1 - 12 - 2022
احزاب ضعیف و مصلحتاندیشی بازیگران
آرزو فرشید- شکی نیست که ما در یک فضای اجتماعی سیاستگریز زندگی میکنیم تا جایی که سیاسی نبودن ویژگی است که خیلی از مردم و حتی سیاستمداران ما به آن افتخار میکنند. قطعا یکی از دلایل این مسایل وجود ناهنجاریهای فراوان در فضای سیاسی کشور است. روشن است که نبودن قواعد و ارزشهایی که به رفتار افراد نظم داده و نوعی قانونمندی را برای افعال انسانی حاکم کند، ناهنجاری محسوب میشود. علاوه بر این بدیهی است که در عالم سیاست اگر کنشها و رفتارها از هنجارهای مستمر نشات گیرد، قابلیت پیشبینی و تبیین پیدا میکند بنابراین برای حرکت در مسیر توسعه سیاسی ضروری است که مصادیق این ناهنجاریها را در فضای سیاسی کشور شناخته و در جهت رفع آن بکوشیم.
یکی از این موارد که در روزهای اخیر بازتاب گستردهای در جامعه و مطبوعات کشور داشته است عملکرد خانم راستگو در جریان انتخاب شهردار تهران است اما این موضوع اهمیت لازم را زمانی مییابد که رفتارهای شبیه به آن را در فضای سیاسی کشور مورد توجه قرار دهیم. مثال دیگر برای این ناهنجاریها مسوولانی هستند که بعد از تغییر ریاست جمهوری انتقادهای تندی علیه دولت سابق مطرح کرده و همچنان انجام میدهند؛ نقدهایی که- وارد یا ناوارد- در زمان مسوولیت آنها مطرح نشده بود و چه بسا اگر دولت مورد نقد در قدرت میماند هرگز مطرح نمیشد!
نقش اخلاق و احزاب
صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی در گفتوگویی با جهانصنعت با اشاره به توسعهنیافتگی سیاسی در جامعه ما اظهار کرد: در نتیجه عدم وجود احزاب و تشکلهای نیرومند، جریانات سیاسی به صورت هیاتی، کدخدامنشانه و ائتلافی شکل میگیرد.
وی افزود: به همین خاطر خیلی از افراد وارد دولت آقای احمدینژاد شدند و تا زمانی که در قدرت بودند هاله نور را بر سر ایشان میدیدند اما روزی که از دولت کنار گذاشته شدند فریاد وامصیبتا سر دادند.
زیباکلام ادامه داد: حکایت این افراد دقیقا حکایت خانم راستگو است که وارد فهرست اصلاحطلبان شده و با رای آنان به شورای شهر رفت، درحالی که اگر به عنوان «الهه راستگو» (مستقل) وارد مبارزات انتخاباتی شده بود یکهزارم آن هم رای نمیآورد.
این فعال سیاسی اصلاحطلب تاکید کرد: راستگو بعد از آنکه به اعتبار جریان اصلاحطلب رای آورد تازه به یادش آمد که مستقل باشد، به ندای وجدان خود پاسخ داده و به خیر و صلاحی که خود برای جامعه تشخیص میدهد متعهد باشد.
به گفته وی، الهه راستگو همچون همان وزرا و مسوولان است که بعد از ترک دولت احمدینژاد متوجه ندای وجدان خود شدند. وی تا زمانی که وارد شورا نشده بود و به رای بدنه اجتماعی اصلاحطلب نیاز داشت وجدانش خفته بود اما همین که خر از پل گذشت و ساختمان شورای شهر و پارک شهر را دید یکباره وجدانش بیدار شد و تشخیص داد که باید به قالیباف رای بدهد.
زیباکلام در پاسخ به این سوال که رد پای منافع شخصی در اینگونه رفتارها چقدر پررنگ است، گفت: نبود تشکیلات حزبی و منافع شخصی دو روی یک سکه است زیرا وقتی احزاب قدرتمند نباشد تا عملکرد نامزدها را کنترل کند، نامزدها به بهانههایی مثل وجدان به جای مصلحت رایدهندگان، حزب و کشورشان؛ مسایل فردی و شخصی را ملاک قرار میدهند.این استاد دانشگاه تصریح کرد: ما غیر از توسعهنیافتگی سیاسی از بیاخلاقی اجتماعی نیز رنج میبریم.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که چگونه میتوان به سوی توسعه در سیاست گام برداشت و از شدت رفتارهای شبیه به این کاست، اظهار کرد: لازم است که متولیان مسایل سیاسی، رهبران و تصمیمگیرندگان اصلاحطلب زحمت بیشتری بکشند و پیشینه اجتماعی و عملکرد افراد را بیشتر در نظر بگیرند.
این فعال سیاسی ادامه داد: تا زمانی که اخلاق سیاسی معیار عملکرد رجال و شخصیتهای سیاسی ما پررنگ نباشد و از سوی دیگر احزاب نیرومند شکل نگیرد این مشکل ادامه دارد.
برخورد تکفیری مناسب نیست
حشمتالله فلاحتپیشه، نماینده پیشین مجلس نیز در این رابطه گفت: به اعتقاد من در ایران انضباط حزبی وجود ندارد و به طور طبیعی خیلی از ائتلافها انتخاباتی شکل میگیرد و پس از اتمام دوران انتخابات، منتخبان بر اساس درک و فهم خود عمل میکنند مانند احمدینژاد که کاندیدای اصولگرایان بود اما رسما از اصولگرایان اعلام برائت کرد.
وی ادامه داد: مثال دیگر این مورد مجلس هشتم است که در آن ۲۱۱ نماینده اعلام حمایت از احمدینژاد کرده بودند اما در همین مجلس اقدامات نظارتی شدید و گاه تنشآمیز شکل گرفت و این نشان میدهد که برخلاف نظامهای حزبی، بعد از انتخابات خیلی از مسایل تغییر میکند.
فلاحتپیشه یادآور شد: موضوعی که در شورای شهر تهران پیش آمد نیز مترصد همین ماجراست و در آینده نیز ادامه خواهد داشت.این نماینده پیشین مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: به اعتقاد من وقتی انضباط حزبی نیست تا افراد به آن متعهد شوند و ما در حوزههای عرفی و غیررسمی عمل میکنیم، برخوردهای تکفیری مناسب نیست.
وی تصریح کرد: تجربه مجلس هفتم و هشتم را در نظر بگیرید، زمانی که دولت وارد تخطی و غفلت مدیریتی شد برخی از نمایندگان چندصد سوال مطرح کردند.
فلاحتپیشه در مورد مسوولانی که پس از کنار رفتن از قدرت، انتقادهای تندی را نسبت به دولت احمدینژاد مطرح کردند نیز اظهار کرد: برخی تا زمانی که در دولت حضور داشتند در حد قدسی از آن حمایت میکردند و زمانی که کنار رفتند در حد تکفیری با آن مقابله کردند.
وی در رابطه با نقش منافع شخصی در اینگونه عملکردها گفت: هیچ رفتار سیاسی مصون از منافع شخصی نیست اما مهم این است که به خاطر این منافع شخصی، منافع ملی ضایع نشود.
رفتار بوقلمونصفتانه
داریوش قنبری، نماینده پیشین مجلس نیز با اشاره به ضعف باورهای اخلاقی، دینی و سیاسی در جامعه به عنوان دلیل اصلی شکلگیری رفتارهای فرصتطلبانه اظهار کرد: عملکرد خانم راستگو کاملا غیراخلاقی بود. وی از اعتبار اصلاحطلبان استفاده کرد و رای آورد در صورتی که اگر به صورت مستقل در انتخابات شرکت کرده بود پنج هزار رای هم نمیآورد بنابراین باید در چارچوب این جریان سیاسی عمل میکرد.
این نماینده پیشین مجلس افزود: راستگو از ضوابط حزبی عدول و به نوعی از رای مردم سوءاستفاده کرد و رفتاری کرد که رایدهندگان انتظار آن را نداشتند به همین دلیل صاحب این کرسی نیست و به نظر من بهتر است استعفا دهد تا غاصب تلقی نشود.
قنبری تاکید کرد: وی باید پاسخگو باشد که براساس کدام منفعت اینچنین عمل کرده است.وی در پاسخ به این سوال که دلیل شکلگیری اینگونه رفتارها چیست، اظهار کرد: دلیل اصلی این است که زمینه برای فرصتطلبی برخی افراد فراهم میشود و این عده که به اصول خاصی اعتقاد ندارند از این فرصت استفاده میکنند تا به مناصب موردنظر خود برسند.این نماینده پیشین مجلس افزود: بوقلمونصفتانه عمل کردن با چارچوبهای حزبی همخوانی ندارد و این فساد سیاسی و اقتصادی ناشی از منافع شخصی است.
وی همچنین در مورد نقش احزاب در این خصوص اظهار کرد: قطعا ضعف تحزب یکی از دلایل شکلگیری این رفتارهاست. فرصتطلبی سیاسی همیشه بوده است اما با تقویت احزاب و فرهنگ سیاسی میتوان از شدت اینگونه رفتارها کاست.
قنبری اضافه کرد: علاوه بر این نیاز به یکسری چارچوبهای حقوقی نیز احساس میشود. ضروری است که قوانین به نحوی اصلاح شود تا از زمینههای سوءاستفاده بکاهد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد