پیش‌بینی اکونومیست از سرنوشت نرخ‌های بهره در 2025

نشریه اکونومیست معتقد است که با گذار از شوک همه‌گیری، تورم و حمله روسیه به اوکراین، نرخ‌های بهره در جهان، سال آینده کاهش چشمگیری را تجربه خواهند کرد. اکونومیست تحلیل می‌کند که بانک‌های مرکزی در 2024 با تکان‌های زیاد و کمی لرزش، درنهایت فرود آمدند و پیش‌بینی‌های بدبینانه از اینکه تنها رکود می‌تواند تورم سرسام‌آور را کاهش دهد غلط از آب درآمدند.
درعوض، افزایش شدید در نرخ‌های بهره، بهبود در سمت عرضه و گذر زمان به خوبی این کار را انجام داد؛ به‌طوری که تورم در کشورهای ثروتمند نزدیک به 2‌درصد رسیده است و درصورت عدم بروز جنگ‌های تجاری یا یک شوک دیگر، باید پایین بماند.
اخبار اقتصادی در بیشتر کشورهای ثروتمند نبستا خوب است؛ رشدهای اقتصادی عمدتا قوی یا متوسط است و منفی نیست. قیمت‌های سهام نیز همچنان بالاتر از هر زمان دیگری است و نرخ بیکاری نزدیک به پایین‌ترین سطح تاریخی آن است.
چشم‌انداز کاهش هزینه‌های وام‌گیری
به‌نظر می‌رسد «فرود نرم» تقریبا محقق شده است. اقتصاد احتمالا به شرایط عادی بازگشته است ولی درباره سیاست اقتصادی اینطور نیست. نرخ‌های بهره در بالاترین سطح خود از پیش از بحران مالی 9-2007 قرار دارند و بیشتر بانک‌های مرکزی از جمله فدرال‌رزو، بانک مرکزی اروپا و بانک مرکزی انگلستان کاهش نرخ بهره را از تابستان یا پاییز 2024 آغاز کردند؛ اما کاهش‌های بزرگ‌تر در 2025 در راه است. معاملهگران تقریبا یک‌درصد کاهش بیشتر در نرخ بهره را در آمریکا، انگلستان و منطقه یورو پیش‌بینی می‌کنند.
به کسری بودجه نگاه کنید. دولت آمریکا درحال حاضر با کسری 6.4‌درصدی مواجه است که بالاترین سطح در تاریخ پس از جنگ، خارج از کووید 19 یا سقوط مالی است. دونالد ترامپ نیز مطمئنا آن را افزایش خواهد داد. بسیاری از کشورهای ثروتمند دیگر از زمان همه‌گیری کرونا در مهار هزینه‌های دولت کمی بهتر عمل کرده‌اند، گرچه کسری بودجه در فرانسه و ایتالیا نیز نگران‌کننده است.
بازگشت سیاستگذاری به حالت عادی
سیاستگذاری در 2025 دوباره به شرایط عادی بازمیگردد. سیاست پولی سریع‌تر و باثبات‌تر از سیاست مالی پیش خواهد رفت. بانکداران مرکزی نسبت به سیاستمداران میانه‌روتر و پیش‌بینی پذیرتر خواهند بود. با این حال کاملا روشن نیست که سیاست اقتصادی پایه به چه چیزی بازمی‌گردد. آخرین دوره عادی بودن شرایط اقتصادی به پنج سال قبل باز می‌گردد. با آرام شدن شرایط باید دید که چه چیزی تغییر کرده است.
اهمیت نرخ بهره خنثی
بانکداران مرکزی در تلاش هستند تا پاسخ به این سوال را براساس «نرخ بهره خنثی» ارائه دهند؛ نرخ بهره‌ای که پس از حذف تورم، نه اقتصاد را تحریک می‌کند و نه رکود ایجاد می‌کند. با این حال این نرخ به‌طور مستقیم قابل مشاهده نیست و اقتصاددانان باید به چگونگی عکسالعمل اقتصاد به تغییرات نرخ بهره واقعی نگاه کنند. اگر ساختار اقتصاد از زمان همه‌گیری تغییر کرده باشد، نرخ بهره خنثی نیز باید متفاوت باشد.
پایان عصر نرخ‌های بهره پایین؟
از دهه 2000 تا دهه 2010 نرخ بهره خنثی به‌شدت کاهش یافت. در دهه پس از 2010 حتی نرخ‌های بهره بسیار پایین نتوانست تقاضا را افزایش دهد. اما اخیرا اقتصادهای ثروتمند حتی افزایش‌های شدید نرخ‌های بهره را نیز نادیده گرفته‌اند. اما آیا نرخ بهره خنثی افزایش یافته و در سطح بالاتر باقی می‌ماند؟ به نظر می‌رسد جروم پاول، رییس فدرال‌رزو نیز مانند بسیاری از سرمایه‌گذاران و اقتصاددانان همین نظر را دارد. تنش‌های ژئوپلیتیک، بهعنوان نمونه می‌تواند درخشش اوراق خزانه آمریکا به عنوان یک دارایی امن را از بین ببرد.
با این حال هنوز دنیای نرخ‌های بهره پایین را تمام شدن فرض نکنید. در بلندمدت تنها عامل تعیین‌کننده نرخ بهره واقعی، احتمالا رشد اقتصادی است. سرمایه‌گذاران نمی‌توانند در شرایط رکود انتظار بازدهی بالا داشته باشند. کاهش رشد جمعیت نیز بر نیروی کار اثرگذار است. آمارهای رشد اقتصادی تحت تاثیر همه‌گیری کووید-۱۹ دچار نوسان شدند، اما اکثر کشورهای ثروتمند یا در مسیر پیش از همه‌گیری خود قرار دارند یا کمی پایین‌تر از آن هستند. افرادی که عمر طولانی‌تری دارند، احتمالا پس‌انداز بیشتری می‌کنند و عرضه سرمایه را در جستجوی بازده سرمایه‌گذاری افزایش می‌دهند؛ این مساله نیز نرخ بهره خنثی را پایین می‌آورد.
از آنجا که نرخ بهره در سال 2025 به کاهش خود ادامه می‌دهد، نرخ خنثی به تعیین محل ثابت شدن آنها کمک می‌کند. عوامل دیگری هم می‌توانند مداخله کنند. برای مثال، اگر دولت‌ها برای محافظت در برابر انزواطلبی روبهرشد آمریکا، هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهند، ممکن است لازم باشد برای مدتی نرخ بهره را بالاتر حفظ کنند تا کسری‌های مالی بزرگ متعادل شود. و اگر جهان اکنون بیشتر مستعد شوک‌های عرضه باشد، سیاستگذاران ممکن است برای جلوگیری از تورم نیاز به سیاست انقباضی‌تری داشته باشند. اما اگر بلندمدت فکر کنید، رسیدن به نرخ بهره خنثی اجتناب‌ناپذیر است.
اما نرخ بهره خنثی کمتر از انتظارات هم می‌تواند مشکل ایجاد کند. یکی از دلایلی که آمریکایی‌ها درباره شرایط بازار کار ابراز نگرانی می‌کنند این است که فدرال‌رزو هنوز فضای زیادی برای کاهش نرخ بهره دارد. اما اگر نرخ خنثی پایین‌تر باشد کاهش نرخ‌ها نیز باید عمیق باشد تا سیاست پولی را به سمت قلمروی محرک سوق دهد.
با این حال هیچکدام از اینها نگران‌کننده نیست؛ به‌نظر نمی‌رسد رکود اقتصادی فوری در پیش باشد. ولی هرچه نرخ‌های بهره بیشتر کاهش یابد، احتمال اینکه سیاست پولی دوباره شبیه دهه ۲۰۱۰ شود، افزایش پیدا می‌کند.