18 - 11 - 2023
کرونا گرفتیم یا آنفلوآنزا؟!
گروه جامعه- این روزها روزهای سرد و گرم بودن توامان هواست! یک ساعت گرم است و یک ساعت سرد! انگار هوا با بدن ما سر شوخی باز کرده است! مدام رنگ و رو عوض می‌کند و همین شخصیت تکانشی هوا بسیاری را در دام بیمار شدن می‌اندازد و روانه دکتر و بیمارستان می‌کند. پاییز فصل برگ‌ریزان و حرکت به سمت خمودگی و رخوت طبیعت است و در این میان افراد مختلف نیز از این خمودگی در امان نیستند. ننه سرما کم‌کم پشت در خانه هر کسی در حال ساخت خانه زمستانی است و هر روز عزم خود را جدی‌تر می‌کند تا با رسوخ به خانه و جدال با بدن اعضای خانه، یکی را در همین روزهای ابتدایی فصل پاییز روانه دکتر و مطب کند. این روزها روزهای جولان بیماری‌های ویروسی از مجموعه ده‌ها ویروس سرماخوردگی و بیماری‌های مرتبط است؛ همان ۲۰۰ نوع ویروسی که اگر دامن هرکسی را بگیرند به این آسانی ول کن ماجرا نیستند! بیماری‌های سرماخوردگی، آنفلوآنزا و بیماری نوظهور کرونا در این روزهای پاییزی جولان می‌دهند و تمام هم و غم خود را مصروف می‌کنند تا در کسری از ثانیه غافل‌ماندگان از سلامتی و رعایت اصول بهداشتی را قربانی کنند. این در حالی است که به تازگی میزان مراجعه کودکان و اقشار گروه‌های پرخطر به بیمارستان‌ها افزایش چشمگیری داشته است.
مراجعه روزانه ۳۵۰ بیمار به بخش سرپایی اورژانس
«یوسف مجتهدی» رییس بیمارستان کودکان بهرامی به «جهان‌صنعت» گفت: در حال حاضر روزانه بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ مراجعه‌کننده به بخش سرپایی اورژانس بیمارستان کودکان داریم و در این بیمارستان ۱۴۰ تخت بیمارستانی فعال وجود دارند. همچنین هفت تخت دیالیزی فعال است که ۱۲ بیمار به‌طور مرتب از این تخت‌ها استفاده می‌کنند. به گفته وی، با شروع مدارس و شروع اجتماعات، شیوع بیماری‌های ویروسی و تنفسی در بین دانش‌آموزان افزایش پیدا می‌کند که باید آموزش‌های لازم درباره رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی توسط والدین به کودکان و نوجوانان داده شود. رییس بیمارستان کودکان بهرامی بیان کرد: بر اساس آخرین بررسی‌های انجام شده درصد کمی از مراجعه‌کنندگان به بیمارستان مبتلا به بیماری آنفلوآنزا هستند. والدین باید به دانش‌آموزان نحوه صحیح شستن دست با آب و صابون را آموزش دهند و در هنگام بروز علامت سرماخوردگی حتما ماسک بزنند و حتی‌الامکان بر سر کلاس درس حاضر نشوند.
وی با اشاره به اینکه والدین باید سرفه منجر به بی‌حالی فرزندان را جدی بگیرند، ادامه داد: در فصل پاییز میزان مراجعه‌کنندگان به بیمارستان نسبت به فصل‌های دیگر افزایش پیدا می‌کند و در حال حاضر اکثر تخت‌های بیمارستان کودکان بهرامی اشغال است.
مصونیت دو‌هفته‌ای بعد از ابتلا به آنفلوآنزا
دکتر «حمید سوری» متخصص اپیدمیولوژی و استاد دانشگاه درخصوص مصونیت دو‌هفته‌ای مبتلایان به آنفلوآنزا به «جهان‌صنعت» گفت: الگوی توزیع بیماری‌ها و پاتوژن‌ها به این صورت است که معمولا وقتی در یک دوره در جامعه‌ای عمومیت پیدا می‌کند، آن بیماری با توجه به قابلیت انتشارش می‌تواند گروه‌های مختلف را مبتلا کند، اما معمولا فرد در یک دوره زمانی تعریف‌شده، ۲ بار یا بیشتر دچار همان بیماری نمی‌شود. وی افزود: در مورد ویروس‌ها چون مرتبا دچار جهش یا موتاسیون می‌شوند، تضمینی وجود ندارد و ممکن است واریانت‌ها و ساب‌واریانت‌های دیگرِ یک ویروس موجب شوند که علی‌رغم ایجاد ایمنی اولیه در فرد، او باز هم مبتلا به آن بیماری شود، زیرا مثلا آنفلوآنزا فقط یک ویروس نیست و زیرسویه‌های زیادی دارد. هرچند احتمال ابتلا نسبت به کسی که حساس است و آنتی‌بادی لازم برای مقابله با آن ویروس در بدنش ایجاد نشده، خیلی کمتر است. وقتی مبتلا به یک عفونت تنفسی می‌شویم، اگر آن عفونت از نوع ویروسی باشد، احتمال ابتلای دوباره فرد وجود دارد، ولی درباره عفونت‌های باکتریایی، موضوع کاملا متفاوت است.
به گفته دکتر سوری، البته ابتلای مجدد به ویروس‌های مختلف، متفاوت است. درمورد بعضی از ویروس‌ها ممکن است حتی تا چند ماه طول بکشد تا مجددا مبتلا شویم و درمورد برخی ویروس‌ها هم این دوره کوتاه‌تر است. معمولا فرد یک تا ۲ هفته بعد از ابتلا به بیماری در برابر آن مصونیت دارد. چه در برابر واکسن باشد و چه درخصوص بیماری، اما بعد کم‌کم سطح ایمنی پایین می‌آید و فرد مانند دو هفته اول بعد از بیماری نمی‌تواند مصون بماند. این اپیدمیولوژیست ادامه داد: این موضوع را در دوره اوج کرونا هم شاهد بودیم؛ افراد مدتی بعد از ابتلا مصونیت داشتند و بعد با ورود واریانت‌ها و ساب‌واریانت‌های جدید یا عوامل بیماری‌زای دیگر، احتمال ابتلای دوباره به این ویروس (کرونا) را داشتند. دکتر سوری به این موضوع مهم اشاره می‌کند که ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوآنزا متنوع هستند و به دلایلی از جمله تغییرات مداوم در ساختار ژنتیکی خود می‌توانند از ایمنی بدن فرد عبور کنند. بنابراین حتی پس از بهبود از یک عفونت تنفسی، احتمالا هنوز می‌توانید مبتلا به عفونت‌های تنفسی دیگر شوید. همچنین گرچه پس از بهبود از یک عفونت تنفسی، احتمال بهبودی و کاهش عوارض در فرد نسبت به افرادی که هنوز بیمار هستند بالاتر است، اما همچنان می‌تواند ویروس را به دیگران انتقال دهد.
کرونا هنوز تمام نشده است
دکتر «احمد طباطبایی» عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا در توضیح چرایی افزایش بروز عفونت‌های تنفسی در کشور همزمان با فصل سرما، گفت: به غیر از دو- سه سالی که کرونایی محسوب می‌شد، هر ساله در ایام پاییز و با شروع فعالیت مدارس، دانشگاه‌ها و شکل‌گیری فعالیت‌های اجتماعی، با پیکی از عفونت‌های تنفسی مواجه هستیم که معمولا علت این عفونت‌ها، ویروس‌ها هستند. وی با بیان اینکه سرماخوردگی شایع‌ترین بیماری ناشی از عفونت‌های ویروسی تنفسی در فصل سرماست، درباره افزایش موارد بروز این عفونت‌ها به ایسنا توضیح داد: در برخی سال‌ها عفونت آنفلوآنزا به یک‌باره افزایش می‌یافت و آنفلوآنزا در کنار سرماخوردگی قد علم می‌کرد؛ بنابراین شیوع این بیماری نسبت به سرماخوردگی بیشتر نیست، اما نگرانی از آنجاست که اولا آنفلوآنزا علائم شدیدتری ایجاد می‌کند و ثانیا افراد به دنبال ابتلا ممکن است دچار عوارض بیشتری شوند؛ این عوارض هم می‌تواند از پنومونی باشد تا تجمع چرک در ریه، نارسایی تنفسی و غیره. در مجموع ماهیت آنفلوآنزا آن است که می‌تواند عوارض بیشتری داشته باشد نه اینکه شایع‌تر از سرماخوردگی باشد. عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا با اشاره به اینکه در دو سال کرونا به دلیل رعایت مسائل بهداشتی از سوی جامعه و اعمال برخی محدودیت‌ها، شاهد کاهش عفونت‌های ویروسی سرماخوردگی و آنفلوآنزا بودیم، افزود: سال گذشته با کاهش محدودیت‌ها و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و برقراری تجمعات، از اوایل مهر و آبان با افزایش و پیک شدیدی از عفونت‌های ویروسی و از جمله بروز موارد آنفلوآنزا و همچنین در مواردی کرونای اومیکرون مواجه شدیم که البته از اواخر آذر و دی‌ماه نیز به تدریج کاهش شیوع را داشتیم، هرچند که باز هم از موارد تک‌گیر آنفلوآنزا و کرونا رها نشدیم. در بهار و تابستان امسال نیز دوباره موارد کاهش یافت و اکنون دوباره روند افزایشی را خواهیم داشت. وی با اشاره به چهار گروه بیماری شامل سرماخوردگی، آنفلوآنزا، کرونا و حساسیت‌های فصلی که ممکن است علائمی مشابه یکدیگر داشته باشند و افراد در افتراق آنها از یکدیگر دچار مشکل شوند، افزود: در برخی عفونت‌ها، برخی علائم شایع‌تر است. دوره «کمون» در سرماخوردگی بدون علامت است و علائم در این بیماری سریع ظاهر می‌شود. در آنفلوآنزا هم همین طور بوده و تنها ممکن است مقداری دوره کمون طولانی‌تر باشد، اما در کرونا دوره کمون بسیار طولانی‌تر است. در حساسیت‌های فصلی هم که «کمون» معنی ندارد. طباطبایی ادامه داد: در بیماری کرونا، شروع علائم تدریجی است، این درحالی است که در آنفلوآنزا شروع علاوم معمولا ناگهانی است. در سرماخوردگی‌ها نیز شروع علائم شبیه کرونا بوده و تدریجی است. در بیماری آنفلوآنزا تب بسیار شایع است. کرونا نیز ممکن است تب بالا ایجاد کند، اما سرماخوردگی‌ها معمولا تب بالا ایجاد نمی‌کنند، بنابراین اگر تب بیمار بالا باقی بماند یا کروناست یا آنفلوآنزا. در حساسیت‌های فصلی نیز معمولا تب مشاهده نمی‌شود. این عضو کمیته علمی مقابله با کرونا افزود: کوفتگی، خستگی و بدن درد هم در آنفلوآنزا و هم در کرونا مشاهده می‌شود، اما سرماخوردگی و حساسیت‌های فصلی این علائم را ندارند. به این ترتیب بر اساس این علائم می‌توان بین کرونا و آنفلوآنزا افتراق قائل شد.
وی با بیان اینکه «سرفه» در هر چهار گروه این بیماری‌ها می‌تواند مشاهده شود، افزود: معمولا در آنفلوآنزا، سرفه‌ها خشک‌تر است. کرونا هم می‌تواند با سرفه خشک همراه باشد. افرادی که زمینه آلرژی داشته باشند به دنبال ابتلا به این دو بیماری، ممکن است سرفه‌های شدیدی داشته باشند و خس‌خس سینه نیز می‌تواند بروز یابد، اما تنگی نفس در بیماری کرونا بسیار شایع‌تر است. تنگی نفس ممکن است در سرماخوردگی و آنفلوآنزا نیز مشاهده شود، اما به شدت کرونا نیست. طباطبایی با بیان اینکه عطسه در عفونت‌های ویروسی شایع است، اما در آنفلوآنزا علامت پیش‌درآمد بیماری نیست، افزود: حساسیت‌های فصلی با عطسه‌های مکرر همراه است. آبریزش بینی هم در هر چهار گروه این بیماری‌ها می‌تواند ایجاد شود، اما در آنفلوآنزا بسیار کمتر است. گلودرد می‌تواند در عفونت‌های آنفلوآنزایی و کرونایی شدید باشد. در سرماخوردگی ممکن است گلودرد داشته باشیم، اما شدید نیست. در حساسیت‌های فصلی هم چندان گلودرد را شاهد نیستیم. خارش چشم، گلو و بینی هم بیشتر در حساسیت‌ها دیده می‌شود.
وی همچنین گفت: علائم گوارشی در آنفلوآنزا و در کودکان می‌تواند شایع‌تر باشد و به صورت اسهال و استفراغ خود را نشان دهد. در کرونا هم این علائم دیده می‌شود، اما نسبت به آنفلوآنزا کمتر است.
عضو کمیته علمی مقابله با کرونا در ادامه صحبت‌هایش در پاسخ به سوال ایسنا درباره افزایش موارد کرونای شناسایی‌شده در کشور طی هفته گذشته و آمار فوتی ناشی از این بیماری تاکید کرد: افراد و خانواده‌ها تصور نکنند که کرونا دیگر وجود ندارد و تمام شده است، علت افزایش آمارها به دلیل عدم رعایت و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و شرکت در مجامع و میهمانی‌ها و غیره است؛ چنین شرایطی زمینه را برای افزایش ابتلاها فراهم می‌کند. طباطبایی ادامه داد: به این ترتیب رعایت موازین بهداشتی، رعایت فاصله اجتماعی، شست‌وشوی دست‌ها، پوشش ماسک به‌ویژه در افراد دارای علامت بیماری مهم است. افراد علامت‌دار لازم است در منزل استراحت کنند و تا بهبود علائم در مدارس یا محل کار حضور نیابند و باعث انتقال بیماری به سایرین نشوند. وی با بیان اینکه در حال حاضر آنفلوآنزا نسبت به کرونا شایع‌تر است، گفت: شاید از این جهت که آمارهای آنفلوآنزا اعلام نمی‌شود، اهمیت این بیماری کمتر برای افراد به چشم می‌آید. با این وجود لازم است تاکید شود که هنوز هم کرونا وجود دارد و افراد و خانواده‌ها باید رعایت موارد بهداشتی را جدی بگیرند. او درباره واکسیناسیون علیه کرونا به ایسنا گفت: هنوز علیه سویه‌های جدیدی که از کرونا گزارش می‌شود، واکسن طراحی نشده است. اگر کسی واکسیناسیون قبلی را کامل نکرده، توصیه بر آن است که برای تکمیل واکسیناسیون اقدام کند. در بیماران زمینه‌ای هم توصیه بر تزریق واکسن است. طباطبایی در پایان صحبت‌هایش گفت: به نظر می‌رسد در هفته اخیر عفونت‌های تنفسی نسبت به هفته‌های قبل افزایش یافته و این موضوع تحت تاثیر عواملی همچون حضور در مدارس، دانشگاه‌ها و شکل‌گیری مجامع عمومی است، بنابراین لازم است افراد و خانواده‌ها توصیه‌ها را جدی بگیرند و همچنان به رعایت موارد بهداشتی توجه کنند.