پیشنهاد‌های قابل توجه

علی بیگدلی*- سخنان آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل با وجود پرخاشگری‌های ترامپ بسیار ملایم بود و البته که در اظهارات آقای روحانی به سخنان رییس‌جمهور آمریکا توجهی نشد که اقدام درستی هم بود. به طور کلی مجموعه صحبت‌های ایشان از یک بار منطقی برخوردار بود. بخشی از سخنان آقای روحانی مربوط به آمریکا بود‌. رییس‌جمهور ایران تن به حداقل‌ها هم دادند و در‌‌های جدیدی باز کردند و بدون اینکه به اصل موضوع لطمه بخورد اعلام کردند که به حداقل‌ها راضی هستند. با توجه به این اظهار رییس‌جمهور می‌توان گفت مثلا اگر قرار است مذاکره‌ای مجددا صورت بگیرد آمریکا باید شش ماه تحریم‌ها را بردارد و بعد با همان ترکیب ۱+۵ مذاکره کنند و بعد‌ شکل و محتوای برجام را تغییر دهند. ترامپ باید ابتدا این کار را می‌کرد و سه ماه به ایران فرصت می‌داد و در جمع ۱+۵ اعلام می‌کرد از مجموعه برجام راضی نیست و باید تغییراتی در آن لحاظ شود. ولی اینکه ناشیانه از برجام خارج شد کار را برای هر دو کشور سخت کرد‌.‌ الان هم تنها راهش این است که این فرصت را به ایران بدهد و در چارچوب طرح‌های جدیدی برجام را تنظیم کنند. ضمن اینکه چهار یا پنج سال دیگر از عمر برجام باقی نمانده است. یکی از نگرانی‌های ترامپ هم ۲۰۲۵ است که برجام خاتمه پیدا می‌کند بنابراین پیشنهادات آقای روحانی در خصوص مذاکرات و کارشکنی‌های برجام خوب و قابل توجه بود.بخش دیگر سخنان رییس‌جمهور مربوط به منطقه‌، عربستان و درخواست برای ائتلاف امید بود که آقای روحانی خیلی مساله صلح تنگه هرمز را باز نکردند و آن را به وزیر امور خارجه سپردند. این در حالی است که لازم بود کمی بیشتر به جزئیات این طرح اشاره می‌شد چون همه منتظر ارائه کامل این طرح از جانب رییس‌جمهور ایران بودند چرا که قبلا هم نوید این ائتلاف را داده بودند و گفته بودند جزئیاتش در جلسه مجمع ارائه می‌شود.در مورد عربستان نیز آقای روحانی در سخنان‌شان با نرمی بیشتری صحبت کردند اما باز جایش بود که در چارچوب همان طرح هرمز بگویند که ایران آمادگی این را دارد تا برای رفع اختلافات با همسایگان تلاش کند. لذا انتظار می‌رفت آقای روحانی دست و دلبازی بیشتری درمورد کشورهای منطقه به خرج می‌دادند. ضمن اینکه با گشایش مجمع شاهد رفت‌و‌آمدهایی در عربستان هستیم از جمله نخست‌وزیر عراق و پاکستان که اینها نشان‌دهنده این است که عربستان هم بی‌میل نیست که این اختلافات رفع شود. با وجود اتفاقات اخیر نشانه‌هایی از ناامیدی شیخ‌نشین‌های عربستان از آمریکا وجود دارد. بی‌توجهی‌ای که آمریکا نسبت به حادثه آرامکو کرد باعث دلسردی عرب‌ها شد لذا انتظار می‌رفت آقای روحانی به این موضوعات اشاره‌ای می‌داشتند و از آمادگی ایران برای حل اختلافات با کشورهای عربی خبر می‌دادند.
*کارشناس مسائل بین‌الملل