از کمبود نقدینگی تا قیمت‌گذاری دستوری

«جهان‌صنعت»- نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی ایران فارما با حضور ۴۱۴شرکت ایرانی و ۳۲۳ شرکت خارجی از ۲۵ کشور از ۱۱ تا ۱۳مهرماه در مصلای امام خمینی تهران برگزار شد. در این نمایشگاه تولیدکنندگان دارو و مسوولان مربوطه درخصوص مشکلات دارویی سخن گفتند. به عقیده آنها در حال حاضر مهم‌ترین چالش صنعت دارو نقدینگی است چراکه دولت بزرگ‌ترین خریدار آنها محسوب می‌شود اما به موقع تسویه‌حساب نمی‌کند. همین امر معضلات جدیدی را برای سندیکای دارو ایجاد کرده است. البته تحریم‌ها هم نقش مهمی در کمبود دارو دارند. این در حالی است که صنعت داروسازی کشور یک سرمایه ملی است که لازم است برای حفظ آن چند اقدام عاجل صورت گیرد. محمدرضا ظفرقندی، در حاشیه بازدید از نمایشگاه دارو و صنایع وابسته در محل مصلای تهران گفت: «یکی از موانع بر سر راه دارو در کشور، تحریم‌های ظالمانه است، با وجود اینکه مدعیان حقوق بشری عنوان می‌کنند تحریم‌ها مشمول دارو و تجهیزات پزشکی نیست. واقعیت این است که دارو تحریم است که شامل مواد اولیه، تکنولوژی و… می‌شود که باعث شده مشکلات زیادی برای صنعت دارویی کشور ایجاد شود.»
ظفرقندی ادامه داد: «آنچه وظیفه ما برای صنعت داروسازی است، این است که موانع اقتصادی تولید‌کنندگان را برطرف کنیم که شامل مشکلات زیادی از جمله نقدینگی است. از روز شروع کار در وزارت بهداشت تاکنون توانسته‌ایم حدود ۱۰همت از کانال‌های مختلف وارد چرخه دارو کنیم. البته این روند باید تا پایان سال ادامه یابد تا در تامین دارو دچار مشکل نشویم. همچنین با رییس کل بانک مرکزی صحبت کردیم تا تسهیلاتی به شرکت‌های دارویی داده شود که یک گام مهم در رفع موانع تولید دارو است.» با این حال غرفه‌داران دارو نسبت به وضعیت ارز ترجیحی و مشکلات نقدینگی ابراز نارضایتی کردند.
صنایع دارویی کشور، توانایی مشارکت‌های بین‌المللی را دارند
دکتر محمد عبده ‌زاده، رییس هیات‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران در نهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌فارما گفت: با وجود تحریم‌ها و مشکلات بسیاری که در مسیر توسعه صنعت داروسازی کشور وجود داشته است، امروز ایران توانایی تولید داروهای مورد نیاز کشور را دارد. ایران در حال حاضر دارای توانمندی همکاری با شرکت‌های داروسازی در سطح دنیا برای تولید دارو است.
وی افزود: همچنین امروز توانایی تبادل دانش فنی در مهندسی داروسازی و سرمایه‌گذاری با همکاری شرکت‌ها و سفارتخانه‌هایی که در بخش اقتصادی مایل به همکاری باشند، در ایران وجود دارد. برای دستیابی به اهداف صنایع دارویی کشور لازم است بودجه دارو به شکل واقعی در نظر گرفته شود و تخصیص به صورت منظم انجام شود.
رییس هیات‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران ادامه داد: همچنین لازم است قیمت‌گذاری دارو از ابتدای سال و متناسب با نرخ تورم انجام شود. صنایع داروسازی کشور این توانمندی را دارد که در صورت رفع مشکلات، اهداف صادراتی کشور را در حوزه دارو تامین کنند.
برای توسعه و نوآوری باید ساختارمند شویم
دکتر عباس کبریایی‌زاده، عضو هیات‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران نیز در این نمایشگاه به «جهان‌صنعت» گفت: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی حکمرانی خوب عبارت است از حکمرانی‌ که بتواند رفاه و پیشرفت را در بستری غیرمفسدانه رقم بزند. کسانی که آینده را برای صنعت داروسازی ما می‌سازند کسانی هستند که امروز در کلاس‌های درس نشسته‌اند.
وی افزود: حکمران باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی و سیستم‌سازی کند که دانشجویان امروز تبدیل به تولیدکنندگان فناوری و ثروت در آینده شوند. البته دانشگاه‌های داروسازی ما با وجود اینکه برنامه نسل چهارم نداشته‌اند، عملکرد نسل چهارمی داشتند بنابراین این موضوع در نظام دارویی ما ساختارمند نبوده و این ضعفی است که ما باید در نظام دارویی آن را برطرف کنیم. حکمران باید شرایطی را فراهم کند که ما به سوی این ساختارمند شدن پیش برویم.
اکوسیستم کشور برای توسعه نوآوری راه زیادی در پیش دارد
دکتر ‌هاله حامدی‌فر، مدیر گروه دارویی سیناژن نیز به «جهان‌صنعت» گفت: اکوسیستم موجود در فضای کلی کشور، موضوعی است که باید آن را بپذیریم. این اکوسیستم اینقدر بزرگ است و اینقدر سبقه دارد که نمی‌توان آن را به افراد، سازمان‌ها و حتی دولت‌ها و دسته‌بندی‌های سیاسی ربط داد. اکوسیستم کشور ما حتی یک کشور بازرگانی واقعی هم نیست، چه برسد به تولیدی و چه برسد به تولید دانش‌بنیان و از آن مهم‌تر نوآور. وی افزود: در واقع اصل و اساس اقتصاد ما روی خام‌فروشی استوار است یعنی حتی بازرگانی را نیز به شکل حرفه‌ای آن تمرین نکرده‌ایم. همه اینها اکوسیستمی است که ما در حال حاضر در آن زندگی می‌کنیم و باید این موضوع را بپذیریم بنابراین در حوزه نوآوری بهتر این است که ما ترند را نگاه کنیم یعنی به جای در نظر گرفتن وضعیت و جایگاه کلی، میزان تغییر و پیشرفت در این حوزه را بسنجیم. در حوزه دانش‌بنیان‌ها نیز اگر به ترند نگاه کنیم، می‌بینیم که ما مسیر خوبی را طی کرده‌ایم. امروز دانش‌بنیان مفهومی است که در بسیاری از مسائل روزمره مردم، جای خود را باز کرده است. ما دانش‌بنیان را امروز در جامعه به‌عنوان یک مزیت و یک افتخار جا انداخته‌ایم.
باید مسیر سبز گمرک را فعال کنیم
مهندس حسن ریاحی، عضو هیات‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران و رییس کمیته صادرات این سندیکا گفت: شرکت‌های داروسازی ایران در این سال‌ها رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌ و بسیاری از آنها امروز آمادگی حضور در عرصه‌های بین‌المللی را دارند.
وی افزود: در نهمین نمایشگاه ایران‌فارما نشستی را با سفرا و نمایندگان تجاری کشورهای حاضر در نمایشگاه در جهت تشریح توانمندی‌های شرکت‌های دارویی داخلی و قابلیت‌های صادراتی آنها برگزار کردیم. سال گذشته حدود ۱۷۰‌میلیون‌دلار در حوزه مواد اولیه دارویی، دارو و فرآورده‌های مکمل صادرات داشته‌ایم که البته این رقم باید افزایش پیدا کند. پتانسیل شرکت‌های داروسازی ایرانی به حدی رسیده است که ما می‌توانیم در صورت فراهم شدن بستر مناسب حضور فعالی در بازارهای بین‌المللی حوزه دارو داشته باشیم. در حوزه مکمل نیز که در سال‌های نه‌چندان دور، واردکننده این محصولات بودیم، امروز علاوه بر تامین نیازهای داخلی، به توان صادراتی رسیده‌ایم. در کمیته صادرات در تلاش هستیم تا مسیر سبز گمرک را در راستای کاهش بوروکراسی‌های اداری برای صادرات داروهای ایرانی فراهم کنیم.
حمایت دولت از صنایع داروسازی کافی نبوده است
دکتر احسان عالی، مدیرعامل شرکت داروسازی مصون‌دارو در حاشیه برگزاری نهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌فارما عنوان کرد: حضور شرکت‌های خارجی و بستر تعاملات تجاری بین‌المللی در نمایشگاه ایران‌فارما پررنگ‌تر از سال‌های گذشته است. شرکت‌های داخلی با وجود مشکلات متعدد در مسیر تولید، با برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و تمرکز بیشتری به ارائه دستاوردهای جدید خود در این رویداد تخصصی حاضر شده‌اند.
وی افزود: امروز صنعت داروسازی کشور به‌عنوان یک صنعت رو به جلو، پیشران و در حال پیشرفت شناخته می‌شود و از نظر دانش فنی و توان علمی، در جایگاه مطلوبی قرار دارد اما در این سال‌ها با مشکلات و چالش‌های متعدد نیز روبه‌رو بوده است. حل بخش عمده‌ای از مشکلات این حوزه به برنامه‌های دولت و حمایت سیاستگذاری‌های بالادستی بستگی دارد که به نظر می‌رسد تا امروز در این بخش ضعف داشته‌ایم.
دکتر عالی در ادامه اظهار کرد: شرکت‌های داروسازی داخلی امروز نیازمند تسهیلات بانکی و حمایت‌های دولتی برای جبران کمبود نقدینگی و ادامه روند توسعه و تولید هستند. یکی از ضعف‌های بزرگ حوزه دارو در کشور، عدم تخصیص منابع مالی کافی به صنعت داروسازی است. تلاش حداکثری فعالان صنایع داروسازی کشور، در نبود حمایت‌های کافی نهادهای بالادست، نتیجه ایده‌آل را به همراه ندارد.
نقدینگی نداریم
یکی از غرفه‌داران این نمایشگاه نیز اساسی‌ترین چالش‌های دارویی را کمبود نقدینگی عنوان کرد و به «جهان‌صنعت» گفت: برخلاف دیگر اقلام اساسی، دارو هیچ‌گاه به قیمت واقعی خود نبوده است. همین امر مشکلات زیادی را برای این حوزه به وجود آورده زیرا بزرگ‌ترین خریدار دارو دولت است. این در حالی است که دولت با شش ماه تا یک‌سال تاخیر مطالبات تولیدکنندگان دارو را پرداخت می‌کند. به همین خاطر نقدینگی دست تولیدکنندگان کاهش پیدا می‌کند، در نتیجه تهیه دارو و مواد اولیه با مشکل جدی مواجه می‌شود که در چنین شرایطی کشور دچار کمبود دارو می‌شود.
وی افزود: در چنین وضعیتی حذف ارز ترجیحی کمک شایانی به تولیدکنندگان دارو نمی‌کند بلکه باید به تدریج حذف شود تا تداخلی برای واردات و تولید دارو ایجاد نشود. حذف یک شبه ارز ترجیحی منجر به وضعیت ناگواری در جامعه می‌شود زیرا اختلاف آن با ارز بازار بسیار زیاد است، از سوی دیگر قیمت‌گذاری دستوری صنایع داروسازی را ضعیف کرده است. متاسفانه از سال گذشته شرکت‌های دارویی با چالش جدی در مورد کمبود نقدینگی مواجه شدند. این در حالی است که بانک‌های عامل در ارائه تسهیلات همکاری مناسبی با صنایع دارویی ندارند البته امیدواریم حالا که دولت پزشکیان روی کار آمده است، رویکرد مناسبی نسبت به حوزه بهداشت و درمان و دارو داشته باشد. در چنین شرایطی می‌توان معضلات و مشکلات شرکت‌های دارویی را برطرف کرد.