ژاپن در تقابل با «اور توریسم»

نادر نینوایی- پایتخت باستانی ژاپن، کیوتو، مدت‌هاست که یک مقصد محبوب برای گردشگران بوده است. در سال‌های اخیر اما افزایش روزافزون ورود توریست به این شهر باعث شده که مسوولان شهری جلوی ورود گردشگران به این شهر را بگیرند و محدودیت‌هایی ایجاد کنند.
در نخستین قدم برای مقابله با تبعات ناشی از «اور توریسم» و ورود بیش از حد گردشگران به کیوتو، برخی از کوچه‌های منطقه معروف «گیون» را که مردم ساکن در آنها از بدرفتاری بازدیدکنندگان گلایه داشته‌اند به روی گردشگران بسته‌اند.
در توضیح علت اتخاذ تصمیم‌های محدود‌کننده برای ورود توریست‌ها، «ایزوکازو اوتا» یک مقام محلی منطقه گفته گردشگران در خیابان‌های باریک منطقه «گیون» ازدحام می‌کنند و اغلب به دنبال راهنمایان تور در اطراف پرسه می‌زنند و باعث ایجاد مزاحمت برای مردم محلی می‌شوند.
او در این رابطه به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «ما تابلوهایی نصب می‌کنیم که به گردشگران می‌گویند از خیابان‌های خصوصی ما دوری کنند.»
روی این تابلوها هم به زبان ژاپنی و هم به زبان انگلیسی نوشته شده است: «این یک جاده خصوصی است، بنابراین شما مجاز به ورود به آن نیستید.»
این علامت می‌افزاید: «ورود به این منطقه جریمه ۱۰هزار ینی به دنبال خواهد داشت.» این مبلغ با نرخ‌های تبدیل ارز اخیر به حدود ۶۲ یورو می‌رسد.
این ممنوعیت فقط چند بلوک از منطقه «گیون» را در بر می‌گیرد و همچنان خیابان‌های عمومی منطقه به روی گردشگران باز می‌مانند، بنابراین این منطقه و بقیه کیوتو همچنان مملو از بازدیدکنندگان از ژاپن و سراسر جهان خواهد بود.
مواجهه ژاپنی‌ها با «اور توریسم»
آنچه که امروز برخی از مناطق گردشگر‌محور ژاپن را با چالش جدی مواجه کرده مساله «اور توریسم» یا «گردشگری بیش از حد» است.
«گردشگری بیش از حد» موجب شده که آسایش مردم محلی به مخاطره بیفتد و خشم و عصبانیت اهالی بومی را در پی داشته است. با این وجود باید در نظر داشت که اقتصاد ژاپن برای حفظ رشد خود بیش از هر زمان دیگری به درآمد حاصل از گردشگران و صنعت توریسم وابسته است. کوچه‌های پرپیچ‌وخم کیوتو به‌خاطر چایخانه‌های زیبایی که گله به گله در آن خودنمایی می‌کند همواره طرف توجه گردشگران بین‌المللی قرار داشته است. درواقع گردشگران به خیابان‌های باریک محله گیون در کیوتو رفته و در قهوه‌خانه‌هایی که مردان با لباس سنتی و زنان با کیمونو در حال پذیرایی هستند به تماشای سنن و فرهنگ ریشه‌دار ژاپن می‌نشینند. پذیرایی سنتی از مهمانان، فرصت تماشای کیمونوهای سنتی و زیورآلات ژاپنی و در کنار آن اجرای رقص و موسیقی ژاپنی به یکی از برندهای توریسم ژاپن تبدیل شده است.
کیوتو به‌ خاطر معابد و باغ‌های باشکوهش معروف است و منطقه «گیون» یکی از دیدنی‌ترین و تاریخی‌ترین نقاط آن است. گردشگران، مجهز به دوربین، دوست دارند در این منطقه پرسه بزنند، اما حال به دنبال وقوع «اور توریسم» این امکان از گردشگران گرفته شده است.
اور توریسم یک چالش جهانی
ازدحام جمعیت هم برای مردم محلی و هم برای گردشگران یک مشکل جدی است. تعداد بالا و غیر قابل‌کنترل توریست‌ها می‌تواند تجربه گشت و گذار را برای کسانی که در صف‌های طولانی موزه‌ها، گالری‌ها و اماکن گردشگری گرفتار شده‌اند، آزاردهنده کند.
متحمل شدن هزینه‌های فزاینده برای تهیه وسایل و الزامات اولیه سفر مانند غذا، نوشیدنی و هتل‌ها و ناتوانی در بازدید بی‌دغدغه و بدون شلوغی از یک جاذبه تاریخی یا طبیعی، می‌تواند موجب نارضایتی گردشگر از سفر خود شود.
برای کاهش اثرات منفی اور توریسم، استفاده از سیاست‌های صحیح جهت کنترل جمعیت ورودی به اماکن گردشگری و مدیریت تعداد بازدید‌کنندگان با رزرو‌های اینترنتی می‌تواند تا حدودی اثربخش باشد.
جاستین فرانسیس، یکی از بنیانگذاران و مدیر‌عامل Responsible Travel، یک اپراتور تور که بر سفرهای پایدارتر تمرکز دارد، می‌گوید: «رسانه‌های اجتماعی گردشگری را در مناطق خاصی متمرکز کرده‌اند و همین امر مشکل «اور توریسم» را تشدید کرده‌ است. تعداد گردشگران در سطح جهان در حال افزایش است، در حالی که مقاصد گردشگری ظرفیت محدودی دارند. به نظرم تا زمانی که مردم محلی در مورد آنچه از گردشگری می‌خواهند و نمی‌خواهند به درستی آگاه نباشند، شاهد اعتراضات بیشتری در این حوزه خواهیم بود.»
مدیرعامل یک استارت‌آپ فرانسوی به نام Murmuration که اثرات زیست‌محیطی گردشگری را با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای رصد می‌کند، در همین رابطه بیان می‌کند که ۸۰ درصد مسافران تنها از ۱۰ درصد از مقاصد گردشگری جهان بازدید می‌کنند، به این معنی که جمعیت بیشتری در نقاط کمتری حضور دارند.
سازمان جهانی گردشگری پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۳۰، تعداد گردشگران در سراسر جهان که در سال ۲۰۱۹ به ۵/۱ میلیارد نفر رسید، به ۸/۱ میلیارد نفر خواهد رسید و این تعداد بالای توریست احتمالا منجر به فشار بیشتر بر نقاط محبوب و اعتراض بیشتر مردم محلی خواهد شد. امروز این فقط ژاپنی‌ها نیستند که از اور توریسم شاکی شده‌اند، بلکه از ۸۰۰ ساکن در دهکده‌ هالشتات کشور اتریش که در فهرست یونسکو ثبت شده است، حدود ۱۰۰ نفر در ماه آگوست برای نشان دادن نارضایتی خود و اعمال محدودیت روزانه و منع رفت و آمد توریست‌ها، دور هم گرد آمدند.
در کشورهای دیگر نظیر ایتالیا نیز ناراحتی از مساله اور توریسم به وضوح دیده می‌شود. پیش از این ساکنان ونیز با هدف ممنوعیت رفت و آمد کشتی‌های کروز در شهر، با پرچم‌های اعتراضی که اغلب از پنجره‌ها آویزان می‌شد، کمپینی مبارزاتی ایجاد کرده‌اند. در سال ۲۰۲۱، کشتی‌های تفریحی بزرگ با وزن بیش از ۲۵۰۰۰ تن از ورود به کانال اصلی Giudecca منع شدند و اکنون صرفا کشتی‌های مسافربری کوچک‌تر و کشتی‌های باری قادر به پهلو گرفتن در این منطقه هستند.
تمام این مسائل و حواشی ذکر‌شده حاکی از لزوم رعایت تعادل در پذیرش گردشگر و اهمیت حفظ میانه‌روی در توریسم است؛ تعادل توریسم و گردشگری پایدار در شرایط کنونی در کیوتو برهم خورده و ورود افسارگسیخته توریست‌های بین‌المللی موجب وارد آمدن فشار به صنعت توریسم ژاپن شده است.
کیوتو یک پارک موضوعی نیست
شکایات در مورد گردشگران بیش از حد در ژاپن از سال‌ها پیش شروع شده است و صرفا در زمانی که همه‌گیری ویروس کرونا وجود داشت نارضایتی از حجم بالای گردشگران ورودی به ژاپن تا حدی کاهش یافت.
در شرایط کنونی ترافیک حضور توریست‌های خارجی در ژاپن در حال بازگشت به سطح قبل از همه‌گیری است. بیش از ۲۲ میلیون بازدیدکننده در سال گذشته به ژاپن آمدند و مشتاق خوردن سوشی، خرید وسایل الکترونیکی و تماشای شکوه آثار طبیعی ژاپن از جمله کوه فوجی و سواحل اوکیناوا بودند.
در سال ۲۰۱۹، مجموع سفرهای ورودی به ژاپن به بیش از ۳۱ میلیون نفر رسید و کارشناسان می‌گویند این تعداد امسال می‌تواند به آن نزدیک شود یا حتی از آن پیشی بگیرد.
برای بسیاری از ساکنان منطقه«گیون» در کیوتو که با مساله «اور توریسم» یا گردشگری بیش از حد مواجه‌اند افزایش ورود گردشگران بین‌المللی به ژاپن به هیچ روی خوشحال‌کننده نیست. در همین زمینه شورای محلی منطقه گیون نیز با بیان عبارت «کیوتو یک پارک موضوعی نیست» سعی در کنترل و اتخاذ سیاست‌های بازدارنده جهت جلوگیری از ورود بیش از حد گردشگر به منطقه گیون و شهر کیوتو شده است.
باتوجه به اهمیت رعایت تعادل به نظر می‌رسد لازم است که تمام کشورهای فعال در حوزه توریسم، ملاحظات حرفه‌ای و رعایت تعادل را طرف توجه قرار دهند و با نگاهی آگاهانه به سمت تحقق گردشگری پایدار حرکت کنند.