6 - 03 - 2023
ارزانتر از آب
«جهانصنعت»- وزیر نفت میگوید: هیچگونه افزایش قیمتی برای بنزین در بودجه نیامده، دولت و مجلس هم برنامهای برای افزایش قیمت ندارند. هرچند خبر افزایش نیافتن قیمت بنزین را تقریبا همه مدیران و معاونان وزیر نفت هر ماه تکرار میکنند، با این حال تامین بنزین از مهمترین چالشهای وزارت نفت محسوب میشود به خصوص که در شش ماه گذشته روند افزایش مصرف سوخت صعودی بوده است.
از یکسال گذشته همه طرحهایی که برای مدیریت مصرف سوخت در کشور اجرا شده، به مشکلاتی برخورد کرده که در نهایت اجرای آن متوقف شده است. از طرح بنزین شهروندی که در کیش اجرا شد تا محدودیت در سوختگیری که نیامده متوقف شد. این روزها باز هم موضوع بنزین نوروزی مطرح است. با این حال به نظر میرسد نوروز ۱۴۰۲ هم مثل نوروز ۱۴۰۱ خبری از بنزین نوروزی نباشد. هرچند دولت رسما اعلام نکرده اما شواهد و نشانهها حکایت از آن دارد که از آن سهمیه ۶۰ لیتر بنزین نوروزی امسال هم خبری نیست.
البته وزیر نفت درباره سهمیه نوروزی بنزین گفته که هنوز تصمیمی در این مورد گرفته نشده است، با این حال او ابراز امیدواری کرده که دولت بتواند مصرف بنزین را در ایام تعطیلات نوروز مدیریت کند.
مصرف بنزین در ماههای گذشته روند رو به رشدی داشته است. این افزایش مصرف به خصوص باعث آلودگی و ترافیک در شهرهای بزرگ شده است و آمارها نشان میدهد که در حال حاضر میانگین مصرف بنزین در کشور ۱۰۶ میلیون لیتر است. این در حالی است که در برخی ماهها میانگین مصرف بنزین تا ۱۱۰ میلیون لیتر در روز هم به ثبت رسیده است. همین افزایش باعث شده که صادرات بنزین هم متوقف شود و درآمد پالایشگاهها از صادرات بنزین به صفر برسد.
برخی کارشناسان بر این باورند که برای مدیریت مصرف بنزین و جلوگیری از قاچاق این فرآورده به خارج از مرزها بهتر است که قیمت بنزین افزایش یابد با این حال به دلیل تبعات اجتماعی که افزایش قیمت بنزین در پی دارد، دولت مخالف افزایش قیمت بنزین است.
ارزانتر از آب
نفتی که با هزار مشقت و هزینه از زیر زمین استخراج میشود و با هزینه بالا به پالایشگاه حمل شده و در نهایت با صرف هزینههای کارگری و استهلاک ماشینآلات و انرژی تبدیل به بنزین میشود، از آب معدنی که یکسوم این پروسه را طی میکند و به دست مصرفکننده میرسد، ارزانتر است.
کارشناسان میگویند قیمت تمامشده هر لیتر بنزین ۸ هزار تومان برای دولت تمام میشود، این در حالی است که دولت با پرداخت یارانه هر لیتر بنزین سهمیهای را ۱۵۰۰ و هر لیتر بنزین آزاد را ۳۰۰۰ هزار تمام میفروشد. اگر مبنا را قیمت بنزین آزاد قرار دهیم، فاصله قیمت تمامشده بنزین آزاد با قیمت تمامشده بنزین رقمی در حدود ۵ هزار تومان تمام میشود که این عدد را دولت در قالب یارانه پرداخت میکند. این یارانه که در تبصره ۱۴ قانون بودجه کل کشور هر سال تکرار میشود، منابع حاصل از فروش نفت، فرآوردهها و صادرات محصولات پالایشی در قالب طرح هدفمندسازی یارانهها پرداخت شده و بنزین با دونرخی که از سال ۹۸ تعیین شده به دست مصرفکنندگان میرسد.
این یارانه بنا به گفته کارشناسان فشار سنگینی را به منابع درآمدی دولت وارد میکند و باعث بروز کسری بودجههای دولت در هر سال شده است. براساس بودجه سال جاری میزان یارانه پرداختی دولت ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است. این یارانه از کل مصارف مربوط به بودجه عمومی و تبصره ۱۴ نیز بیشتر است. کل مصارف بودجه عمومی که شامل پرداختهای جاری، هزینههای عمرانی و بازپرداختها وامها و قرضهاست رقمی حدود ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان است. رقم بودجه تبصره ۱۴ که شامل پرداختی دولت برای رفع محرومیتهاست حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان میشود که جمع این دو معادل ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان میشود. با این حال حوادثی که بعد از افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸ اتفاق افتاد باعث شده که دولت سیزدهم هم تمایلی به افزایش قیمت بنزین که احتمال اعتراضهای اجتماعی را در پی دارد، نداشته باشد.
مخالفان طرح افزایش قیمت بنزین میگویند، اگر دولت بخواهد واقعا قیمت بنزین را آزاد کند فشار زیادی به مردم وارد خواهد کرد. تجربه سالهای گذشته نشان داده که افزایش قیمت بنزین باعث تورم انتظاری شده و میانگین نرخ تورم را افزایش داده است. از سویی با توجه به اینکه میانگین حداقل درآمد هر فرد زیر ۲۰۰ دلار است، افزایش قیمت بنزین فشار مضاعفی را به سبد هزینهای خانوارها وارد خواهد کرد.
راهی برای کاهش مصرف هست؟
عباس کاظمی مدیرعامل اسبق شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی برای باور است که برای مدیریت مصرف بنزین بهترین راهکار صرفهجویی است. او در این رابطه میگوید: باید سبد سوخت را توسعه دهیم؛ ما در حال حاضر ظرفیت استفاده از ۴۰ میلیون مترمکعب سیانجی که معادل ۴۰ میلیون لیتر بنزین است را در کشور داریم، شبکه گاز هم موجود است، اما فقط ۲۲ میلیون مترمکعب از این ظرفیت استفاده میشود و ۱۸ میلیون مترمکعب ظرفیت خالی است.
او درباره راهکارهایی برای کاهش مصرف و تامین هزینه بنزین در کشور به ایلنا گفته است: دهه ۸۰ که قانون بهینهسازی مصرف سوخت طراحی شد، اکنون هم میتواند قابل اجرا باشد و با توسعه سیانجی الپیجی را هم وارد سبد سوخت کنند تا مساله کمبود بنزین حل میشود.
این مقام سابق نفتی در واکنش به پیشنهادهایی که برای ساخت پالایشگاه جدید به عنوان یک راهکار ارائه میشود، میگوید: ما هرچه در زمینه توسعه زیرساخت سرمایهگذاری کنیم؛ مطلوب است. دولت باید تمام سعی خود را بکند تا سرمایهگذاری در زیرساختها تقویت و پالایشگاه جدید ساخته شود، مجلس نیز این برنامه را مصوب کرده، لازم است که سرمایهگذاران هم در این حوزه تمرکز کنند.
به گفته وی پالایشگاه باید ساخته شود و پایه آن تولید محصولات پتروشیمی باشد، زیرا پالایشگاهسازی در کشور باید سودآور باشد، یعنی اصل برنامه برای توسعه صنعت پالایشگاهی برمبنای ساخت پتروپالایشگاه و پتروریفاینری باشد، زیرا پالایشگاه سوختی سودی ندارد، بنابراین باید محصولاتی تولید شود که سرمایهگذار سود خود را به دست آورد.
کاظمی یادآور میشود: ما در حال حاضر ظرفیت استفاده از ۴۰ میلیون مترمکعب سیانجی که معادل ۴۰ میلیون لیتر بنزین است را در کشور داریم، شبکه گاز هم موجود است، اما فقط ۲۲ میلیون مترمکعب از این ظرفیت استفاده میشود و ۱۸ میلیون مترمکعب ظرفیت خالی است. بنابراین باید با مکانیسم قیمتی تشویق کنند که مصرفکنندگان به سمت سیانجی تمایل پیدا کنند اگر این اتفاق بیفتد ۱۸ میلیون لیتر از تقاضای بنزین کم میشود.
او در عین حال میگوید: باید خودروسازان را ترغیب کنند که خودروی سیانجیسوز تولید کنند چون ظرفیت زیرساختی برای استفاده از ۴۰ میلیون مترمکعب از گاز سیانجی در کشور وجود دارد. ضمن آنکه اکنون اکثر خودروهای کشور در استفاده از بنزین پرمصرف تلقی میشوند بنابراین برای کنترل مصرف بنزین ابتدا باید حملونقل عمومی و مترو توسعه پیدا کند، خودروسازان هم باید تکنولوژی جدید برای تولید خودروی کممصرف به کار بگیرند، بنابراین مهمترین موضوع این است که سرمایهگذاری در این بخش بسیار مطلوب است زیرا با توسعه حملونقل عمومی قطعا تقاضای بنزین کم میشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد