اعتراضات ضد‌دولتی در صربستان علیه طرح استخراج لیتیوم

هزاران نفر در چندین شهر صربستان علیه طرح توافقی دولت با اتحادیه اروپا به منظور استخراج لیتیوم که از جمله به منظور کاهش وابستگی‌ها به چین انجام می‌شود اعتراض کردند.
اتحادیه اروپا می‌خواهد به منظور استقلال بیشتر از چین یک معدن لیتیوم در صربستان استخراج کند. حالا مردم سراسر این کشور به این پروژه دولتی اعتراض کردند.
هزاران نفر در چندین مکان در صربستان علیه پروژه معدن لیتیوم که اخیرا با اتحادیه اروپا توافق شده است، تظاهرات کردند. نبویشا کووانجیچ، یک فعال شرکت‌کننده در این اعتراضات در این‌باره گفت: آنها رودخانه‌ها و جنگل‌های ما را تسخیر کرده‌اند. هر کاری که آنها (دولت) انجام می‌دهند، برای منافع خود انجام می‌دهند و نه برای منافع ما شهروندان. جمعیت خطاب به دولت فریاد زدند: دزد، دزد.در شاباچ، تظاهرکنندگان پرچم‌های صربستان را به اهتزاز درآوردند و پس از تظاهرات در شهر راهپیمایی کردند. همچنین در شهرهای آرانجلواچ، لیج و باراجوو تظاهراتی علیه این اقدام دولت برگزار شد.
در هفته‌های گذشته، بسیاری از صرب‌ها نسبت به توافق بر سر استخراج معدن لیتیوم در دره جادار صربستان که اتحادیه اروپا می‌خواهد به این وسیله وابستگی خود را به چین کاهش دهد اعتراض کردند. لیتیوم برای ساخت باتری‌ها به ویژه برای خودروهای الکتریکی مهم است. هفته گذشته در بلگراد با حضور اولاف شولتز، صدراعظم آلمان بیانیه‌ای در این باره امضا شد.
فعالان محیط‌زیست و گروه‌های مخالف در صربستان انتقاد می‌کنند که این پروژه صدمات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست وارد می‌کند اما سود کمی برای شهروندان این کشور به همراه خواهد داشت. چند سال پیش شرکت بریتانیایی- استرالیایی ریوتینتو پروژه استخراج لیتیوم را در دره جادار در غرب این کشور آغاز کرد که با مقاومت زیادی روبه‌رو شد و درنهایت مجبور به تعلیق شد. با این حال، در اوایل ژوییه، دادگاه قانون اساسی صربستان تصمیم دولت برای لغو این پروژه 2/2‌میلیارد یورویی را لغو کرد و راه را برای از سرگیری آن هموار کرد.
الکساندر ووچیچ ،رییس‌جمهور صربستان در این باره گفت که استخراج قبل از سال 2028 آغاز نخواهد شد. به گفته وی دولت قبل از صدور مجوز استخراج، ضمانت‌های زیست‌محیطی را طلب خواهد کرد. برخی از مقامات دولتی پیشنهاد کرده‌اند که ممکن است یک همه‌پرسی نیز در مورد این موضوع برگزار شود.با این همه پروژه استخراج لیتیوم جادار با ضمانت‌های جدید از سوی غول معدنکاری استرالیایی ریوتینتو و اتحادیه اروپا، آماده است نگرانی‌های محیط‌زیستی گذشته را پشت‌سر بگذارد و به یک تحول بزرگ در صنعت خودروهای الکتریکی اروپا کمک کند.
به این ترتیب صربستان در مسیر بهره‌برداری از یکی از بزرگ‌ترین ذخایر لیتیوم اروپا تا سال 2028 قرار دارد. این معدن که در غرب صربستان واقع شده است، می‌تواند به یکی از منابع مهم تامین لیتیوم برای تولید باتری خودروهای الکتریکی تبدیل شود.
روزنامه فایننشال‌تایمز هم اخیرا گزارش داد الکساندر ووچیچ، رییس‌جمهور صربستان اعلام کرده است این کشور می‌تواند تا سال 2028 از لیتیوم بهره‌برداری کند. به گفته ریوتینتو، معدن جادار در غرب صربستان یکی از بزرگ‌ترین ذخایر لیتیوم در اروپا را دارد که عنصری حیاتی برای تولید باتری خودروهای الکتریکی است. این ذخایر در سال 2004 کشف شد اما پروژه معدنکاری در سال 2022 به دلیل نگرانی‌های محیط‌زیستی و اعتراضات عمومی متوقف شد.مخالفان قبلا ریوتینتو و ووچیچ را به عدم شفافیت در مورد روند پروژه و عدم انتشار گزارش‌های تبعات محیط‌زیستی متهم کرده بودند. در پاسخ به این انتقادات، ریوتینتو اخیرا گزارشی از تبعات محیط‌زیستی منتشر کرد که هدف آن کاهش نگرانی‌ها و تنظیم مجدد شرایط مورد بحث بود. این شرکت قول استفاده از «فناوری ایمن، قابل اعتماد و اثبات‌شده» را داده و یک کمپین اطلاعات نادرست علیه پروژه را محکوم کرده است.در سپتامبر 2023، صربستان یک نامه تعهد با کمیسیون اروپا برای مشارکت استراتژیک در زمینه باتری و مواد خام امضا کرد. این همکاری می‌تواند به تقویت نقش صربستان در زنجیره تامین باتری‌های الکتریکی در اروپا کمک کند و باعث توسعه اقتصادی و صنعتی این کشور شود.
اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان هم در این باره گفته است این استخراج به روشی انجام خواهد شد که آسیب قابل‌توجهی به محیط‌زیست
وارد نکند.