کدام گروه معامله‌گران در بازار نفت پیروزند؟

بازار جهانی نفت طی یک‌سال گذشته با وضعیتی نامطلوب روبه‌رو بوده است. رکورد اقتصادی فراگیر در سطح جهانی- به‌ویژه چین- مهم‌ترین عامل ریزش ادامه‌دار قیمت نفت طی ماه‌های گذشته شده است.
آژانس بین‌المللی انرژی روز پنجشنبه هفته گذشته با انتشار تازه‌ترین تخمین خود از بازار نفت، اعلام کرد که میزان تقاضای جهانی برای نفت تا پایان سال‌جاری میلادی، تنها حدود ۹۰۰‌هزار بشکه در روز افزایش خواهد داشت که دلیل اصلی آن، کاهش تقاضای نفتی چشمگیر و روزافزون در چین است. این در حالی است که آژانس در گزارش ماه گذشته خود، میزان افزایش تقاضای نفتی برای سال‌جاری را ۹۷۰‌هزار بشکه در روز برآورد کرده بود که رقم فعلی، به‌وضوح نشان‌دهنده رشد بدبینی آژانس بین‌المللی انرژی نسبت به بازار نفت طی ماه‌های آتی است. آژانس همچنین در بخش دیگری از گزارش خود، میزان رشد تقاضا برای بازار نفت طی نیمه نخست سال‌جاری میلادی را حدود ۸۰۰‌هزار بشکه در روز اعلام کرده که پایین‌ترین میزان رشد تقاضا برای طلای سیاه از سال ۲۰۲۰ به این سو محسوب می‌شود. آژانس در سال ۲۰۲۳، میزان رشد تقاضا برای نفت در سطح جهانی را 1/2‌میلیون بشکه در روز اعلام کرده بود و اکنون معتقد است که میزان رشد تقاضا برای سال ۲۰۲۵ نیز بیش از ۹۵۰‌هزار بشکه در روز نخواهد بود. نکته مهم دیگری که در بازار نفت حال حاضر جهان به چشم می‌خورد، تناقض در قانون عرضه و تقاضای بازار است که منجربه افزایش معاملات کوتاه‌مدت به بالاترین سطح تاریخی شده است. در حالی که اوپک و شرکت‌های نفتی اروپایی تقریبا به صورت ماهانه از میزان تولید خود می‌کاهند که نشانگر کاهش عرضه است، باز هم شاهد کاهش قیمت نفت در سطح جهانی هستیم. این در حالی است که براساس قانون عرضه و تقاضا، با کاهش عرضه باید شاهد افزایش قیمت باشیم و این در حالی است که بیشترین میزان ریزش قیمت نفت را از اوایل ماه سپتامبر به این سو شاهد بوده‌ایم.معاملات بازارهای نفتی نشان می‌دهند که حجم بالایی از معاملات لانگ تبدیل به شورت شده و در حقیقت، فشار فروش در بازار افزایشی روبه‌رشد را شاهد است. این روند نشانگر کاهش حضور سرمایه‌گذاران در بازار نفت بوده و اکثر متعاملان را فروشندگان و نه خریداران، تشکیل می‌دهند. روند مذکور حتی برای معاملات آتی بلندمدت نفتی نیز مشاهده می‌شود. اگرچه برخی کارشناسان، وضعیت فعلی را فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری و خرید نفت در بازار محسوب می‌کنند، اما حقیقت امر این است تا شاخص‌های تکنیکال نیز، روند نامطلوب فاندامنتال بازار را تایید کرده و احتمال ریزش قیمت در شرایط فعلی بسیار بیش از احتمال افزایش آن است. رفتار بازار نفت درست همانند دیگر بازارهای بزرگ جهانی همچون طلا، ارزهای دیجیتال و فلزات اساسی است و از این حیث با یکدیگر اختلافی ندارند. در حقیقت، اقتصاد نفت تنها زمانی پاسخگوی نیازهای شما خواهد بود که وضعیت اقتصاد جهانی شاهد رشد باشد، اما در دورانی مانند وضعیت امروز، کشورهایی که اقتصاد و درآمد آنها بر پایه نفت تنظیم شده، بیشترین میزان ضرر را متحمل خواهند شد. کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس طی چندسال اخیر، اقدامات مهم و درخور توجهی برای فاصله گرفتن از بازار نفت به کار بسته‌اند که مهم‌ترین دلیل آنها برای چنین اقدامی نیز تلاطم بازار و کاهش درآمدهای نفتی است. امروزه کشورهایی چون امارات، قطر و عربستان سعودی در حوزه‌های مختلفی چون فینتک، تولید برق خورشیدی و هیدروژن به عنوان سوخت آینده جهان و سرویس‌های لجستیک و ترانزیت متمرکز شده‌اند که در بلندمدت، رهبری بازار انرژی جهان را همچنان در دستان خود حفظ کنند. در ایران اما وضعیت به‌گونه‌ای متفاوت بوده و حقیقت امر این است که اقتصاد کشور همچنان باوجود تحریم‌های شدید شکل‌گرفته علیه صنعت نفت، وابسته به طلای سیاه است. این در حالی است که علاوه‌بر کاهش تقاضای جهانی برای نفت، کشورهای توسعه‌یافته در حال جایگزین‌سازی سوخت‌های فسیلی با سوخت سبز در راستای سیاست‌های جهانی کربن‌زدایی هستند. در جهان‌ صنعت نیز شاهد رشد روزافزون خودروهای برقی و جایگزین‌سازی تدریجی آنها با خودروهای متداول هستیم که در صورت ادامه این روند، میزان تقاضا برای نفت طی دهه‌های آتی بسیار بیشتر از امروز کاهش یافته که با این حساب، اقتصاد ایران لطمه بزرگ و جبران‌ناپذیری را متحمل خواهد شد.
منبع: بازار