یک میلیون و 600‌ هزار تومان بعد از یک‌ سال!

مهدیه بهارمست- با گذشت بیش از سه هفته از اعتراض صنفی، واریز معوقات پرستاران با دستور مسوولان آغاز شده است اما پرستاران از ناچیز بودن مبالغ واریزی انتقاد دارند. یک پرستار با بیان اینکه «پرداخت این مبالغ ناچیز در جهت آرام کردن پرستاران بوده است» از پرداخت مبلغ ۷۰۰‌هزار تومان به عنوان ‌کارانه و تعرفه یک ماه و ۹۰۰‌هزار تومان به عنوان فوق‌العاده خاص انتقاد کرد. به گفته آنها در مجموع یک میلیون و ۶۰۰‌هزار تومان به حساب پرستاران ریختند. یکی از پرستاران در انتقاد به این موضوع به ایلنا گفته است: «آیا فکر می‌کنند همه مشکلات ما پرستاران با این یک میلیون و ۶۰۰هزار تومان حل می‌شود؟ مسوولان نمی‌خواهند ریشه واقعی مشکلات پرستاران را دریابند و دست به اصلاحات اساسی نمی‌زنند.» در حالی پرداختی‌ها مورد انتقاد قرار گرفته است که تا چند روز پیش دامنه اعتراضات پرستاران از بیمارستان‌های کشور به بخش فوریت‌ها هم کشیده شده بود. بسیاری از پرستارانی که در این بخش فعالیت می‌کنند معتقدند بی‌توجهی به مساله استاندارد نیروی انسانی در این بخش باعث شده هم پرستارانی که فعال هستند نتوانند خدمات درستی به بیماران ارائه دهند و هم اینکه در برخی موارد، درگیری بین این افراد و همراهان بیماران موجب به خطر افتادن امنیت جان آنها شود چراکه تقریبا در تمام شهرها و استان‌های کشور هرازگاهی خبر ضرب ‌و شتم پرستاران فوریت‌های پزشکی به گوش می‌رسد. آخرین مورد مربوط به چند روز پیش است که در استان البرز اتفاق افتاد، بنابراین پرستاران نه‌تنها از دستمزد پایین رنج می‌برند بلکه از طرف مردم نیز دچار ضرب و شتم قرار می‌گیرند. به همین دلیل پرستاران همچنان نسبت به بی‌توجهی مسوولان گلایه دارند و نسبت به آن اعتراض کردند.
اعتراض نسبت به مبلغ اضافه‌کاری
یک پرستار که نخواست نامش فاش شود، به «‌جهان‌صنعت» گفت: مبلغی که چند روز پیش بابت فوق‌العاده خاص به حساب پرستاران واریز شده، بسیار ناچیز است. حتی نام آن را تغییر داده‌اند و ترمیم حقوق گذاشته‌اند. در حال حاضر فوق‌العاده خاص برای نیروهای کادر درمان با ضریب 4/0‌درصد آن هم به نام ترمیم حقوق اعمال می‌شود. این افزایش چیزی حدود یک میلیون و ۴۰۰‌هزار تومان می‌شود که با توجه به تورم و گرانی و حقوق ناچیز کادر درمان رقم بسیار ناچیزی است.
وی افزود: فشار کار یک طرف و بی‌انگیزگی پرستاران طرف دیگر، این وسط هم پرستار و هم بیمار دچار مشکل می‌شود. مساله پرستاران آیین‌نامه‌ ناقصی است که برای تعرفه‌گذاری نوشته‌اند. می‌خواهیم تعرفه‌گذاری به همان شیوه‌ای که برای پزشکان نوشته شده است، نوشته شود. صحبت‌مان یکسان بودن مبلغ نیست، بلکه شیوه تعرفه‌گذاری باید یکسان باشد. یکی دیگر از مطالباتی که پرستاران دارند این است که پرداخت اضافه‌کاری، مستقیم از طریق خزانه باشد و نه از درآمدهای حاصل از دانشگاه‌های علوم پزشکی، زیرا قطعا با این روش قابل پرداخت نخواهد بود.
این پرستار در ادامه بیان کرد: مشکل بعدی پرستاران مربوط به افزایش ضریب سختی کار است که در احکام کارگزینی هم وجود دارد، ولی چندین سال است که خاک خورده و اصلا افزایش قابل‌ توجهی نداشته، ازجمله حق مسکن و حق لباس که باید به آن توجه شود. در حال حاضر حق غذای همکاران فوریت‌های پزشکی، ۵۶‌هزار تومان برای ۲۴‌ساعت و سه وعده غذاست. واقعا با این مبلغ چه کار می‌توان کرد. مشکلات پرستاران فقط معوقات نیست. حتی اگر اضافه‌کار ساعتی ۲۰‌هزار تومان را پرداخت کنند، باز هم مشکل اساسی پرستاران حل نخواهد شد. آنها به این اضافه‌کار و مبلغ بسیار پایین آن اعتراض دارند. خواسته آنها این است که با جذب نیروی کافی این اضافه‌کار اجباری به طور کلی برداشته شود. مشکل باید ریشه‌ای حل شود. سیل مهاجرت پزشکان، تنها یکی از دستاوردهای وزارت دکتر عین‌اللهی بود. افزون بر این، در دوره تصدی ایشان، بیشترین آمار خودکشی پزشکان و رزیدنت‌ها را داشتیم. دورانی بود که فوق‌العاده به کادر درمان سخت گرفتند و بیهوده اذیت‌شان کرده، بسیاری از پروژه‌های تراز اول کشور را منحل و اعتبار برخی مراکز تحقیقاتی فعال کشور را هم سلب کردند. به طور کل، سوءمدیریت عجیبی در این دوره بر وزارت بهداشت حاکم بود.
مهاجرت ماهانه ۲۰۰ پرستار
محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار بیان کرد: حداقل حقوق، مزایا، کار سخت و پراسترس و برخوردهای نادرست، راه مهاجرت را پیش‌روی پرستاران گذاشته است. ماهانه نزدیک به ۲۰۰‌پرستار مهاجرت می‌کنند. البته شاید یک ماه ۱۰۰‌نفر و یک ماه هم ۲۵۰‌نفر مهاجرت کنند. به طور کلی شیب مهاجرت پرستاران طی سه سال گذشته افزایشی بوده است. در میان تمامی کشورهای جهان، ایران آخرین کشور از جهت حقوق پرستاران است. بدترین کشورها در آفریقا هم این وضعیت را ندارند. در استاندارد جهانی، حقوق پزشک باید دو تا سه برابر پرستار باشد. مثلا در عربستان 5/1‌برابر است، در انگلیس 2/2 است. پرستار می‌گوید حقوق اضافه‌کاری ساعتی ۲۰‌هزار تومان را در اسنپ که خیلی راحت‌تر کسب می‌کنم. این رقم‌ها باعث می‌شود انگیزه کار در این حوزه باقی نماند.
از مهاجرت ما نگویید!
دبیرکل خانه پرستار هرچند که آمار مهاجرت پرستاران را اعلام کرده اما تاکید می‌کند که همکاران پرستارش، از اعلام این آمار دل‌ خوشی ندارند، وی افزود: همکارانم می‌گویند آمار از مهاجرت پرستاران را اعلام نکنید، چون به جای اینکه مشکلات را حل کنند، برای موسسات کاریابی و راه‌های مهاجرت سنگ‌اندازی می‌کنند تا پرستاران برای خروج از کشور دچار مشکل شوند.
رصدخانه مهاجرت ایران در سالنامه مهاجرتی بر اساس نتایج یک مطالعه با عنوان «مهاجرت پرستاران: علل و مشکلات» اعلام می‌کند که برخی از روش‌هایی که در برخی کشورها برای جلوگیری از مهاجرت نیروهـای حرفـه‌ای پرستاری و پزشکی به کار می‌رود، جلوگیری از فرآیند استخدام و اخذ ویزا است. در مقابل، برخی از تحقیقات به این واقعیت اشاره کرده‌اند که محدود کردن مهاجرت و ممانعت از این روند صرفا وضعیت را بدتر می‌کند. با این حال، اجرای یک برنامه مهاجرتی سازمان‌یافته و از پیش برنامه‌ریزی شده می‌تواند به حفظ نیروهای تحصیلکرده کمک کند.
نکته مهم در همین جمله پایانی این گزارش است، یعنی نبود یک برنامه سازمان‌یافته و درست برای حفظ نیروهای کار در کشور، در حالی که فعلا برنامه‌ها با محدودیت‌هایی نظیر سنگ‌اندازی در دادن مدرک فارغ‌التحصیلی، حذف برخی از آزمون‌های زبان و غیره متمرکز شده است.
دانمارک و آلمان برای پرستاران ایرانی سر و دست می‌شکنند!
احمد نجاتیان، رییس کل سازمان نظام پرستاری در یک برنامه تلویزیونی گفت: آمار مهاجرت پرستاران رو به رشد است، به طوری که از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ سالانه میانگین مهاجرت پرستاران دو برابر شده است.
وی بیان کرد: همین آماری که الان داریم نیز نگران‌کننده است، یعنی شاید ۲۰درصد ظرفیت آموزشی سالانه دانشکده‌های پرستاری در کل کشور درخواست مهاجرت دارند؛ این عدد بسیار بزرگی است. در حال حاضر دانمارک و آلمان بیشترین مقصدهایی هستند که پرستاران از ما درخواست می‌گیرند. این دو کشور برای جذب پرستاران ایرانی شرایط را خیلی تسهیل کردند، یعنی الان آلمان و دانمارک سطح درخواست خود را پایین آوردند.
بر اساس اعلام رصدخانه مهاجرت تا سال ۲۰۱۸، 4هزار پرستار ایرانی و ۸‌هزار پزشک و جراح ایرانی در کشور آمریکا مشغول به کار بوده‌اند که قطعا این آمار در حال حاضر افزایش یافته است.
طبق سرشماری سال ۲۰۱۸ آمریکا ،۲۹هزار ایرانی در بخش بهداشت و درمان آمریکا فعال بوده‌اند که ۲۴هزار نفر آنها در مشاغل تخصصی و 5هزار نفر آنها در مشاغل مراقبتی مشغول به فعالیت بوده‌اند. در میان آنها، 8هـزار نفر پزشک و جراح بوده‌اند که ۲۶درصد فعالان ایرانی در بخش سلامت آمریکا را تشکیل می‌دهند‌. ایرانیان از نظـر فعالان در بخش سلامت آمریکا در جایگاه بیست و یکم در میان مهاجران این بخش قرار دارند.
از نظر نسبت پزشکان در فعالان بخش سلامت نیز با ۲۶‌درصد در جایگاه پنجم پس از کشورهای پاکستان، هند، مصر و تایوان قرار دارند. طبیعتا این آمار افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
دلایل مهاجرت
دلایل مهاجرت از کشوری به کشور دیگر متفاوت است اما در این میان دلایل مشترکی هم وجود دارد؛ عواملی مانند فقدان خدمات اولیه، بیکاری بالا، مسکن نامناسب، دستمزد پایین، آینده شغلی نامطمئن‌، خشونت در محـل کار، بی‌ثباتی سیاسی و جنگ عواملی هستند که در مهاجرت متخصصان حوزه بهداشت تاثیر می‌گذارند. ارائه خدمات مناسب، نرخ بیکاری پایین، دستمزد بهتر، آینده شغلی، شرایط کاری بهتر و رضایت شغلی بیشتر نیز مهم‌ترین مشوق در مقابل کمبود امکانات در کشور مبدا هستند. این عوامل در گزارش رصدخانه مهاجرت قید شده است.
شریفی‌مقدم این دلایل را در کشور ما بیشتر از هر چیز تبعیض و وضعیت مالی می‌داند و در این باره بیان کرد: علت اصلی این اندازه اقبال پرستاران برای خروج از کشور دافعه و مشکلات موجود در نظام سلامت است. حداقل حقوق پرستاران در ایران 300‌دلار است، این در حالی است که حداقل حقوق پرستاران در دوبی و عمان 1000‌دلار و در آلمان 2000‌دلار است و در آمریکا این رقم به 6500‌دلار می‌رسد. در رابطه‌های استخدامی مختلف رقم‌های متفاوتی به عنوان حقوق ثابت در نظر گرفته می‌شود، اما حداقل دریافتی یک پرستار، حقوق اعلامی وزارت کار است و به نظر می‌رسد هیچ پرستاری کمتر از این رقم حقوق نگیرد.
به گفته او اگر استانداردهای کار و خدمات را هم در نظر بگیریم باز هم ماندن و کار کردن در نظام سلامت مقرون‌به‌صرفه نیست چراکه بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت،‌ تعداد پرستار برای هر هزار نفر جمعیت،‌ با شاخص حداقل، متوسط و حداکثر،
۳، ۵-۶ و ۹-۱۰ پرستار است، در حالی که در کشور ما برای هر هزار نفر 6/1 پرستار مشغول به کار هستند، بنابراین برخلاف برخی رشته‌ها، مهاجرت پرستاران ریشه سیاسی و فرهنگی ندارد و صرفا ریشه معیشتی دارد.