وعده‌ها هر سال عقب‌تر از پارسال

گروه انرژی- وعده خاموش کردن گازهای مشعل مربوط به امروز و دیروز نیست؛ دست‌کم دودهه است که همه دولت‌ها شعار دادند گازهای مشعل خاموش می‌شود و درآمد حاصل از صرفه‌جویی گازهایی که می‌سوزد، صرف توسعه میادین گازی یا فروش گاز به صنایع وپتروشیمی‌ها می‌شود که این روزها با کمبود گاز دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، اما هر بار این وعده یکسال به عقب می‌افتد.
دولت سیزدهم هم از این قاعده مستثنی نیست. اوایل شروع به کار دولت، مقامات وزارت نفت که هنوز روی صندلی‌های خود جای نگرفته بودند، وعده دادند ظرف یک‌سال این مشعل‌سوزی‌ها پایان می‌یابد. کمی که گذشت وعده‌ها به پایان سال ۱۴۰۳ رسید و اخیرا هم یک‌سال عقب‌تر رفته و صحبت از پایان سال ۱۴۰۴ برای پایان مشعل‌سوزی است.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، فلرینگ گاز مشعل در ایران در یک دهه گذشته ۳۴ میلیارد دلار عدم‌النفع برای کشور در پی داشته است. در عین حال که فلرها، سرمایه ملی است که می‌سوزد و تنفس را برای مردم مناطق نفتخیز سال‌هاست سخت کرده است.
پیش‌تر بیژن زنگنه وزیر سابق نفت بهمن سال ۹۹ قول داده بود «تا پایان سال ۱۴۰۱ هیچ گازی در مشعل‌ها نمی‌سوزد و ۹۵ درصد این گازهای همراه نفت جمع‌آوری خواهد شد»، این ادعا در حالی مطرح شد که شدت فلرینگ ایران (میزان گاز فلرشده به نفت تولیدی) از ۱۰ سال گذشته تاکنون همواره صعودی بوده و بیش از ۳ برابر استاندارد جهانی شده است.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، سال ۱۴۰۱ ایران روزانه ۵/۵۰ میلیون مترمکعب، تقریبا برابر میزان صادرات گاز خود، فلرینگ داشته است. اگر گازهای مشعل ایران جمع‌آوری و سپس صادر می‌شد، در دهه گذشته ۸/۳۳ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور به همراه داشت.
هوشنگ فلاحتیان معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت می‌گوید: در مجموع روزانه حدود ۵۵ میلیون مترمکعب گاز در مشعل‌های میدان‌های نفتی و گازی ایران می‌سوزد.
بنا به گفته فلاحتیان، روزانه حدود ۵۵ میلیون مترمکعب گاز در مشعل‌های میدان‌های نفتی و گازی ایران می‌سوزد که با اجرای طرح‌هایی مانند پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس و ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ در این سال‌ها بخشی از گازهایی که دود می‌شد، حالا به چرخه سوخت و خوراک پتروشیمی‌های کشور وارد می‌شود.
گازهای مشعل به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ گازهای همراه نفت و گازهای پالایشگاه‌های گازی. آنچه وزارت نفت وعده داده، خاموش کردن گازهای دسته اول یعنی گازهای همراه نفت است. آنطور که اعلام شده طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه، ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند، کارخانه گاز و گاز مایع ۳۲۰۰ (پالایشگاه گاز هویزه خلیج‌فارس)، پالایشگاه بیدبلند خلیج‌فارس از طرح‌های به بهره‌برداری رسیده برای تحقق این هدف به شمار می‌آیند و کارخانه گاز و گاز مایع ۳۱۰۰ (دهلران) هم برای این منظور در حال تکمیل است، در مجموع ۵ میلیارد دلار پروژه برای جمع‌آوری گازهای همراه تعریف شده است و تا پایان سال ۱۴۰۴ کل گازهای مشعل جمع‌آوری خواهند شد که درآمد ۲ میلیارد دلاری برای کشور به همراه دارد.
برای جمع‌آوری همه گازهای همراه و مشعل ظرفیت جمع‌آوری و فرآورش گازهای همراه و مشعل حدود ۲ میلیارد فوت‌مکعب معادل ۵۷ میلیون مترمکعب در روز در قالب ۵ طرح بلندمدت و ۱۴ مزایده فروش برنامه‌ریزی شده است.
سال ۱۴۰۱ به‌طور میانگین روزانه حدود ۶/۱۱۳ میلیون مترمکعب گاز همراه نفت تولید شد که از این مقدار حدود ۶۵ درصد آن معادل ۶/۷۴ میلیون مترمکعب در روز به‌وسیله ایستگاه‌های تقویت فشار گاز و کارخانه‌های موجود جمع‌آوری شد، حدود ۵ درصد معادل ۵ میلیون مترمکعب در روز با راه‌اندازی پروژه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت جمع‌آوری شد.
وزارت نفت گزارش داده که با جمع‌آوری گازهای مشعل به میزان تولید ۲ فاز استاندارد از میدان پارس‌جنوبی، به عرضه گاز ایران اضافه می‌شود، این عدد می‌تواند در زمستان حدود ۲۰ درصد از ناترازی گاز ایران را کاهش دهد.
بخش دوم گازهای مشعل که مربوط به پالایشگاه‌های گاز است، بلاتکلیف است. این در حالی است که ناترازی گاز در دو زمستان گذشته فشار زیادی به صنایع کشور وارد کرده است.
معاون وزیر نفت با بیان اینکه باقیمانده گازهای مشعل که حدود ۱۰ میلیون مترمکعب خواهد بود، تا پایان سال ۱۴۰۴ جمع‌آوری می‌شود، گفت: امیدواریم تا پایان سال ۱۴۰۴ بیشتر گازهای مشعل در سطح میدان‌های نفتی و گازی ایران جمع‌آوری شود.
به گفته وی در مجموع سرمایه‌گذاری که باید در عرصه جمع‌آوری گازهای مشعل انجام شود، بیش از ۵ میلیارد دلار است.
فلاحتیان ارزش گاز مشعلی را که تا پایان سال ۱۴۰۴ در میدان‌های نفتی و گازی کشور جمع‌آوری خواهد شد معادل ارزش صادرات گاز کنونی ایران به کشورهای همسایه دانست و اعلام کرد: براساس طرح‌های پیش‌بینی‌شده، روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب، معادل ۱۷ میلیارد مترمکعب در سال گازهای مشعل جمع‌آوری و به چرخه اقتصاد کشور تزریق خواهد شد.