ارزندگی بازار به معنی رشد نیست

هلن عصمت‌پناه* – در مورد ارزندگی بازار این روزها صحبت زیادی مطرح است و اجماع نظر اکثر تحلیلگران مبنی بر ارزندگی بالای بازار است. باید توجه داشت که برای بررسی این ارزندگی بهتر است به شاخص‌های مختلف تحلیلی توجه کرد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم. در حال حاضر شاخص ارزش دلاری بازار در منطقه مورد توجهی قرار دارد. با توجه به شاخص p/e ttm بازار که حدودا نسبت به میانگین ۱۰‌ساله خودش پایین‌تر است و همچنین با توجه به P/e forward بازار که نسبت به کف یک دهه اخیر خودش خیلی فاصله ندارد. ‎ با توجه به اینکه پی به اس بین یک تا دو واحد مطلوب است و در منطقه خوبی قرار دارد سوال پیش می‌آید که چرا شرایط بازار اینچنین بی‌رمق است؟ البته باید توجه کرد که به چند دلیل چندان هم نمی‌توان برای بررسی p/e تنها به متغیر نرخ بهره اکتفا کرد، چراکه در سپرده بانکی هر دوره سالانه، سود کامل دریافت می‌شود، اما در بازار سرمایه از EPS مقداری DPS تعلق می‌گیرد که در هر صنعت و شرکتی میزان تقسیم‌ سود با استراتژی‌ها متفاوت است. در برآورد بازده مورد انتظار در بازار باید ریسک‌ها را مد‌نظر قرار داد تا دنبال سود بیشتر و سریع‌تر باشیم که سود سپرده ریسک‌فری است. همچنین به نرخ رشد سودآوری شرکت‌های g هم باید توجه شود، چراکه مانند سپرده بانکی قرار نیست سود ثابت دریافت کنیم، لذا در شرایط کنونی اقتصاد با توجه به متغیر‌های نرخ رشد سودآوری بازار و صرف ریسک و توجه به درصد نرخ تنزیل‌های بالاتر از نرخ بهره، در شناسایی ریسک‌های بازار هوشمند است یا خطا دارد. با توجه به اینکه رشد بازار سهام با رشد نرخ بهره رابطه معکوس دارد، با افزایش فروش اوراق دولت و بالا رفتن نرخ بهره بالا، ترس و استرس در بازار دیده می‌شود‌. با در نظر گرفتن سه متغیر نرخ اوراق، نرخ بهره بین‌بانکی و شاخص بورس، حتی شاید بازار نرخ‌های بالاتر بهره را در خود هضم کرده باشد و اگر هم نرخ بهره بالا برود ممکن است شوک کوتاه به بازار بدهد، اما کلا خیلی روی شاخص کل تاثیر منفی ماندگار نگذارد. کاهش رشد پایه ‌پولی به دلیل افزایش درآمدهای دولت و سیاست پولی انقباضی بانک مرکزی و رشد نرخ بهره بین‌بانکی از جمله دلایل رکود در بازارهای مالی است و سیاستگذار هم گویا بر تداوم‌ کنترل دلار و تورم تاکید دارد. ارزندگی بازار علاوه بر بررسی خودش باید نسبت به سایر دارایی‌ها نیز بررسی شود و شرایط آن مورد توجه قرار گیرد. مثلا در شرایط ریسک ژئوپلیتیک به دلیل اینکه بازار هوشمند است و به اخبار زود واکنش نشان می‌دهد، درجا زدن و عدم‌تقاضا ناشی از ترس هم دیده می‌شود. اقتصاد ایران در مورد درآمد نفتی به چین متکی است و بستگی دارد این تداوم درآمد تا کجا باشد، چراکه درصورت کاهش فروش نفت تاثیر مجدد آن را بر مولفه‌های کسری بودجه، رشد نقدینگی و‌… خواهیم دید که موثر بر بازار سرمایه است. همچنین به دلیل جذابیت بازار مسکن و طلا این روزها، پول‌های پارک‌شده‌ای در این مناطق وجود دارد که هنوز وارد بازار سرمایه نشده است، اما در کلیت شاید اکنون بورس می‌تواند برای سرمایه‌گذاری از دو بازار ذکر‌شده جذاب‌تر باشد یعنی اگر اکنون سرمایه‌گذاری انجام شود دچار زیان زیادی نخواهید شد، اما شاید به دلیل بی‌اعتمادی در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری در طلا و‌ مسکن برای سرمایه‌گذاران امن‌تر است. باید توجه داشت اگر اکنون بازار سرمایه ارزنده است، ارزندگی همیشه الزامی برای رشد بازار نیست، چراکه شرایط دیگری هم باید در کنار این ارزندگی برای رشد بازار بررسی شود. مثل متغیرهای اصلی در رشد بازار مانند انتظارات تورمی، رشد واقعی شرکت‌ها و نرخ کامودیتی‌ها رشد واقعی از تولید و فروش خوب و رونق شرکت‌هاست که این روزها شرایط خوبی ندارد. بازار سرمایه هم که کامودیتی‌محور است و رشد سودآوری دلاری به شرکت‌ها می‌دهد که شاید این سودآوری دلاری رشد آنچنانی نداشته باشد، چراکه با توجه به گزارش بانک‌های جهانی که رشد اقتصادی در سال‌های بعد را پایین‌تر برآورد می‌کنند، تاثیر بر رشد نرخ کامودیتی‌ها ممکن است آنچنان چشمگیر نباشد. پس باید منتظر ماند که انتظارات تورمی تا چه زمانی قرار است‌- طی ۶ ماه تا یک سال آتی‌- ادامه‌دار باشد. از این‌رو است که این روزها حتی در بازار ارزنده به دلیل همین عدم‌قطعیت‌ها و استرس‌ها توجه به صندوق درآمد ثابت جذاب‌تر شده است. لازم به ذکر است این روزها گزارش‌های فعالیت برخی شرکت‌ها و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای نیز برآیند خوبی از شرکت‌ها ارائه می‌دهند.
با توجه به اینکه شرایط اقتصادی داخلی و تاثیر آن بر شرکت‌ها، اکثرا ایجاد فشار و آسیب بوده، اما خیلی از آنها همچنان متداوم و پابرجا به رشد سودآوری خود ادامه داده‌اند و در گزارشات تفسیری شرکت‌ها به وضوح تغییر استراتژی‌های مدیریت در برابر ریسک‌ها دیده می‌شود.
این بازار برای سرمایه‌گذاری گزینه خوبی است، اما با علم و آگاهی کامل از ریسک‌های حاکم بر آن که مهم‌ترین آن اثر مستقیم تصمیمات دولتی بر آن است.
همچنین با تجربه و آگاهی تحلیلی جامع، لذا پیشنهاد می‌شود در‌خصوص سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه این روزها با دید محتاطانه ورود کنید.
در غیر این صورت گزینه‌های دیگری را بین بازارهای مالی با توجه به میزان پول و استراتژی خود انتخاب کنید.
* کارشناس بازار سرمایه