یک‌تیر و دونشان

گروه مسکن- شکل‌گیری برخی از محلات و مناطق شهرهای بزرگ بنا به دلایل فراوان به گونه‌ای است که با ضوابط و معیارهای شهرسازی و معماری امروز به ویژه در کلانشهرها مغایرت دارد. این بافت به مرور زمان فرسوده‌تر شده و علاوه بر فرسودگی ابنیه، شبکه تاسیسات شهری آنها نیز فرسوده شده و کارکردهای شهری خود را از دست می‌دهند.
دلایل زیادی وجود دارد که مردم ترجیح می‌دهند منازل خود را در این بافت‌ها، نوسازی نکنند.
نوسازی و بهسازی این نوع بافت‌ها، توجه و اهتمام ویژه دولت و شهرداری‌ها و همکاری مردم را می‌طلبد.
بافت‌های فرسوده شهری، محلات فرسوده‌ای در فضای شهری است که مسائل و پیچیدگی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و شیوه خود را دارد. این محلات و بافت‌ها از یک سو دارای ریشه‌های سکونتی ارزشمند با غنای فرهنگی، اجتماعی و معماری است و از طرف دیگر به جهت فرسودگی شدید، نبود دسترسی مناسب به خدمات شهری و بهداشتی، وجود مشکلات اجتماعی و امنیتی و آسیب‌پذیری در برابر زلزله، سیل و آتش‌سوزی و نیز عدم‌تطابق با زندگی امروز شهری و شهرسازی مدرن دارای مشکلات روبنایی و زیرساختی هستند.
کارشناسان بسیاری معتقدند که در شرایط کنونی و با در نظر داشتن وعده مسکنی دولت سیزدهم مبنی بر ساخت چهار میلیون مسکن طی دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رییسی باید به ظرفیت‌های موجود در بافت‌های ناکارآمد و فرسوده شهری توجه ویژه‌ای داشت، چراکه با انجام اقدامات لازم هم می‌توان موضوع نوسازی و احیای واحدهای مسکونی موجود در این مناطق و همچنین افزایش عرضه مسکن در بازار را محقق کرد.
ظرفیت ساخت یک میلیون واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده تهران
مدیرکل راه‌و‌شهرسازی استان تهران از امکان ساخت یک میلیون واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده شهر تهران خبر داد و گفت: در حال حاضر مشارکت‌کنندگان یا صاحبان ملک یا سازندگان می‌توانند از تسهیلات ۵۵۰ میلیون تومانی
استفاده کنند
حسین جنتی اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که در شهر تهران ۲۳۰ هزار پلاک فرسوده و ناکارآمد وجود دارد که البته شامل محدوده بافت‌های تاریخی نیز هست.
او اضافه کرد: متوسط تولید مسکن از یک پلاک فرسوده پنج واحد مسکونی است و پیش‌بینی می‌شود در ۲۳۰ هزار پلاک فرسوده تهران امکان تولید یک میلیون واحد مسکونی وجود دارد، به همین منظور باید تمام مدیران شهری، انبوه‌سازان، صنعتی‌سازان، سازندگان متبحر در بافت‌های فرسوده از تسهیلات ۱۹بندی مشوقانه بافت‌های فرسوده استفاده کنند.
جنتی گفت: شهرداری تهران باید نهایت تخفیف را به جهت گرفتن پروانه در بافت اعمال کند تا دولت بتواند ظرفیت ماده ۱۲ قانون جهش تولید مسکن را به درستی در بافت فرسوده هدایت کند.
او ادامه داد: در حال حاضر مشارکت‌کنندگان یا صاحبان ملک یا سازندگان می‌توانند از تسهیلات ۵۵۰ میلیون تومانی استفاده کنند تا چهره شهر زیبا و تازه شود و ایمنی و امنیت زندگی در شهر تهران افزایش یابد.
مدیرکل راه‌و‌شهرسازی استان تهران با اشاره به لزوم ورود بخش خصوصی به مسکن، بیان کرد: تجربه ورود بخش خصوصی به حوزه مسکن تجربه برد هم برای متقاضی و هم سرمایه‌گذار است و سبب می‌شود تمام ظرفیت‌های قانونی جهش تولید مسکن فعال شود.
حضور گسترده انبوه‌سازان در بافت‌های فرسوده
معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی گفت: در شهر تهران از مهرماه سال گذشته تا تیرماه امسال که اجرای بسته تشویقی ۱۹‌بندی نوسازی بافت‌های فرسوده آغاز شده، صدور پروانه‌های ساختمانی ۲۰۰ درصد رشد داشته‌ و آمار از حضور گسترده انبوه‌سازان در بافت‌های فرسوده حکایت دارد.
محمد آئینی اظهار کرد: سامانه ستاد ملی بازآفرینی شهری تمام فعل و انفعالات کالبدی که در محلات هدف بازآفرینی شهری توسط اعضای ستاد ملی بازآفرینی شهری رخ می‌دهد را نشان می‌دهد. طی چهار ماه ابتدای سال جاری صدور پروانه‌های ساختمانی در بافت‌های فرسوده شهر تهران ۲۰۰ درصد رشد داشته است.
او افزود: از سال ۱۳۹۲ شاهد آمار نزولی نوسازی بافت‌های فرسوده بودیم، اما در دولت سیزدهم و با تغییر رویکرد شرکت بازآفرینی شهری ایران به مردمی‌سازی شرایط تغییر کرد و بر اساس اطلاعات وارده به سامانه ستاد ملی بازآفرینی شهری تاکنون ۱۷۸ هزار و ۱۵۲ واحد پروانه نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده صادر شده است. در سال ۱۴۰۰ تعداد ۶۱ هزار پروانه ساخت صادر و در سال ۱۴۰۱ این میزان به ۶۴ هزار و ۴۸۵ واحد رسید که به لحاظ تعداد پروانه ۱۵ درصد رشد داشته است. مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران ادامه داد: در سال جاری تعداد پروانه‌های صادره ساختمانی تاکنون
۲۰ هزار و ۳۲ واحد بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته
۴۱ درصد نشان می‌دهد.
این آمار متوسط کشوری است، اما در ۸۰ شهری که مشوق‌های مختلف از جمله بسته تشویقی ۱۹‌بندی کالبدی را اجرا کرده‌اند، شاهد رشد ۱۴۱ درصدی در صدور پروانه هستیم.
آئینی افزود: در شهر تهران از مهر سال گذشته تا تیر ماه امسال که اجرای بسته تشویقی ۱۹‌بندی آغاز شده، صدور پروانه‌های ساختمانی ۲۰۰ درصد رشد داشته‌ است. بر اساس این آمار در تیرماه به لحاظ صدور پروانه ۱۸۷ درصد و به لحاظ تعداد ساختمان ۱۶۲ درصد رشد داشته‌ایم. این آمار بدان معناست که سیاست‌های تشویقی در زمینه نوسازی مسکن تاثیرگذار بوده است.
او با اشاره به حضور گسترده انبوه‌سازان در بافت‌های فرسوده، اظهار کرد: از سال ۱۴۰۰ تاکنون سهم انبوه‌سازان در پروژه نوسازی افزایش یافته است.
معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی تصریح کرد: البته موانع و مشکلاتی هم وجود دارند از جمله اینکه در سال جاری سهم هزینه بیمه پروانه‌های ساختمانی در بافت‌های فرسوده با افزایش قابل‌توجه و تا ۲۰ برابر در برخی مناطق مواجه شده در حالی که سهم بیمه تامین اجتماعی در مناطق شمالی شهر کاهش یافته است و اکنون بسیاری از متقاضیان نوسازی در انتظار حل این مشکل هستند.
دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری مشکل دیگر را در ارائه تسهیلات بانکی برشمرد و گفت: در بافت‌های فرسوده به تعداد متقاضیان دریافت تسهیلات نوسازی، تسهیلات ارائه نشده و فقط ۲۵ درصد متقاضیان موفق به امضای قرارداد با بانک‌های عامل شده‌اند.