آزمون تثبیت و تورم

براساس آخرین آمار‌های اعلام شده از سوی مرکز آمار، در شهریورماه امسال نرخ تورم ۱۲ ماهه مصرف‌کننده به 2/34‌درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه مصرف‌کننده نیز به 2/31‌درصد رسیده که بیانگر کاهش 9/11 و 2/8 واحد ‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
نرخ تورم سالانه از بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹ که 2/34‌درصد ثبت‌شده تاکنون، همواره بالاتر از این مقدار بوده است و این یعنی آمار 2/34‌درصدی تورم سالانه در شهریور‌ماه امسال، کمترین میزان این شاخص در ۴۴ ماه اخیر به شمار می‌رود.
مقایسه تورم نقطه‌به‌نقطه شهریورماه امسال نسبت به میانگین حسابی ۶۰ ماهه و ۷۲ ماهه پیش از آن نیز نشان می‌دهد که رقم 2/31‌درصدی در شهریورماه امسال نسبت به میانگین ۶۰ ماهه با رقم 5/38‌درصد و میانگین ۷۲ ماهه با رقم 2/39‌درصد به ترتیب به میزان 3/7 واحد‌درصد و ۸ واحد‌درصد کمتر است.
بازگشت تورم به میانگین ۱۰ ساله همزمان با تداوم بهبود متغیر‌های پولی
با اینکه میانگین حسابی ۱۲۰ ماهه تورم نقطه‌به‌نقطه مصرف‌کننده معادل 6/27‌درصد و پایین‌تر از نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در شهریور‌ماه امسال است، اما روند نزولی تورم نقطه‌به‌نقطه در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که این شاخص در حال نزدیک شدن به میانگین ۱۰‌ساله خود است. با توجه به اینکه پیش از این بانک مرکزی هدفگذاری خود برای نرخ تورم در سال ۱۴۰۳ را رساندن تورم نقطه‌به‌نقطه به کانال ۲۰‌درصدی اعلام کرده، به نظر می‌رسد هدف اصلی سیاستگذار پولی رساندن شاخص‌های اقتصادی از جمله تورم به میانگین بلندمدت است.
بانک مرکزی سیاست بازگرداندن شاخص‌های اقتصادی به میانگین بلندمدت را در سال ۱۴۰۱ برای نرخ رشد نقدینگی آغاز کرد و در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نیز آن را ادامه داده است. هدفگذاری بانک مرکزی برای نرخ رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۱ رساندن این شاخص به رقم ۳۰‌درصدی بود و در نهایت در اسفندماه سال ۱۴۰۱ نرخ رشد نقدینگی به 1/31‌درصد رسید که بسیار نزدیک به هدفگذاری بانک مرکزی در این سال بود.
در سال ۱۴۰۲ بانک مرکزی هدفگذاری رشد نقدینگی را ۲۵‌درصد اعلام کرد و در پایان این سال نرخ رشد نقدینگی به 3/24‌درصد رسید که 7/0‌درصد نسبت به میزان هدف‌گذاری شده کمتر بود بنابراین بانک مرکزی در سال ۱۴۰۲ در دستیابی به اهداف خود در کنترل مقداری کل‌های پولی و مدیریت رشد نقدینگی موفق عمل کرد. در فروردین‌ماه ۱۴۰۳ نرخ رشد نقدینگی به 1/24‌درصد رسید. مقایسه این رقم با متوسط رشد بلندمدت نقدینگی در بازه‌های زمانی ۲۰، ۲۵ و ۶۲ ساله نشان می‌دهد که رشد محقق شده در فروردین ۱۴۰۳ به ترتیب به میزان 4/4، 1/4 و 6/1 واحد‌درصد از متوسط رشد نقدینگی در این بازه‌های زمانی کمتر است. کارشناسان اقتصادی معتقدند با تحقق هدفگذاری رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۳ فاصله این شاخص با میانگین‌های بلندمدت نیز افزایش می‌یابد و این می‌تواند به کاهش بیشتر تورم مصرف‌کننده منجر شود.
تقابل با تورم با سیاست تثبیت اقتصادی
از زمانی که محمدرضا فرزین در قامت رییس کل بانک مرکزی سیاست تثبیت اقتصادی را معرفی کرد، بیش از ۲۰ ماه می‌گذرد. اثرات مثبت اجرای این سیاست در بهبود متغیر‌های کلان اقتصادی به ویژه بهبود شاخص‌هایی مانند رشد نقدینگی، رشد پایه پولی و تورم در این مدت کاملا مشهود است.
او هدفگذاری برای رشد نقدینگی و سایر متغیر‌های پولی و همچنین تورم را ذیل سیاست تثبیت اقتصادی اعلام کرده است. قصد رییس کل بانک مرکزی از اجرای این سیاست بازگرداندن متغیر‌های پولی به روند میانگین بلندمدت است. البته سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها به منظور کاهش نرخ رشد نقدینگی و بهبود کل‌های پولی تنها یکی از محور‌های سیاست تثبیت بوده است و فرزین در سایر محور‌ها مسائلی از جمله ثبات‌بخشی و پیش‌بینی‌پذیری بازار ارز، مدیریت انتظارات تورمی، رفع ناترازی بانک‌ها و اصلاح نظام بانکی و دیپلماسی ارزی به منظور حفظ ثبات را جهت تحقق مهار تورم مدنظر قرار داده است. در ۲۰ ماه گذشته نوسان نرخ ارز در بازار غیررسمی تنها حدود ۲۰‌درصد بوده و این نشان می‌دهد بانک مرکزی علاوه بر کنترل متغیر‌های پولی و کاهش تورم در حفظ ثبات بازار ارز نیز موفق عمل کرده است. بی‌شک تداوم اجرای سیاست تثبیت اقتصادی و بهبود متغیر‌های پولی موجب ادامه روند کاهشی نرخ تورم در ماه‌های آینده خواهد شد.
کاهش 2/24 واحد‌درصدی تورم نقطه‌به‌نقطه در ۱۸ ماه
در طول اجرای سیاست تثبیت اقتصادی، نرخ رشد نقدینگی از رقم 1/34‌درصد در دی‌ماه سال ۱۴۰۱ به 8/26‌درصد در خرداد‌ماه امسال رسیده است. براساس آخرین آمار اعلام شده، نرخ رشد پایه پولی نیز از رقم ۴۵‌درصد در فروردین‌ماه ۱۴۰۲ به 1/21‌درصد در اردیبهشت‌ماه امسال رسیده است. بهبود متغیر‌های پولی پس از اجرای سیاست تثبیت اقتصادی منجر به کاهش تورم مصرف‌کننده شده است. تورم نقطه‌به‌نقطه مصرف‌کننده در طول ۱۸ ماه اخیر با کاهش 2/24 واحد‌درصدی از میزان 4/55‌درصد در فروردین‌ماه ۱۴۰۲ به 2/31‌درصد در شهریورماه امسال رسیده است. تورم سالانه مصرف‌کننده نیز با کاهش 9/14 واحد‌درصدی از 1/49‌درصد در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۲ به 2/34‌درصد در شهریورماه امسال رسیده که کمترین میزان آن در ۴۴ ماه اخیر است.