گزینش‌های دهه شصتی برای معلمی با اسم رمز کد ۱۹

هیچ‌کس نمی‌دانست کد ۱۹ یعنی چه، طبق معمول از شبکه‌های اجتماعی شروع شد. عکسی از نتیجه آزمون یک داوطلب در فضای مجازی منتشر شد که برای دبیری فیزیک پذیرفته شده در حالی که درصد درس فیزیک را منفی زده است. ردپای ماجرای این قبولی جنجال‌برانگیز به همین کد ۱۹ برمی‌گردد. آزمون استخدامی آموزش‌و‌پرورش از مراحل مختلفی مانند آزمون کتبی، ارزیابی تکمیلی (سه مرحله ارزیابی عمومی، تخصصی و گزینش عقیدتی و سیاسی) تشکیل شده است. کد ۱۹ بدان معنااست که فرد از نظر علمی صلاحیت لازمه را برای استخدام در آموزش‌و‌پرورش دارد اما در فرآیند گزینش نمره قبولی را به او نداده‌اند. چند مورد از مهم‌ترین موارد مربوط به علت درج کد ۱۹ در کارنامه عبارتند از: تتو و آرایش نامناسب، پوشش نامتعارف، عدم مشارکت در مراسم مذهبی و نماز جمعه، عدم حضور در مناسبات سیاسی و ملی (انتخابات و تظاهرات). در همین راستا محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش و معلم بازنشسته گفت: رد صلاحیت داوطلبان آزمون استخدامی آموزش‌و‌پرورش، تحت تاثیر کد ۱۹، آدم را یاد گزینش‌های دهه‌های قبل می‌اندازد که با سختگیری‌های بیش از حد، منجر به سلب انگیزه متقاضیان می‌شد. گزینش در این قبیل آزمون‌ها جزو بدیهیات است و اتفاقا لازم است اما باید عقلانیت و اعتدال در آن رعایت شود زیرا فردی که تمایل به خدمت در این زمینه دارد، باید از حداقل‌های اخلاقی، رفتاری، پوششی برخوردار بوده و مطابق با ایده‌آل اجتماعی باشد.
او ادامه داد: از دولت آقای رفسنجانی به بعد، با وجود اینکه سختگیری‌ها پا‌بر‌جا بود اما از شدت آن کاسته شد و دولت‌ها در برخورد با معلمان صنفی و معترض و حتی در مواجهه با دانش‌آموزانی که نگاه و پوشش متفاوتی داشتند، رویکردی معقولانه‌تر و پذیرفتنی‌تر داشتند ولی امروزه کد ۱۹ دارد به مثابه همان گزینش‌های سخت سال‌های دور عمل می‌کند که البته این کار از دولت سیزدهم قابل انتظار بود. دولتی که در گستره‌های مختلف در آموزش‌وپرورش فشار وارد ‌کرد و معلمان صنفی را با انواع و اقسام روش‌ها از اخراج گرفته تا کسر رتبه یا حذف رتبه‌بندی، تحت فشار قرار داد.
این کارشناس آموزش بر این باور است که اجرای کد۱۹ در یکی، دو سال گذشته و رد صلاحیت داوطلبانی که ذیل آن قرار گرفته‌اند، یادآور گزینش‌های سفت‌وسخت سال‌های قبل است. او اضافه می‌کند البته اگر این مورد را کنار دیگر رفتارها و سختگیری‌های دولت سیزدهم بگذارید، دیگر جای تعجب نخواهد ماند چرا‌که شما در برخورد با معلمان در هیچ دولتی پس از انقلاب‌-صرف‌نظر از دهه 60- به اندازه دولت قبل چنین سختگیری‌هایی را نمی‌بینید.
وی افزود: طبیعتا این یک روند اشتباه است. مسوولان در این گزینش‌ها معلم را به ‌لحاظ سیاسی و اعتقادی پایش می‌کنند اما ابعاد روحی- روانی و آمادگی فردی را مدنظر قرار نمی‌دهند و به اینکه انگیزه افراد از انتخاب این رشته و شغل چه بوده و آیا واقعا شایستگی معلم‌شدن را به ‌لحاظ سلامت روان دارند یا نه، بی‌توجه هستند.
پاسخ آموزش‌و‌پرورش
برخی افراد به‌ویژه چهره‌های سیاسی همچون عبدالرضا داوری در شبکه اجتماعی ایکس/توییتر از اخراج ۸ هزار دانشجومعلم به دلیل عکس پروفایل و دریافت مبلغ ۶۰۰‌میلیون تومان جریمه از هر فرد را مطرح کرده‌اند.
در همین ارتباط اسفندیار چهاربند، مدیرکل اسبق آموزش‌و‌پرورش شهر تهران و رییس مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی وزارت آموزش‌و‌پرورش در یادداشتی ضمن نقد این ادعاها نوشت: براساس اطلاع موثق از کم‌وکیف عملکرد گزینش در ارزیابی صلاحیت اخلاقی و سیاسی دانشجومعلمان و همچنین گزینش پذیرفته‌شدگان علمی آزمون پذیرش معلمان و مربیان پرورشی باید بگویم:
نخست؛ آمار و ارقام مشمولان ماده ۱۹ «ردشدگان در گزینش» فاقد اعتبار است.
دوم؛ بخش قابل‌توجهی از آمار واقعی مشمولان ماده۱۹ منطبق بر قانون گزینش است و اگر ایرادی است به مصادیق قانون است نه عملکرد هیات عالی گزینش.
سوم؛ بخش عمده‌ای از اعتراض‌ها مربوط به جذب مربیان پرورشی است که ریشه آن مربوط به پذیرش سه‌برابر ظرفیت است که برخلاف رویه معقول گذشته که دو‌برابر بود منجر به معرفی تعداد زیادی از پذیرفته‌شدگان علمی با نمرات تراز پایین شده است و همین پدیده منجر به جهش تعداد مشمولان ماده ۱۹ را فراهم کرده است .
مجلس وارد می‌شود
با وجود همه این واکنش‌ها، کار به مجلس هم رسیده است. در همین خصوص رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه رد شدن داوطلبان آزمون استخدامی آموزش‌و‌پرورش با ایرادات و بهانه‌های بی‌پایه قابل قبول نیست، اعلام کرده است: کمیسیون آموزش موضوع رد داوطلبان آزمون آموزش‌و‌پرورش با بهانه‌های واهی را پیگیری می‌کند.
علیرضا منادی در واکنش به درج کد ۱۹ گزینش در کارنامه برخی از داوطلبان آزمون استخدامی آموزش‌و‌پرورش مربوط به تایید نشدن صلاحیت عمومی (گزینش) داوطلبان و لزوم گزینش و ارزیابی مجدد آنها گفت: درج کدهای ۱۹ و ۵ گزینش در کارنامه برخی از داوطلبان آزمون استخدامی آموزش‌و‌پرورش یعنی صلاحیت‌های عمومی (گزینش) این داوطلبان مورد تایید قرار نگرفته است.
او با تاکید بر اینکه باید جذب معلم با سخت‌ترین گزینش‌ها انجام شود،‌ ادامه داد: بسیاری از داوطلبان آزمون استخدامی تلاش کرده و سخت درس خوانده‌اند پس قابل قبول نیست که آنها را به بهانه‌های بی‌پایه و اساس از دایره معلمی خارج کنیم. باید به این نکته هم توجه شود که سیستم آموزشی کشور با کمبود معلم مواجه است.
رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات با تاکید بر اینکه باید گزینش داوطلبان آزمون استخدامی براساس قانون باشد، گفت: رد شدن پذیرفته‌شدگان به بهانه‌های سلیقه‌ای همچون عکس پروفایل داوطلب پذیرفتنی نیست و انتظار می‌رود چنین مواردی هرچه سریع‌تر حل شود. البته آقای کاظمی ،وزیر آموزش‌و‌پرورش قول پیگیری و رسیدگی این موضوع را داده و کمیسیون آموزش هم به طور ویژه بحث رد داوطلبان آزمون استخدامی آموزش‌و‌پرورش به بهانه‌های واهی را پیگیری می‌کند.