۴۰‌ درصد از معادن کشور غیر‌فعال است

پژوهشگر ارشد اندیشکده معدن و صنایع معدنی دانشگاه شریف بیان کرد: در حال حاضر از ۱۲‌هزار معدن کشور، نزدیک به ۵‌هزار معدن غیرفعال داریم که عمده آنها معادن غیرفلزی شن و ماسه هستند، اما مطابق قانون حقوق دولتی پرداخت می‌کنند.محسن فتح‌اللهی درخصوص اصلی‌ترین چالش‌های بخش معدن گفت: معاونت معدنی از جهت نهادی و ساختاری قدرت کافی برای پیشبرد بخش معدن ندارد چراکه معدن موضوعی بین‌دستگاهی است و چنانچه وزیر فعلی به صورت ویژه روی این موضوع دغدغه جدی نداشته باشد، بخش معدن از لحاظ نهادی به مشکل خواهد خورد.
وی گفت: یکی از چالش‌های اصلی بخش معدن در دو، سه سال اخیر ناهماهنگی بین بازیگران اصلی بخش معدن از قبیل معاونت معادن و فرآوری، سازمان ایمیدرو، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، سازمان نظام مهندسی معدن، بخش خصوصی شامل انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی بوده که هر کدام بر اساس سیاست‌های خاص خودشان فعالیت داشتند و یک گسست محتوایی و راهبردی وجود داشت.
فتح‌اللهی اضافه کرد: اکنون با تلاش‌ها و فعالیت‌های صورت گرفته، موازی‌کاری‌ها جای خود را به هماهنگی‌ها و امور ماموریت‌محور داده است. در این راستا برنامه‌ای جامع تدوین شده که در آن تمامی بازیگران با ایفای نقش خود، مسوولیت خود را به طور کامل انجام داده و به طور هماهنگ با یکدیگر پیش می‌روند که این امر کمک ویژه‌ای به ساختار بخش معدن کرده است.
وی ادامه داد: چالش‌های جدی ما در بخش معدن علاوه بر موارد گفته شده یعنی بحث نهادی و عدم هماهنگی بازیگران که تا حدودی مرتفع شده وجود دارد، اما همچنان باید با قوت بیشتری ادامه پیدا کند.
اکتشافات، حلقه اصلی توسعه زنجیره معدن
پژوهشگر ارشد اندیشکده معدن و صنایع معدنی دانشگاه شریف با اشاره به عدم دسترسی به زمین در اکتشافات به عنوان یکی دیگر از موانع پیشرفت بخش معدن افزود: اکتشافات به عنوان حلقه اول توسعه ارزش زنجیره معدن حائز‌اهمیت است چراکه اگر ذخایر معدنی به میزان کافی نداشته باشیم به مرور زمان این ذخایر کاهش یافته و صنایع وابسته به مواد اولیه معدنی با مشکل مواجه خواهند شد؛ صنعت فولاد به سنگ‌آهن نیاز دارد و کاهش ذخایر سنگ‌آهن، این صنعت را با چالش جدی واردات روبه‌رو خواهد کرد.وی اضافه کرد: با هر بار برداشت سنگ‌آهن از حجم آن کاسته و نیاز به اکتشافات مستمر و شناسایی ذخایر جدید بیش از پیش نمایان می‌شود؛ این موضوع صرفا به سنگ‌آهن محدود نمی‌شود بلکه حوزه‌های دیگر مانند سرب، روی، مس و سایر مواد حیاتی و راهبردی نیز به اکتشافات مستمر نیاز دارد.
2 مانع اصلی اکتشافات
پژوهشگر ارشد اندیشکده معدن و صنایع معدنی دانشگاه شریف گفت: یکی دیگر از چالش‌های اساسی بخش معدن، کمبود سرمایه‌گذاری جدی در زمینه اکتشافات است، به عبارت دیگر، نه حاکمیت و نه بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری کافی در این حوزه حیاتی انجام نداده‌اند؛ تخصیص بودجه‌های ضعیف نیز سرمایه‌گذاری در این حوزه را به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه صنعت معدن با مانع روبه‌رو کرده است.
وی بیان کرد: علاوه بر کمبود سرمایه‌گذاری، مشکل دیگری که با آن مواجه هستیم، عدم دسترسی آسان به زمین جهت اکتشافات است؛ زمانی که فرد یا شرکتی قصد انجام عملیات اکتشافی دارد، باید مجوزهای مختلفی از نهادهای مختلفی مانند سازمان محیط‌زیست، انرژی اتمی، منابع طبیعی، نیروهای مسلح، وزارت نفت و نیرو دریافت کند. متاسفانه به دلیل تعارضاتی که همواره بین سازمان‌های محیط‌زیست، انرژی اتمی و منابع طبیعی با بخش معدن وجود دارد، بسیاری از مجوزها برای درخواست‌های اکتشاف، توسط این سازمان‌ها رد می‌شوند.
فتح‌اللهی ادامه داد: زمانی که از رشد ۱۳‌درصدی در برنامه هفتم و توسعه بخش معدن صحبت می‌شود، کلیه فعالان این حوزه، چشم امید به وزارت صمت دوخته‌اند، در حالی که در بیرون وزارتخانه، موانع جدی‌تری وجود دارد که اصلا اختیار آنها در دست وزارت صمت نیست، بنابراین نیاز به یک تصمیم و عزم ملی و حاکمیتی داریم که این موانع فراوزارتخانه‌ای نیز
حل شود.
فتح‌اللهی بیان کرد: در بخش استخراج از معادن و فرآوری که در لایه‌های زیرین زنجیره معدن قرار دارند، کمبود ماشین‌آلات معدنی مورد توجه قرار دارد و می‌توان گفت سال‌ها با ممنوعیت واردات ماشین‌آلات روبه‌رو بوده‌اند. پژوهشگر ارشد اندیشکده معدن و صنایع معدنی دانشگاه شریف اظهار داشت: ۳۸‌هزار دستگاه ماشین‌آلات معدنی داریم که فرسوده شدند و حدود ۱۵‌هزار دستگاه عمر بالای 20سال دارند.