7 - 09 - 2021
استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی
طرح پژوهشی «استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی» با استفاده از نمونههای آثار آهنی متعلق به محوطه ارزانفود همدان توسط پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی انجام شد. به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، شیبا خدیر مجری طرح پاکسازی سطح آثار تاریخی را یکی از اقدامات چالشبرانگیز در امر مرمت آثار تاریخی برشمرد و گفت: در این حوزه روشهای متعددی برای پاکسازی اصولی و علمی، مورد استفاده مرمتگران قرار میگیرد که هر کدام مزایا، معایب و محدودیتهای خاص خود را دارند. او با بیان اینکه در این بین استفاده از لیزر به عنوان ابزاری با قابلیتهای ویژه همواره مطرح بوده تصریح کرد: از این فناوری در راستای تصویربرداری و مستندنگاری، تشخیص و پاکسازی در حفاظت و مرمت آثار تاریخی استفاده میشود. این پژوهشگر اظهار کرد: لیزر (تقویت نور نشر برانگیخته) پس از اختراع در سال ۱۹۶۰ با رشد و توسعه سریع خود، به عنوان ابزاری موثر در علوم و صنایع مختلف تبدیل شده و استفاده از آن در پاکسازی سطح آثار تاریخی توسط جان آسموس در دهه هشتاد میلادی آغاز شده و تاکنون پیوسته در حال رشد و تکامل است.
او در بین نمونه فعالیتهای انجامشده در سالهای اخیر پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی در زمینه استفاده از لیزر، به پاکسازی سطح مفرغهای متعلق به محوطه میراث جهانی بم، پاکسازی الیاف فلزی متعلق به پرچم نادری و رسوبزدایی سطح نقره تاریخی اشاره کرد.
خدیر افزود: بهرهگیری از این فناوری در کنار سایر روشهای معمول پاکسازی در جهت تکمیل و بهبود عملیات حفاظت از آثار فلزی نقش بسزایی دارد و این روش به علت عدم تحمیل فشار مکانیکی خارجی بر اشیای بسیار ترد و تغییریافته میتواند در درمان برای جلوگیری از خرد شدن بیشتر کاربرد مفیدی داشته باشد.
او امکان پاکسازی دقیق جزئیات و لایههای سطحی ظریف را از مزایای دیگر استفاده از لیزر برشمرد و گفت: یکی از ویژگیهای اصلی پرتو لیزر به علت تکرنگ بودن آن فرق قائل شدن بین سطح پاکیزه شده و لایه مدنظر برای حذف است و از طرفی استفاده از این روش به علت تخریبی بودن نیاز به آگاهی و دانش کافی دارد.
این پژوهشگر با بیان اینکه در مورد آثار آهنی تاریخی استفاده از لیزر برای پاکسازی چسبها و پوشانندههای آثار آهنی و پاکسازی محصولات خوردگی حجیم کاربردهای گستردهای دارد افزود: اشیای آهنی همواره با پدیده خوردگی روبهرو هستند و با محصولات خوردگی متنوعی پوشیده میشوند به دلیل این تغییرات، آثار شکننده، متخلخل و فاقد مغز فلزی میشوند بنابراین در صورت نیاز به پاکسازی سطحی باید از روشهای مطمئن بدون فشار مکانیکی استفاده کرد تا هم بتوان مواد اصلی و هم اطلاعات ساختاری جزئی روی سطح آثار را حفظ کرد.
مجری طرح استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی خاطرنشان کرد: در مورد پاکسازی آثار آهنی بیشتر از لیزر ND:YAG استفاده میشود.
خدیر هدف از این تحقیق را بررسی تاثیر پرتوهای لیزر روی سطح آهنهای تاریخی دانست و تصریح کرد: در این پژوهش از لیزرهای ND:YAG و CO2 استفاده شده که با کمک روشهای میکروسکوپی و آنالیز دستگاهی به بررسی این تاثیر در پاکسازی سطح پرداخته میشود.
به گفته این پژوهشگر، نمونههای مورد استفاده در این پژوهش آثار آهنی متعلق به محوطه ارزانفود همدان بوده و نتایج به دست آمده تاکنون (از فاز اول این طرح) حاکی از حذف رسوبات سطحی محیطی است لیکن در نواحی با تغییر رنگ ناشی از تبدیل و تحولات محصولات خوردگی روبهرو هستیم. او گفت: بررسی بیشتر تاثیر طول موجهای مختلف لیزر و سایر متغیرهای آن در ادامه این طرح انجام و نتایج به دست آمده مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
مجری طرح استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی در پایان افزود: این طرح توسط پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی با همکاری پرستو نعیمی طرئی، فرشته رحیمی، نازلی دارخال (پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی)، هادی ملکی (پژوهشگاه علوم فنون هستهای)، اسماعیل همتی ازندریانی (دانشگاه بوعلی همدان) و علی خاکسار (میراث فرهنگی استان همدان) در دست انجام است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد