پرش بزرگ بورس

«جهان‌صنعت»‌- در معاملات روز شنبه 10شهریورماه 1403، شاخص کل بورس تهران 22‌هزار و 386‌واحد نسبت به روز کاری گذشته بالاتر ایستاد و به سطح 2‌میلیون و 98‌هزار و 639‌واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن بورس نیز با افزایش 5‌هزار و 780‌واحدی در رقم 654‌هزار و 51‌واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس 116واحد رشد کرد و به رقم 21هزار و 116‌واحد رسید. همچنین شاخص هم‌وزن فرابورس با افزایش هزار و 60‌واحد به سطح 112هزار و 604‌واحد رسید.
نمادهای اثرگذار بر شاخص کل
دیروز نمادهای فملی، فولاد و فارس نمادهای سبزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در رشد شاخص کل بورس داشتند. در سوی دیگر نمادهای فولاژ، وامید و امین نمادهای قرمزپوشی بودند که بیشترین اثر منفی را بر شاخص داشتند. در فرابورس نیز نمادهای شگویا، آریا و فزر بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص کل داشته و نمادهای بپاس، زماهان و شکام بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند. در بین نمادهای پرتراکنش بورس دیروز نماد فولاد بیشترین تراکنش را داشت و فملی و غزر در رتبه‌های بعدی بیشترین تراکنش قرار گرفتند. در فرابورس نیز شکام، خنور و فزر بیشترین تراکنش را داشتند.
ارزش معاملات‌ بازار
دیروز ارزش معاملات کل بازار سهام به 14‌هزار و 175‌میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 5‌هزار و 900‌میلیارد تومان بود که 42درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز تشکیل می‌داد.
دیروز ارزش معاملات خرد سهام با افت 4‌درصدی نسبت به روز شنبه به رقم 2‌هزار و 545‌میلیارد تومان کاهش یافت.
صف‌های خرید و فروش بورس
در معاملات شنبه، 481‌نماد صف خرید داشتند و 89نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با رشد 123‌درصدی نسبت به روز کاری قبل به هزار و 760‌میلیارد تومان افزایش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با کاهش 17درصدی به رقم 338‌میلیارد تومان رسید.
اظهارات بورسی وزیر اقتصاد
عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد در مصاحبه‌ای از اهمیت بازار سرمایه گفت. این موضوع سطح تقاضا را در بازار سهام افزایش داد و موجب رشد حدود 22هزار واحدی شاخص کل شد. معاملات دیروز سهام در جهت کندل معاملاتی روز گذشته بسته شد و در پایان بورس دیروز، شاخص کل با رشد 22‌هزار و 383‌واحدی که معادل 08/1‌درصد این شاخص بود، روبه‌رو شد. بر این اساس شاخص کل در پایان معاملات دیروز در سطح دومیلیون و 98‌هزار واحدی ایستاد. در طرف دیگر، قیمت معاملات سهم‌های کوچک بازار سهام نیز افزایش یافت؛ به‌طوری که شاخص هم‌وزن بازار در پایان بورس دیروز پنج‌هزار و 777واحد که معادل 89/0‌درصد این شاخص است، افزایش ارتفاع داد و به سطح 654‌هزار واحد رسید. گفتنی است تابلوی بورس اوراق بهادار تهران در روز گذشته، حجم معاملات را 9/4‌میلیارد برگه سهم و ارزش معاملات خرد (سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی) را دوهزار و 685‌میلیارد تومان نشان می‌داد.
ورود و خروج پول حقیقی
تراز پول حقیقی در سهام، مانند روز معاملاتی چهارشنبه، دیروز مثبت بود، به‌طوری که در پایان بورس دیروز حدود 840‌میلیارد تومان پول حقیقی به بازار سهام تزریق شد. موضوع دیگری که باید عنوان کرد این است که تا لحظه تنظیم این گزارش حدود 63‌میلیارد تومان پول حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شده. وزیر اقتصاد در روزهای اخیر قول داده با سیاست‌های ضد‌بورس مقابله می‌کند. به همین دلیل بورس به صف خرید رسید تا نشان دهد که منتظر اقدامات جدی و عملی وزیر اقتصاد است.
عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد اعلام کرد که در برابر تصمیماتی که منجربه آسیب به بورس می‌شود خواهد ایستاد. همین موضوع به سیگنالی برای مثبت شدن بازار سهام شد. با توجه به اینکه بورس این دوره بعد از یک دوره رکود طولانی به کف قیمت و ارزش دلاری آن به حدود ۱۲۰میلیارد دلار رسیده است، لذا هر تصمیم مثبتی می‌تواند یک سیگنال مثبت برای بورس باشد. با این حال هنوز بازار سهام با چالش‌هایی مواجه است و وزیر اقتصاد باید نرخ سود اوراق و رقابت بانک‌ها برای جذب سپرده با نرخ‌های بالاتر را اصلاح کند تا نخستین گام برای رشد پایدار بورس برداشته شود. در غیر این صورت هیجانات ناشی از سخنان وزیر اقتصاد موقتی خواهد بود و بار دیگر بورس به روند قبلی برمی‌گردد. فرآیند واریز مبالغ حمایتی به صندوق توسعه از سوی بانک‌ها بعد از دیدار وزیر اقتصاد با مدیران بانک‌های دولتی گویا اجرایی شده است. همین مساله منجر شد تا بازار سهام در حال حاضر به صف خرید برسد. این اقدام می‌تواند به بازگشت اعتماد به بورس کمک کند، ولی نباید فراموش کرد که رفع مداخله‌هایی از جنس قیمت‌گذاری دستوری و تاکتیک‌های اجرایی برای بهبود بازارها اهمیت بالایی دارد. صحبت‌های همتی در روزهای اخیر حکایت از این دارد که اصلاحات اقتصادی به نفع بازار سهام ادامه خواهد داشت. هرچند این موضوع تنها به سیاست‌های وزارت اقتصاد بر نمی‌گردد، بلکه وزارت صنعت، وزارت نفت و‌… نیز در این تصمیم‌گیری‌ها دخیل هستند. حالا باید منتظر ماند که سایر وزرای اقتصادی دولت چه اقداماتی در مسیر مدیریت نقدینگی خواهند داشت.
حسن کاظم‌زاده، کارشناس بازار سرمایه معتقد است زمانی که همتی جانشین سیف شد، دوکار ساده انجام داد؛ بساط ۴۲۰۰ برای صادرکنندگان جمع شد. همچنین از رقابت مخرب بانک‌ها در پیشنهاد نرخ سود بالا با اقدام‌های نظارتی و عملیاتی جلوگیری کرد. او با نگاهی به روند بازار سهام افزود: پس از اوج بورس در مرداد‌۹۷ روند مثبت تا اواخر سال‌۹۸ بد نبود و بورس بازده بسیار مطلوبی نسبت به همه بازارها داده بود. دلار و رقابت بانک‌ها کنترل شده بود. با شروع کرونا اما اوضاع به‌هم ریخت؛ بورس حبابی شد، دلار شروع به رشد کرد و آن تجربه دو، سه‌ماهه تلخ تشکیل حباب به‌وجود آمد. در شرایط فعلی نیز همین حرف‌هایی که به ظاهر ساده می‌آید در صورت اجرا می‌تواند بورس را تکان دهد. کاظم‌زاده تصریح کرد: دیروز هم مشابه روز چهارشنبه تعداد نماد صف خرید زیاد بود بازار فعلا با توجه به جو کاهش احتمالی تقابل نظامی و همچنین جو حمایتی مثبت و صف خرید شده است. اما این صف‌های خرید چندان محکم نیستند و منتظر عملکرد بازار در اولین عرضه‌های سنگین هستند. دیروز بخش یا تمامی از صف خرید برخی نمادها عرضه شد و به همین دلیل ارزش معاملات خرد به ۱۸۰۰‌میلیارد تومان رسید.
تاثیر بازگشت نرخ دلار به روند نزولی در بازار آزاد
نرخ دلار در بازار آزاد به کمتر از ۵۹‌هزار تومان نیز نفوذ کرد. بعد از ترور هنیه این نرخ در بازار آزاد تجربه نشده بود. فشار عرضه در بازار تتر و نبود خریدار در آنجا در کنار خبر افتتاح تالار مبادلات ارز توافقی، باعث شده امیدواری به ثبات نرخ ارز آزاد افزایش یابد. این موضوع در کنار رشد نرخ ارز نیمایی یک سیگنال برای بازار سهام محسوب می‌شود. به‌طور قطع رویکرد اخیر وزیر اقتصاد در قبال بازار سهام نیز نشان می‌دهد رشد نرخ ارز نیمایی ادامه پیدا می‌کند. در مقابل سیاست دولت چهاردهم در راستای کنترل تورم در مسیر افزایش تدریجی نرخ ارز نیمایی خواهد بود، چراکه از این طریق دولت می‌تواند شرکت‌های بیشتری را برای رفع تعهدات ارزی به خط کند. افزایش ورودی ارز به سامانه نیما منجر می‌شود عملا سیگنال تورمی نرخ ارز کنترل شود. در نتیجه دولت راحت‌تر می‌تواند قیمت کالاهای مصرفی را تنظیم کند. از طرف دیگر فروکش کردن هیجان خرید نیز باعث شده خریداران فروشنده شوند در نتیجه نقدینگی بیشتری روانه بازار سهام خواهد شد. اگر قرار باشد متقاضی ارز وارداتی خارج از سهمیه‌ها بتواند از تالار ارز توافقی نیاز خود را تامین کند و صادرکننده‌ها هم بتوانند آنجا ارز صادراتی خود را عرضه کنند، عملا بخشی از عرضه و تقاضای مداوم بازار ارز به این تالار منتقل می‌شود. بنابراین تعادل در قیمت دلار آزاد نیز افزایش می‌یابد. این موضوع از انحراف نقدینگی بازار سهام نیز جلوگیری می‌کند. علی‌اکبر نیکواقبال، کارشناس اقتصادی گفت: در حال حاضر بیشتر افراد بازار را پیش‌بینی‌ناپذیر و غیرقابل تحلیل می‌دانند اما یک تحلیل کاملا جامع در وضعیت کنونی نهفته است که اشاره کاملی به متغیرهای اساسی دارد. مثلا عوامل بنیادی که تحت تاثیر قیمت‌گذاری دستوری، نرخ ارز نیمایی و‌… هستند وضعیت کنونی بازار را توجیه می‌کنند. البته نباید ریسک‌های ژئوپلیتیک را نادیده گرفت که منجر شده برخی حتی در وضعیت ارزندگی سهام جرات نکنند اقدام به خرید کنند. او با بیان اینکه در بحث نرخ بهره و نرخ ارز نیمایی، بانک مرکزی رویه مطلوب و درستی را در ۳‌ماهه اخیر در پیش گرفت، افزود: باوجود آنکه بازار فضای خوبی ندارد اما در زمینه متغیرها، وضعیت به نفع تولیدکنندگان کم‌کم در حال چرخش است. همچنین اصلاحات در حوزه نرخ انرژی صنایع که منجربه زیان‌دهی برخی صنایع شد یا نرخ گاز پتروشیمی‌ها در سال ۱۴۰۲ و نظایر آن حاشیه سود شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داد، تغییر می‌کنند. با اصلاح اینها شاهد برگشت سود شرکت‌ها خواهیم بود. در هفته‌های اخیر باوجود آنکه تا حدودی بورس مثبت بود اما هنوز خروج پول داشتیم. از طرفی عرضه‌کننده با محدودیت بازارساز روبه‌رو بود تا جلوی ریزش گرفته شود و اندکی بازار رشد کند تا ترس‌ها کاهش یابد. در مقطع کنونی عملکرد بازارگردان، محدودیت دامنه نوسان، مدیریت سازمان بورس، مشکل اصلی و مورد توافق همگان نرخ نیما، پیمان‌سپاری ارزی، کاهش نرخ بهره فعالان تعیین‌تکلیف نشده‌اند. موضوع دیگر این است که برخی سرمایه‌گذاران بزرگ معتقدند بازارها تا انتخابات آمریکا خبرمحور دنبال می‌شود. این موضوع به معنای نوسانات کوتاه‌مدت در بازار است. در واقع از سال۱۴۰۰ تا پایان سال‌۱۴۰۲، هزینه مالی و هزینه عمومی اداری کل شرکت‌های تولیدی بورس
۱۲۰ الی ۱۵۰‌درصد رشد کرده است. درآمد ۷۷درصد، سود ناخالص ۳۳‌درصد و نهایتا سود خالص ۱۵‌درصد رشد داشته است. علت این مساله در سیاست‌هایی بوده که در ماه‌های اخیر می‌بینیم منجربه کاهش تولید شده است. پیشتر گفته شد که مشکل بازار سهام، مشکل تولیدکنندگان است. درواقع مشکلاتی که امروز بورس با آن دست و پنجه نرم می‌کند، موضوعاتی است که با رفع موانع تولید به شکل واقعی حل می‌شود.