گشت‌و‌گذار در حواشی نصف جهان

نادر نینوایی- بسیاری دیدنی‌های استان اصفهان را محدود به شهر اصفهان دانسته و جاذبه‌های این استان را صرفا بناهایی نظیر سی‌و‌سه‌پل و میدان نقش‌جهان قلمداد می‌کنند. در عالم‌واقع اما چنین نیست و از هرسو که گرداگرد شهر اصفهان به سیر و سیاحت بروید، با شهرهای بزرگ و کوچکی مواجه می‌شوید که هریک راوی گوشه‌ای از تاریخ و زیبایی‌های تمام‌ناشدنی فلات مرکزی ایران هستند.
زازران، ورزنه و برخوار از جمله شهرهای دیدنی استان اصفهان هستند که هریک برگی از زیبایی‌ها و دیدنی‌های این استان را به نمایش می‌گذارند. در این گزارش به معرفی آنها می‌پردازیم.
شهر مرواریدهای سرخ
هر شهری به واسطه یک شاخصه‌اش در ذهن مردم و دوستداران گردشگری شناخته می‌شود. اصفهان با سی‌و‌سه‌پل، مشهد با حرم امام‌رضا‌(ع) و شیراز با حافظیه و تخت‌جمشید.
در این میان اما برخی شهرها نه با جاذبه تاریخی، مذهبی یا طبیعی، بلکه به واسطه خوراک خوشمزه‌‌ای که دارند در اذهان می‌مانند و شهر زازران هم یکی از همین شهرهاست. تابلویی که در ابتدای شهر زازران قرار گرفته این شهر را با نام شهر مرواریدهای سرخ معرفی می‌کند و بسیاری آن را پایتخت آلبالوی ایران می‌دانند. باغ‌های آلبالوی وسیع در هر گوشه‌وکنار شهر و اطراف آن به‌چشم می‌خورند و البته باغ‌های گیلاس، هلو، زردآلو، آلوچه و سایر میوه‌های تابستانی نیز در زازران وجود دارد.
شهر زارزان به لحاظ استراتژیک نیز جایگاه خاصی در استان اصفهان دارد و قرارگیری آن در محور مواصلاتی جنوب اصفهان، دسترسی به آن را آسان‌تر می‌کند.
افزون بر تمام این موارد، فعالیت خانوادگی مردم در باغ‌های میوه و رسومی نظیر چیدن آلبالو در کنار یکدیگر بر جاذبه‌های شهر مرواریدهای سرخ افزوده است.
شهر زازران در ۲۴کیلومتری از مرکز اصفهان واقع‌شده و یکی از توابع شهرستان فلاورجان است. در برخی منابع ذکرشده که در گذشته این شهر کوچک روستایی مسیحی‌نشین بوده، اما به مرور ارمنیان مسیحی مذهبی که به دستور شاه‌عباس به این روستا کوچانده شده بودند از شهر رفته و جای خود را به مردمان مسلمان دادند.
ردپای سلجوقیان در اصفهان
چنانچه اهل خواندن تاریخ و کشف داستان‌ها و اسرار گذشتگان باشید، شهر «برخوار» می‌تواند مقصدی جالب برای گشت‌وگذار شما باشد. این شهرستان آثار تاریخی ارزشمندی را در خود جای داده که قدمت آنها به دوره سلجوقیان می‌رسد.
یکی از جاذبه‌های برخوار مسجد جامع گز است که گفته می‌شود روی آتشکده‌ای قدیمی ساخته شده است. این مسجد چهار ایوانی در قرن ششم و در دوره ترکان سلجوقی بازسازی شده و البته در دوره‌های بعد نیز تجدید بناهایی روی آن صورت گرفته است. روی کتیبه‌های مسجد می‌توان آیات قرآن را که با تذهیبی زیبا آراسته شده‌اند، به نظاره نشست.
یکی دیگر از جاذبه‌های برخوار، کاروانسرای شاه‌عباسی آن است. این کاروانسرا در زمان شاه‌عباس در مسیر اصفهان به سمت شمال ساخته شده است. طاق‌های زیبا و برج بلند آن آدمی را به گذشته‌های دور «برخوار» و به جاده‌هایی که برای سالیان متمادی مأمن مسافران خسته و تازه از سفر رسیده بوده، می‌برد.
در فاصله نه‌چندان دور از مرکز برخوار، شهر «کمشچه» که از توابع برخوار است، قرار گرفته. زبان و گویش باستانی مردمان این شهر و برج و باروی قدیمی، حمام تاریخی و قلعه تاریخی آن، حال‌وهوای جالبی به شهر داده است. بازار هنرهای سنتی و صنایع‌دستی هم در کمشچه داغ است و می‌توانید در صورت تمایل از هنر دست قالیبافان، محصولات مورد نظرتان را خریداری کرده یا نان سنتی این شهر را خریداری کرده و طعمی متفاوت را تجربه کنید. یکی دیگر از دیدنی‌های برخوار، بنیاد فرهنگی و فرهنگسرای ادیب برومند است. ساختمان فرهنگسرا، بنایی قدیمی با قدمت بیش از ۱۳۰سال است. تالار این ساختمان با گچ‌بری‌های زیبا آذین‌بندی شده است و طاق‌های هم اندازه آن نمودی از تقارن و زیبایی را در معماری اعصار گذشته به نمایش می‌گذارد. حوض خانه بزرگ و آبدارخانه کوچک و زیرزمینی که تبدیل به موزه مردم‌شناسی برخوار شده، جاذبه‌های این بنیاد فرهنگی را تکمیل می‌کند. بی‌شک تماشای دروپنجره‌های چوبی، قوس‌های دیوارها و سقف و تذهیبی که روی گچ‌بری‌ها صورت‌گرفته، هر بازدید‌کننده دوستدار فرهنگ و هنر را به وجد آورده و او را وادار به تحسین معماری درونگرای این سازه تاریخی می‌کند.
سفر به شهرکویر و تاریخ
یکی دیگر از شهرهای دیدنی اطراف اصفهان، ورزنه است که به سبب کویر زیبا و تماشایی‌اش، شناخته می‌شود.
این شهر در ۱۰۵‌کیلومتری اصفهان واقع شده و همواره یکی از مقاصدی است که گردشگران برای سفرهای خود انتخاب می‌کنند. جایی که می‌توان به دور از حاشیه‌های زندگی شهری کفش‌ها را درآورد و پا به دنیای شن‌های طلایی و سکوت و آرامش کویری گذاشت.
وجود مراکز بوم‌گردی و فراهم بودن امکان شترسواری در کویر، فرصتی را فراهم کرده تا گردشگران در این منطقه بتوانند تجربه‌های دلنشین و متفاوتی داشته باشند.
ورزنه البته از جاذبه‌های تاریخی نیز خالی نیست. ارگ قورتان که یک ارگ گلی با ۱۴‌برج دیدبانی است، یکی از آثار تاریخی این شهر است. همچنین وجود کبوترخانه‌ای تاریخی در ورزنه، موجب شده گردشگران بتوانند از معماری خیره‌کننده این برج هم دیدن کنند. در گذشته این برج‌ها از آن جهت ساخته می‌شد که مردم بتوانند کود حیوانی مورد نیاز خود را از میان فضولات کبوترها جمع‌آوری کنند.
قدمت برج کبوترخانه ورزنه به دوره صفویه می‌رسد و بنای آن در نزدیکی پارک ساحلی شهر قرار دارد. در ورزنه باید سری هم به مسجد جامع این شهر بزنید؛ مسجدی که 6 سده از عمر آن می‌گذرد و درست در مرکز شهر قرار گرفته است. گفته می‌شود این مسجد در گذشته آتشکده بوده اما در دوره تیموریان تبدیل به مسجد شده است. نکته جالب آن است که هنوز هم نمازگزاران سه‌نوبت در روز به این مسجد تاریخی مراجعت کرده و در آن نماز می‌خوانند.
در سفر به ورزنه بازدید از پل تاریخی و دریاچه نمک این شهر را هم از دست ندهید. در آخر به یاد داشته باشید اقامت در بوم‌گردی‌ها و اقامتگاه‌های سنتی می‌تواند زمینه مناسبی را برای آشنایی با معماری و فرهنگ مردم منطقه فراهم کند. همچنین در جریان سفر امتحان غذاهای محلی ورزنه نظیر «دونیچی گندم» و «نان کوفته روغنی» را نیز مدنظر داشته باشید.