(۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ و مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۱)

رامیز قلی‌نژاد*- گزارش عملکرد ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ صنعت بیمه حاکی از رشد ۶۴ درصدی حق بیمه تولیدی شرکت‌های خصوصی بیمه در این بازه زمانی است. در ۶ ماهه اول سال‌جاری، مجموع حق بیمه تولیدی ۱۸ شرکت بیمه خصوصی، ۹۵۱ هزار و ۶۱ میلیارد ریال (بالغ بر ۹۵ همت) بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۳۷۱ هزار و ۱۵۸میلیارد ریال (بالغ بر ۳۷ همت) افزایش و رشدی بالغ بر ۶۴ درصدی را نشان می‌دهد. البته مشخص نیست چه بخشی از این افزایش و رشد ناشی از افزایش نرخ حق بیمه‌ها و چه بخشی از آن، نتیجه‌ بهبود عملکرد شرکت‌های بیمه بوده ‌است. این یادداشت، برخی شاخص‌های عملکردی شرکت‌های بیمه را در بخش‌های تولیدی، مالی، سرمایه‌گذاری و بهره‌وری بررسی کرده است.
براساس اطلاعات مندرج در سامانه‌ کدال، شرکت بیمه دانا با سهم بازار ۲/۲۱ درصدی، بالغ بر ۲۰ همت حق بیمه تولید کرده و رتبه اول حق بیمه تولیدی کشور را در نیمه اول سال جاری به خود اختصاص داده است. شرکت‌های بیمه دی و آسیا نیز به ترتیب با ۱۵ و ۹/۱۲ درصد حق بیمه تولیدی در همین بازه زمانی، در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. بالاترین نرخ رشد در حق بیمه تولیدی در نیمه اول امسال متعلق به بیمه ماست. این شرکت حق بیمه تولیدی خود را در ۶ ماهه اول سال جاری ۲۲/۱ برابر کرده و از ۶/۱ همت در نیمه اول سال ۱۴۰۱ به ۶/۳ همت در مدت مشابه سال ۱۴۰۲ رسانده است. پایین‌ترین نرخ رشد در حق بیمه تولیدی با ۱۴درصد رشد مربوط به شرکت تجارت‌نو است که رقم حق بیمه تولیدی خود را از ۵/۱ همت سال قبل به ۷/۱ همت در نیمه اول سال جاری ارتقا داده ‌است. گزارش عملکرد حق بیمه تولیدی شرکت‌های خصوصی بیمه در نیمه اول امسال نشان می‌دهد که میانگین حق بیمه تولیدی این شرکت‌ها، ۵ همت بوده است. از میان ۱۸ شرکت بررسی‌شده، حق بیمه تولیدی هفت شرکت دانا، دی، آسیا، البرز، کوثر، پاسارگاد و پارسیان بالاتر از میانگین صنعت و حق بیمه تولیدی ۱۱ شرکت ما، معلم، سامان، کارآفرین، ملت، تجارت نو، نوین، تعاون، میهن، حکمت صبا و خاورمیانه نیز پایین‌تر از میانگین صنعت بوده است.
در بخش خسارت‌های پرداختی به بیمه‌شدگان مجموع خسارت پرداختی ۱۸ شرکت خصوصی صنعت بیمه، بیش از ۴۲۱ هزار ریال (بالغ بر ۴۲ همت) بوده ‌است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱ با افزایشی بالغ بر ۱۸۳ هزار میلیارد ریال، ۷۷درصد رشد را نشان می‌دهد.
مقایسه حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی در ۶ ماهه اول سال جاری حکایت از پیشی گرفتن نرخ رشد خسارت پرداختی (۷۷درصد) نسبت به حق بیمه تولیدی (۶۴درصد) دارد. میانگین خسارت پرداختی شرکت‌ها، حدودا ۲۰ هزار میلیارد ریال (۲ همت) است که ارقام خسارات پرداختی هفت شرکت دانا، دی، آسیا، البرز، کوثر، پارسیان و پاسارگاد بیش از میانگین صنعت و ۱۱ شرکت دیگر کمتر از میانگین صنعت بوده است. (در این خصوص باید سهم بازار و میزان حق بیمه تولیدی شرکت‌ها مد‌نظر باشد.)
در بخش خسارت‌های پرداختی، بیشترین نرخ رشد را شرکت حکمت صبا داشته که خسارت‌های پرداختی‌‌اش در نیمه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۹/۱ برابر افزایش یافته ‌است. بیمه دانا با ۱۸/۱ برابر و تجارت نو با ۱۲/۱ برابر افزایش، رتبه‌های بعدی بیشترین افزایش نرخ رشد در خسارت پرداختی را به خود اختصاص داده‌اند. بیمه‌های خاورمیانه با ۱۰ درصد، ملت با ۲۱ درصد و سامان با ۲۶ درصد کمترین افزایش را در نرخ رشد خسارت پرداختی داشته‌اند.
بررسی شاخص «نسبت خسارت» شرکت‌های خصوصی صنعت بیمه در نیمه اول سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد این شاخص نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۸ درصد رشد داشته است. میانگین نسبت خسارت شرکت‌ها در بازه زمانی یادشده، ۴/۴۴ درصد بوده که ۳/۳ واحد نسبت به پارسال افزایش یافته است. به عبارت دیگر میزان خسارات پرداختی به حق بیمه تولیدی در نیمه اول امسال با افزایش مواجه بوده و شرکت‌های بیمه، خسارت بیشتری پرداخته‌اند. شرکت‌های بیمه ما (۴/۲۸) پاسارگاد (۶/۳۲) و دی (۱/۳۴) کمترین نسبت خسارت و شرکت‌های نوین (۵/۷۹) تجارت نو(۷۶) و حکمت صبا (۹/۶۳) بیشترین نسبت خسارت را داشته‌اند. در این بازه زمانی تنها شرکت‌های بیمه ما، پاسارگاد، دی، سامان، البرز، دانا و تعاون، عملکردی بهتر از میانگین صنعت و مابقی شرکت‌ها نسبت خسارتی بالاتر از میانگین صنعت داشته‌اند.
شاخص «ضریب خسارت»، وضعیت بهتری در عملکرد شرکت‌ها دارد. میانگین ضریب خسارت ۱۸ شرکت بررسی شده نشان می‌دهد این شاخص با حدود ۳ درصد رشد از ۸/۷۲ درصد در نیمه اول سال گذشته به ۹/۷۴ درصد در نیمه اول ۱۴۰۲ رسیده‌ است. شرکت‌های تعاون (۶/۵۷) سامان (۲/۶۱) و معلم (۸/۶۴) کمترین و شرکت‌های تجارت نو (۳/۱۱۱) نوین (۷/۹۱) و حکمت صبا (۱/۹۱) بیشترین ضریب خسارت را به خود اختصاص داده‌اند. با توجه به میانگین ۹/۷۴ درصدی ضریب خسارت صنعت، تنها شرکت‌های تعاون، سامان، معلم، البرز، ملت، ما، میهن، پاسارگاد و دانا شرایط مطلوب‌تری دارند و سایر شرکت‌ها، ضریب خسارتی بالاتر از میانگین صنعت را ثبت کرده‌اند.
شاخص «نسبت هزینه‌های اداری و عمومی» به حق بیمه تولیدی شرکت‌های خصوصی بیمه نشان می‌دهد این شرکت‌ها ۶/۶ درصد حق بیمه تولیدی صنعت را صرف هزینه‌های اداری و عمومی کرده‌اند. این شاخص در نیمه اول امسال نسبت به زمان مشابه سال گذشته با ۱۴ درصد کاهش مواجه بوده که نشان‌دهنده بهبود عملکرد شرکت‌ها در بخش هزینه‌های عمومی و اداری است.
عملکرد شرکت‌های دی، دانا، پارسیان، خاورمیانه، کوثر و ما در این شاخص پایین‌تر از میانگین صنعت بوده و سایر شرکت‌ها نسبت هزینه‌های اداری و عمومی بالاتری نسبت به صنعت داشته‌اند. بدترین عملکرد در این شاخص متعلق به شرکت‌های میهن (۱۴ درصد) حکمت‌صبا (۱۳درصد) و تجارت‌نو (۱۲درصد) بوده است.
همچنین بررسی شاخص «کارمزد پرداختی» شرکت‌های خصوصی صنعت بیمه نشان می‌دهد، نیمه اول امسال در مجموع ۵۱ هزار و ۶۰۳ میلیارد ریال (بالغ بر ۵ همت) کارمزد به شبکه فروش صنعت بیمه (نمایندگان و کارگزاران) پرداخت شده که نسبت به شش ماهه اول سال ۱۴۰۱ حدود ۵۷ درصد رشد داشته است. شرکت‌های خصوصی صنعت بیمه، در ۶ ماهه اول امسال نسبت به زمان مشابه پارسال، ۱۸ هزار و ۷۱۷ میلیارد ریال (تقریبا ۹/۱ همت) کارمزد بیشتری به شبکه فروش پرداخت کرده‌اند. بیشترین نرخ رشد در شاخص «کارمزد پرداختی» برای شرکت‌های ما (۴۷/۱ برابر) ملت (۱۹/۱ برابر) و نوین (۱۵/۱ برابر) و کمترین آن متعلق به شرکت‌های خاورمیانه (۲۰درصد) معلم (۲۹ درصد) و پاسارگاد (۳۵ درصد) بوده است.
شاخص دیگری که در این گزارش بررسی شده «نسبت کارمزد پرداختی به حق بیمه تولیدی» است. این نسبت در بازه زمانی گزارش، ۴/۵ درصد برای مجموع شرکت‌های بررسی‌شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیش از ۵ درصد کاهش داشته است. بالاترین «نسبت کارمزد پرداختی به حق بیمه تولیدی» را شرکت‌های تجارت‌نو (۴/۱۲ درصد) کارآفرین (۳/۱۲ درصد) و ملت (۵/۱۱ درصد) دارند و پایین‌ترین آن متعلق به شرکت‌های کوثر (۳/۳ درصد)، دانا (۳درصد) و دی (۷/۰ درصد) است.
بخش دیگری از این گزارش به بررسی عملکرد مالی شرکت‌های بیمه پرداخته است. در شاخص «سود ناخالص» شاهد رشد ۳۲ درصدی سود ناخالص شرکت‌ها در شش ماهه اول سال جاری نسبت به سال ۱۴۰۱ هستیم. مجموع شرکت‌های خصوصی بیمه در شش ماهه اول امسال، ۱۰۳ هزار و ۱۹۲ میلیارد ریال (بالغ بر ۱۰ همت) سود ناخالص را ثبت کرده‌اند. این رقم در مدت مشابه سال ۱۴۰۱، حدود
۸ همت بوده است. شرکت‌های تجارت‌نو، حکمت‌صبا، نوین و پارسیان با رشد منفی در این شاخص مواجه بوده‌اند و زیان ثبت کرده‌اند. در حالی که شرکت‌های دانا (۱۸درصد رشد)، البرز (۵/۱۶ درصد رشد)، آسیا (۸/۱۱ درصد رشد) و پاسارگاد (۱۱درصد رشد) رتبه‌های اول تا چهارم بالاترین میزان سود ناخالص را به خود اختصاص داده‌اند.
میانگین «نسبت سود ناخالص به حق بیمه تولیدی‌ در
۶ ماهه اول امسال برای ۱۸ شرکت خصوصی صنعت بیمه، ۹/۱۱ درصد بوده که نسبت به سال ۱۴۰۱ کاهشی ۱۸ درصدی را نشان می‌دهد. عملکرد شرکت‌های کارآفرین، ما، البرز، پاسارگاد، کوثر، سامان، خاورمیانه و میهن در این شاخص، بالاتر از میانگین صنعت بوده است.
شاخص «سودخالص» پس از کسر مالیات شرکت‌های بیمه، رشدی ۱۰ درصدی را نسبت به سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد. شرکت‌های البرز (۹/۲۲ درصد)، دانا (۷/۱۹ درصد) و پاسارگاد (۴/۱۸ درصد) بیشترین سهم از سود خالص صنعت بیمه را داشته‌اند.
شایان ذکر است «حقوق مالکانه» شرکت‌های بیمه در
۶ ماهه اول امسال، ۷ درصد رشد داشته ‌است. بالاترین سهم حقوق مالکانه از مجموع شرکت‌های بررسی‌شده، با ۲۱درصد سهم، برای شرکت پاسارگاد بوده است.
در بخش سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه در مجموع بالغ بر ۸۸ همت در نیمه اول امسال سرمایه‌گذاری کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۳ درصد رشد دارد. شرکت بیمه پاسارگاد با بیش از ۲۳ همت سرمایه‌گذاری، سهمی ۵/۲۶ درصدی از حجم سرمایه‌گذاری‌ها را به خود اختصاص داده و در رتبه اول ایستاده ‌است. پس از شرکت بیمه پاسارگاد، آسیا و البرز در رتبه‌های بعدی قرار دارند و کمترین میزان سرمایه‌گذاری نیز مربوط به شرکت‌های حکمت صبا‌، میهن و تجارت‌نو ‌است.
در شاخص «دارایی‌ها» شرکت بیمه پاسارگاد، بیش از ۱۴ درصد دارایی شرکت‌های خصوصی بیمه را به خود اختصاص داده و در رتبه اول قرار گرفته است. دانا و آسیا نیز رتبه دوم و سوم را در اختیار دارند. شرکت‌های پاسارگاد، دانا، آسیا، دی، البرز، کوثر، پارسیان و کارآفرین از میانگین ۱۰ همتی سرمایه‌گذاری صنعت بیمه، بالاتر ایستاده‌اند.
بررسی شاخص سرمایه شرکت‌های بیمه نشان می‌دهد شرکت بیمه پاسارگاد با اختلافی فاحش نسبت به بیمه‌های البرز و آسیا در رتبه اول ایستاده و ۲۳ درصد سرمایه شرکت‌های بیمه، مربوط به این شرکت است.
شاخص مهم دیگری که به میزان بهره‌وری و عملکرد بهینه شرکت‌ها مربوط است، «سرانه حق بیمه تولیدی» پرسنل شرکت‌هاست. بیمه دی با سرانه حق بیمه تولیدی بالغ بر ۲۶ میلیارد تومان در رتبه اول ایستاده و پس از آن دانا و خاورمیانه در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بدترین عملکرد را در این شاخص، شرکت‌های میهن، حکمت‌صبا و نوین دارند. میانگین سرانه تولیدی در صنعت بیمه حدود ۶ میلیارد تومان است که تنها شرکت‌های دی، دانا، خاورمیانه، ما و پارسیان، عملکردی بهتر از آن داشته‌اند.
شایان ذکر است این یادداشت صرفا بیان توصیفی آمار و ارقام صنعت بیمه است و نگاه تحلیلی به آن می‌تواند تصویری درست و دقیق از عملکرد شرکت‌های بیمه ارائه کند.
*کارشناس رسانه و ارتباطات
منبع‌: گزارش اجمالی- صنعت بیمه براساس اطلاعات سامانه کدال، مدیریت برنامه‌ریزی و امور مجامع بیمه پاسارگاد