پیش‌بینی دو سناریوی بازار

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات دیروز با ۴۳۸ واحد افزایش به رقم ۳۰۷ هزار و ۹۴ واحد رسید. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات دیروز با افزایش ۴۳۸ واحد به رقم ۳۰۷ هزار و ۹۴ واحد رسید.
شاخص کل با معیار هم‌وزن ۶۸۶ واحد رشد کرده و به رقم ۸۸ هزار و ۴۵۲ واحد رسید.
ارزش روز بازار در بورس اوراق بهادار تهران به بیش از یک میلیون و ۱۲۰ هزار میلیارد تومان رسید.دیروز معامله‌گران در بورس بیش از ۲/۲ میلیارد سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۳۲۰ هزار معامله و به ارزش هزار و ۱۵۴ میلیارد تومان دادوستد کردند.
برخی کارشناسان معاملات بورس در هفته جاری را روند تعادلی و رو به رشد عنوان می‌کنند که علت آن اقبال مردم به سرمایه‌گذاری در بورس است که به خاطر رکورد در بازارهای موازی مانند مسکن،‌ ارز، ‌طلا و سکه و نیز نقدینگی سرگردان در اقتصاد می‌دانند.دیروز نمادهای مپنا، پتروشیمی پارس، توسعه معادن و فلزات، پتروشیمی خلیج فارس و پتروشیمی مبین بیشترین اثر تقویتی بر شاخص کل بورس را داشتند و نمادهای پتروشیمی جم و صنایع ملی مس ایران بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را داشته‌اند.دیروز شاخص قیمت با معیار وزنی ارزشی ۱۱۷ واحد رشد کرده و به رقم ۸۲ هزار و ۲۷۳ واحد رسید.شاخص قیمت با معیار هم‌وزن ۴۵۹ واحد رشد کرده و به رقم ۵۹ هزار و ۱۴۳ واحد رسید.شاخص آزاد شناور ۵۷۳ واحد تقویت شده و به رقم ۳۵۸ هزار و ۴۰ واحد رسید.شاخص بازار اول بورس ۱۱ واحد رشد کرده و به رقم ۲۲۲ هزار و ۶۹۶ واحد رسید.شاخص بازار دوم بورس دو هزار و ۲۷۶ واحد تقویت شده و به رقم ۶۲۶ هزار و ۷۵۶ واحد رسید.دیروز همچنین نمادهای پربیننده در بورس شامل بانک ملت به قیمت هر سهم ۵۴۱۲ ریال، بانک تجارت ۴۴۶ ریال، بانک اقتصاد نوین ۲۹۵۲ ریال، شرکت‌های سایپا، ایران‌خودرو، سرمایه‌گذاری نیرو و مس شهید باهنر از نمادهای پربیننده بورسی بودند.در پایان معاملات دیروز فرابورس ایران شاخص کل ۱۰ واحد رشد کرده و به رقم ۳۹۳۲ واحد رسید.ارزش روز بازار اول و دوم فرابورس به بیش از ۲۲۵ هزار میلیارد تومان رسید.
معامله‌گران در فرابورس بیش از ۸۷۰ میلیون سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۱۸۷ هزار معامله و به ارزش ۵۵۸ میلیارد تومان دادوستد کردند.نمادهای تاثیرگذار در تقویت شاخص فرابورس شامل فولاد هرمزگان جنوب، گروه مپنا، هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه و شرکت مادیران بوده‌اند.همچنین نمادهای پتروشیمی مارون، نیروگاه برق دماوند و توسعه استان کرمان بیشترین اثر کاهشی در شاخص فرابورس را داشتند.نمادهای پربیننده در فرابورس ایران شامل ذوب‌آهن ایران، کاغذ پارس، بانک دی، سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی، داروسازی آوه سینا، توسعه مولد نیروگاهی جهرم، مادیران، و داروسازی تولید دارو، و نیز توسعه خدماتی و دریایی بندری بوده‌اند.
دیروز با پیام ناظر بازار برخی نمادهای بورس متوقف، برخی حراج و تعدادی از نمادها بازگشایی شدند.به عنوان مثال در پیام ناظر بازار نماد معاملاتی قند پیرانشهر برای برگزاری مجمع و سیمان صوفیان به خاطر اطلاعات با اهمیت گروه ب متوقف شدند.
بازار تا پایان سال رو به رشد است
در همین حال یک کارشناس بازار سرمایه درباره روند فعلی بورس گفت: «با توجه به اینکه در بازارهای موازی مسکن، ارز و طلا جذابیتی برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد، بورس در میان‌مدت روندی رو به رشد خواهد داشت.»
سیدمرتضی لعل‌سجادی با اشاره به اینکه در یکسال و نیم گذشته بهترین بازدهی مربوط به بورس بوده‌،گفت: از سال ۹۷ تا کنون (از میانه‌های سال ۲۰۱۸) بالاترین بازدهی در بین بازارهای مختلف مربوط به بورس در حدود ۴۰۰ درصد بوده که این میزان به راحتی از روی رقم شاخص هم‌وزن قابل محاسبه و پیگیری است.
وی اضافه کرد: در حال حاضر دو دسته از سهام، یعنی سهام با پایه دلاری و سهام تورمی بیشترین نوسان و بازدهی را در این بازار داشته و مورد توجه سهامداران بیشتری هم بوده‌اند؛ با رشد قیمت‌ها، فروش شرکت‌ها از نظر ارزشی رشد کرده و در نتیجه سود قابل توجهی را برای شرکت به همراه دارد.
سجادی با اشاره به میزان رشد سهام‌ پراستقبال گفت: رسیدن به محدوده ۳۵۰ هزار واحد برای شاخص تا پایان سال چندان عجیب نیست. درست است که برخی از سهم‌ها گران هستند و بیش از ارزش واقعی خود معامله می‌شوند، اما باید توجه داشت که سهم‌های EPS محور که در بازار کنونی کم نیستند، جای نزول ندارند و رو به رشد هستند.
این کارشناس بازار سرمایه در مورد دافعه بازارهای موازی و تاثیر اخبار بر این اتفاق‌ها گفت: در حال حاضر با توجه به اخبار و موضوع مالیات بر سپرده‌های بانکی که علاوه بر سهامداران به طور قطع بر شرکت‌ها می‌گذارد، مهمترین دافعه بازار پولی به حساب می‌آید. ضمن اینکه ثبات بازار ارز و روند مسکوت بازار طلا نشان می‌هد که تا پایان سال بازار سهام همچنان جای رشد دارد.
سجادی با اشاره به اینکه فقط برخی سهام بنیادی در بازار، گران‌تر از ارزش واقعی خودشان معامله می‌شوند خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه پیش از نزول بازار برخی از سهامداران همچنان در موقعیت خرید بودند و خرید انجام دادند در حال حاضر ممکن است فشاری برای فروش وجود داشته باشد یا شاخص کل کمی نزول کند، اما در مجموع رفتارها و نشان‌های رفتاری در بازار حاکی از رشد و اعتماد به بازار است.
وی افزود: پیشنهاد می‌کنیم برای افرادی که تازه‌وارد بازار می‌شوند و قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارند، بیشتر سرمایه خود را روی سهام سودمحور متمرکز داشته باشند و تا حد امکان از خرید سهام‌های دارایی‌محور که ترازنامه‌شان بیشتر روی خالص دارایی تمرکز شده پرهیز کنند. این کار هم حاشیه سود آنها را تا حد معقولی بالا می‌برد و در عین حال از تنش بازار و دامن زدن به تلاطم‌ها جلوگیری می‌کند.
در عین حال برخی دیگر از کارشناسان معتقدند بازار دست‌کم در کوتاه‌مدت با روند کاهشی همراه است. یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه روند شاخص بورس در هفته‌های پیش‌رو، روند کاهشی را دنبال خواهد کرد، گفت: پیش‌بینی می‌شود رونق بورس از دی‌ماه ۹۸ آغاز شده و در سال ۹۹ هم ادامه یابد.
محمد ماهیدشتی در گفت‌وگو با مهر با اشاره به بررسی‌های صورت گرفته روی وضعیت عملکرد ۱۱ شرکت بزرگ بورسی کشور گفت: بازار بورس، بازار سهام شرکت‌هاست و به غلط رایج شده که بورس کشور را بازار سرمایه می‌نامند، در حالی که سرمایه را می‌توان از روش‌های دیگری نیز غیر از معاملات بورسی، معامله کردک، ولی مشخصا در بورس، سهام شرکت‌ها مبادله می‌شود و این عملکرد شرکت‌هاست که مهم به‌شمار می‌روند.
کاهش نرخ رشد فروش شرکت‌های بزرگ
کارشناس بازار سرمایه افزود: بر این اساس، با مطالعه‌ای که روی بزرگ‌ترین شرکت‌های صنایع بزرگ صورت گرفته، چند نکته اساسی مشهود است؛ اول اینکه نرخ رشد فروش شرکت‌های بزرگ در حال کاهش است و درآمدهای ریالی فروش آنها هم که روی نرخ رشد اثرگذار است، در حال کاهش بوده و این به مفهوم آن است که اگرچه درآمدهای فروش شرکت‌ها در سطح بالایی نسبت به سال گذشته قرار گرفته، اما نرخ رشد آنها روند کاهشی دارد.
وی تصریح کرد: به طور مشخص، درآمد بیشتر این شرکت‌های بزرگ، ناشی از درآمد فروش آنهاست که نرخ رشد آن طی دو ماه اخیر نسبت به اوج آن که در مردادماه بوده، کمتر شده است. در اردیبهشت ۹۸ درآمد سالانه فروش شرکت‌های بزرگ در صنایع مختلف نسبت به فروردین، ۶۶/۴ درصد رشد کرده و این نرخ در مردادماه به ۹۷/۴ درصد رسیده، اما بعد از آن، سقوط کرده است. به عنوان مثال در شهریور و مهر، نرخ رشد فروش شرکت‌ها به ۵۴/۴ و ۵۵/۳ درصد رسیده که در ماه مهر، کمترین سطح نرخ رشد در سال ۹۸ را رقم زده است.
ماهیدشتی با بیان اینکه بازار سهام، بازار نرخ رشد است، گفت: اگر نرخ‌های رشد کاهش پیدا کنند، تا وقتی که نرخ رشد منفی نشود، متغیر مدنظر ما کاهش نمی‌یابد، اما اگر رشد اتفاق نیفتد، قیمت سهام شروع به کاهش می‌کند؛ مثلا اگر در اوج نرخ رشد درآمد، رقم ۱۰ درصدی به ثبت رسیده باشد، اما پیش‌بینی شود که به ۳ یا حتی ۵ درصد برسد؛ حتی اگر فروش بالاتر هم باشد، قیمت سهام کاهش می‌یابد.
وی افزود: در مجموع کاهش این شاخص‌، از اردیبهشت و خرداد ۹۸ آغاز شده و در دو ماه اخیر نیز، زنگ خطر آن به صدا درآمده است. این در حالی است که فرآیند انقباض پولی نیز در کشور در پیش گرفته شده که در سایه آن، هم تورم و هم نرخ ارز کاهش یافته و در عین حال، فروش‌های صادراتی نیز تحت تاثیر قرار گرفته است، به خصوص اینکه انقباض پولی در شهریورماه نیز نمود یافته و از اواخر شهریور، کاهش درآمد شرکت‌ها را شاهد بوده‌ایم و اکنون برای دومین ماه، مجموع درآمد شرکت‌های بزرگ کاهش یافته و در نتیجه آن، قیمت سهام نیز کاهش یافته است.
چشم‌انداز کاهشی درآمدهای فروش
این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه به تحلیل فاندامنتال بازار سرمایه پرداخت و خاطرنشان کرد: مرور فاندامنتال به بازار نشان می‌دهد که بازار با یک چشم‌انداز کاهشی برای درآمدهای فروش مواجه است. به عبارت دیگر در واقع بازار بدهی یعنی قیمت اوراق خزانه، نشانگر آن است که حداقل ما از اواسط شهریور وارد یک رکود چهارماهه شده‌ایم و اگر شرایط نرمال باشد، این رکود فعلا ادامه خواهد داشت. این در حالی است که شاخص کل بورس نیز تبعا تحت تاثیر وضعیت فاندامنتال است و پیش‌بینی می‌شود روند شاخص کل بورس، طی هفته‌های آینده نزولی باشد.
ماهیدشتی ادامه داد: یک مساله این است که کاهش نرخ رشد فروش شرکت‌ها را از اردیبهشت داشته‌ایم که همان زمان شاخص به قله‌ ۲۲۷ هزار واحد رسید. بعد از اینکه در اوایل خرداد، شاخص قله ۲۲۷ هزار واحدی را شکست، حرکت شاخص کل شتابان بود و به نظر می‌رسد که در آن دوره، با حضور سهامداران خرد و بدون مطالعه در بازار مواجه بودیم؛ به این معنا که قیمت‌ها بدون اینکه مبنای فاندامنتال داشته باشند، شروع به افزایش کردند و به همین دلیل می‌توان گفت که محدوده منصفانه شاخص کل، همان ۲۲۷ هزار واحد است، اما این عدد هم‌اکنون بسیار بدبینانه است.
وی در استدلال این پیش‌بینی گفت: حجم نقدینگی در اقتصاد زیاد شده و اینکه شاخص به ۲۲۷ هزار واحد برگردد، خیلی بدبینانه است. اگر تغییر بنیادینی در وضعیت اقتصادی به صورت منفی رخ ندهد، ممکن نیست شاخص را در آن سطح دید. در شرایط عادی، پیش‌بینی می‌شود روند نزولی شاخص کل که اکنون حدود ۳۰۵ هزار واحد است، با ۱۴ درصد کاهش، در محدوده نیمه دی‌ماه تمام شود و روند رو به رشدی شکل گیرد.
چشم‌انداز نزولی شاخص در هفته‌های آینده
ماهیدشتی گفت: چشم‌انداز شاخص در هفته‌های آینده نزولی بوده و تا محدوده ۲۶۳ هزار واحدی هم پیش خواهد رفت که نشان‌دهنده ۱۴ درصد کاهش است. در ماه مهر، شاخص بورس بعد از هشت ماه رشد، منفی شد و منفی ماند و این کاهش رخ داده و تا به حال هم خریداران توان نداشتند شاخص را بالا ببرد.
وی افزود: برخی فکر می‌کنند که فعالیت در بازار سهام فقط بررسی قیمت شرکت‌هاست، در حالیکه این روش سرمایه‌گذاری نیست. در مقابل عده‌ای هستند که پول دارند و شرکت‌ها را مطالعه می‌کنند که قیمت منصفانه آنها چند است و بر این باورند که حتی اگر یک ریال هم بالاتر از قیمت منصفانه باشد، حباب شکل داده‌اند. آنها وقتی قیمت‌ها زیر ارزش منصفانه است، به صورت هوشمندانه وارد بازار شده و سهام می‌خرند.
رونق بازار بورس از سال ۹۹
ماهیدشتی گفت: در عین حال، عده‌ای هم صرفا با در دست داشتن منابع مالی اقدام به خرید می‌کنند که در مهرماه کاهشی را که تجربه کرده‌اند، جبران نشده و قدرت خریداران مهر ۹۸، از قدرت خریداران در سال گذشته کمتر بوده است؛ بنابراین چشم‌انداز شاخص بدبینانه است؛ مگر اینکه در ۲۶۳ هزار واحد علایم بازگشت را ببینیم.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: با توجه به اینکه برخی وقایع سیاسی مثل انتخابات مجلس را داریم و تورم قبلا بالا رفته است، حداقل تا نزدیکی پایان سال انتظار رونق بورس را نداریم. البته رونق در سال ۹۹ در بازار سهام شرکت‌ها به چشم خواهد خورد که با رونق بخش واقعی اقتصاد، متفاوت است.
وی پیش‌بینی کرد که در سال ۹۹ بخش واقعی اقتصاد اعم از ساخت و ساز و مسکن رونق داشته و بهتر از سال‌های گذشته باشد، اما در سهام رشد سال آینده به خوبی سال‌های گذشته نباشد.