5 - 10 - 2024
ارمنستان؛ بازیگر نوظهور تجاری
گروه بازرگانی- ارمنستان به عنوان یکی از معدود مسیرهای ارتباطی ایران با اروپا و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، میتواند دروازهای برای گسترش تجارت ایران در منطقه باشد. معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی تحت عنوان «ارمنستان؛ بازیگر نوظهور در مسیر تحولات تجاری»، وضعیت اقتصادی ارمنستان را مرور کرده و به بررسی وضعیت تجارت ارمنستان با جهان و همچنین تعاملات تجاری ایران و ارمنستان و فرصتهای ایران در بازار ارمنستان پرداخته است.
براساس این گزارش حجم تجارت ایران و ارمنستان طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ تغییرات قابلتوجهی داشته، بهطوریکه در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ حجم کل تجارت نسبتا ثابت و در محدوده ۱۰۰ تا ۱۵۰میلیون دلار بود. در این بازه، تراز تجاری مثبت و صادرات ایران به ارمنستان بیشتر از واردات از این کشور بود. اوج تجارت بین ایران و ارمنستان پس از آن در سال ۲۰۱۷ رخ داد، جایی که کل ارزش تجارت به حدود ۲۳۲میلیون دلار رسید.
این رشد ناشی از افزایش قابل توجه صادرات ایران به ارمنستان بود که نشاندهنده تقویت روابط اقتصادی و افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات ایرانی بود. پس از سال ۲۰۱۷ تجارت دو کشور به دلایل مختلفی از جمله تحریمها، شیوع کووید ۱۹ و نوسانات اقتصادی کاهش یافت و تا سال ۲۰۱۹ روند نزولی را در پیش گرفت، اما از سال ۲۰۲۰ تجارت میان ایران و ارمنستان بهخصوص پس از جنگ قرهباغ مجدد رشد چشمگیری را تجربه کرد و در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به اوج جدیدی رسید. در این دوره، صادرات ایران به ارمنستان به طور قابلتوجهی افزایش یافت و به حدود ۳۷۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۲ رسید، در حالی که واردات از ارمنستان همچنان در سطح پایینی باقی ماند.
این افزایش تجارت ممکن است ناشی از عواملی از جمله تقویت روابط تجاری و اقتصادی میان دو کشور، توسعه زیرساختهای حملونقل، تمایل ارمنستان به استفاده از مسیرهای جایگزین برای تامین کالاها به دلیل تحریمها، محدودیتهای تجاری با کشورهای همسایه و نقش ایران به عنوان تامینکننده اصلی سوختهای معدنی و محصولات انرژی باشد که در سالهای اخیر به دلیل نیازهای رو به رشد ارمنستان اهمیت بیشتری یافته است.
کالاهای استراتژیک در تجارت ایران و ارمنستان
در بخش صادرات، «چدن، آهن و فولاد» با ارزشی معادل 1/89میلیون دلار و سهم ۲۴درصدی از کل صادرات ایران به ارمنستان، در صدر اقلام صادراتی قرار دارد. این محصولات برای صنایع مختلف ارمنستان بهویژه در ساختوساز و تولیدات صنعتی اهمیت بالایی دارند. دومین گروه کالایی مهم صادراتی، «سوختهای معدنی، روغنهای معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها» است که با ارزشی معادل 3/53 میلیون دلار و سهم ۱۴درصدی، جایگاه مهمی در تامین انرژی ارمنستان دارد. این محصولات عمدتا شامل فرآوردههای نفتی و سوختهای معدنی هستند که برای مصارف صنعتی و خانگی استفاده میشوند.
در جایگاه بعدی، «مواد پلاستیکی و اشیا ساخته شده از این مواد «با ارزشی معادل 4/37میلیون دلار و سهم ۱۰درصدی قرار دارد. این اقلام نشاندهنده نیاز ارمنستان به محصولات پلاستیکی برای مصارف مختلف صنعتی و خانگی است. علاوه بر این، «شیر و محصولات لبنی، تخم پرندگان، عسل طبیعی و محصولات خوراکی» با سهم ۸درصدی و ارزشی معادل 1/30میلیون دلار، نشاندهنده تقاضای بالا برای محصولات غذایی و کشاورزی از ایران است.همچنین در بخش واردات از ارمنستان، «رآکتورهای هستهای، دیگهای بخار آب گرم، ماشینآلات و وسایل مکانیکی» با ارزشی معادل 6/3میلیون دلار و سهم ۲۸درصدی، در صدر قرار دارد. «آلات و دستگاههای اپتیک، عکاسی
و غیره» با ارزشی معادل 8/2میلیون دلار و سهم ۲۲درصدی، از دیگر اقلام مهم وارداتی ایران از ارمنستان است که در حوزههای پزشکی و صنعتی کاربرد فراوانی دارند. «سنگ فلز، جوش و خاکستر» نیز با ارزش 7/1میلیون دلار و سهم ۱۳درصدی، از دیگر اقلام مهم وارداتی ایران از ارمنستان بوده که در صنایع متالورژی و ساختمانی استفاده میشود.
در این میان براساس دادههای منتشر شده توسط ITC، محصولات با بیشترین پتانسیل صادراتی از ایران به ارمنستان شامل میلههای آهنی یا فولادی تغییر شکل یافته، پسته و پلیاتیلن با وزن مخصوص 94/0 یا بیشتر به شکل اولیه هستند. ایران همچنین بیشترین ظرفیت عرضه را در زمینه محصولات کفپوشهای منسوجات دستساز، پسته و خرما دارد. از سوی دیگر، محصولاتی مانند میلههای آهنی/فولادی تغییر شکل یافته و آلومینیوم، بیشترین پتانسیل تقاضا را در بازار ارمنستان دارند.
گفتنی است ارمنستان به عنوان یکی از معدود مسیرهای ارتباطی ایران با اروپا و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، میتواند دروازهای برای گسترش تجارت ایران در منطقه باشد و از سوی دیگر، ایران نیز میتواند با تامین نیازهای ارمنستان در زمینههای انرژی، ماشینآلات و کالاهای مصرفی، نقش پررنگتری در اقتصاد این کشور ایفا کند.
فرصتهای ایران در بازار ارمنستان
تعداد کالاهای وارداتی ارمنستان از جهان: ارمنستان در مجموع ۵۷۲۸ ردیف تعرفه کالا از جهان وارد میکند، این تنوع وسیع کالاها نشان میدهد که ارمنستان به طیف گستردهای از کالاها نیاز دارد و ایران میتواند با توجه به این نیازها سهم بیشتری از بازار وارداتی ارمنستان را به خود اختصاص دهد.
تعداد کالاهایی که ۶۰درصد ارزش واردات ارمنستان را تشکیل میدهند: از میان این تعداد ردیف تعرفه تنها ۱۳۶ ردیف تعرفه ۶۰درصد از ارزش کل واردات ارمنستان را تشکیل میدهند این تمرکز نشان میدهد که ارمنستان به شدت به واردات برخی کالاهای استراتژیک و خاص وابسته است، ایران میتواند با تمرکز بر این کالاها نقش بیشتری در تامین این نیازها ایفا کند.نقش ایران در تامین نیاز وارداتی ارمنستان: ۱۳۷۶ ردیف تعرفه به کالاهایی تعلق دارد که ایران به ارمنستان طی سالهای مذکور صادر کرده است. این رقم نشان دهنده ظرفیت بالای ایران در تامین نیازهای ارمنستان است و بر این نکته تاکید دارد که ایران میتواند با توسعه تولید و صادرات خود بخش بیشتری از این بازار را در اختیار بگیرد.
تامین بیش از ۶۰درصد نیاز وارداتی ارمنستان توسط ایران: ایران در ۸۵ردیف تعرفه بیش از ۶۰درصد نیاز وارداتی ارمنستان را تامین میکند، این نشان دهنده آن است که ایران در برخی از کالاها به عنوان تامینکننده اصلی و شاید انحصاری برای ارمنستان عمل میکند. این موضوع میتواند به ایران امکان دهد که با تقویت جایگاه خود در این کالاها نقش استراتژیکتری در تجارت با ارمنستان ایفا کند.
کالاهایی که ایران باوجود سابقه صادراتی نقشی در تامین نیاز وارداتی ارمنستان نداشته است: ۲۱۷۴ردیف تعرفه به کالاهایی اشاره دارد که ایران میتواند آنها را صادر کند، اما تاکنون نقشی در تامین آنها برای ارمنستان نداشته است. این تعداد بالا نشاندهنده فرصتهای بسیار زیادی است که ایران میتواند با استفاده از آنها صادرات خود را به ارمنستان گسترش دهد و سهم بیشتری از بازار این کشور به
دست آورد. کالاهایی که مزیت نسبی آشکار برای صادرات ایران دارند: در میان اقلام گوناگون ۴۰ ردیف تعرفه وجود دارد که ایران در آنها مزیت نسبی آشکار شده دارد و میتواند با تقویت تولید و صادرات خود این کالاها را به ارمنستان
صادر کند.
کالاهایی با مزیت نسبی آشکار شده که ایران توانایی تامین حداقل ۶۰درصد نیاز وارداتی ارمنستان را دارد: در ۲۵ردیف تعرفه ایران این توانایی را دارد که حداقل ۶۰درصد نیاز وارداتی ارمنستان را تامین کند. این نشاندهنده ظرفیت بالای ایران برای تبدیل شدن به یک تامینکننده اصلی و استراتژیک در این
بخشها است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد