ورزشگاه به مثابه میراث فرهنگی

مجید خاتونی*- ورزشگاه دارای کارکردهای گوناگونی است که به عنوان فضای اجتماع‌پذیر و انسجام‌بخش و یک مکان هویتی نیز تعریف می‌شود. سازه‌ای که در گفتمان شهر مدرن اهمیت دارد و در جامعه ایرانی بخشی از تجدد محسوب می‌شود. این سازه‌ها حاوی خاطره، حافظه و زبان
جمعی است.
مکانی که درون خود با کنار زدن تبعیض‌ها و محدودیت‌های اجتماعی من‌ها را به ما تبدیل می‌کند و میان هواداران پیوند و پل عاطفی برقرار می‌سازد. ورزشگاه‌هایی با قدمت تاریخی، نمادی از افتخار و غرور محلی و ملی به‌شمار می‌آیند و حس تعلق را در ذهن هواداران متبادر می‌سازند.
ورزشگاه‌ها در واقع «احساس نوستالژیک ورزشی» را با یادآوری خاطرات، موفقیت‌ها، چهره‌های ماندگار و لحظات به یادماندنی، زنده نگه می‌دارند. از دریچه‌ای دیگر ورزشگاه به مکان سوم (third place) تعلق می‌یابد که یک فضای عمومی فراتر از خانه و محل کار است. مکانی برای تعاملات اجتماعی، برقراری ارتباط با گروه‌های دیگر که با تشکیل پاتوق اجتماعات محلی، موجب افزایش حس تعلق و ایجاد خاطره جمعی می‌شود.
بدین ترتیب این مکان الگوی رفتاری خاصی را در شهروندان ایجاد می‌کند و تمایل حضور در ورزشگاه‌ها را با اهداف احساسی، حمایتی و اقتصادی افزایش می‌دهد. حفظ و نگهداری ورزشگاه‌های قدیمی که خاطرات هویت‌بخش مشترک در آن نهفته است در حقیقت حفاظت از میراث فرهنگی بوده که بخشی از ریشه‌های تاریخ معاصر به آن گره خورده است.
ورزشگاه‌های میزبان رویدادهای بین‌المللی، به نماد قدرت و اقتدار بدل شده‌اند و در به نمایش درآمدن توانمندی و توسعه یک منطقه در عرصه بین‌الملل جایگاه خاصی دارند.
بنابراین نگهداری، ایمن‌سازی، مرمت و نوسازی ورزشگاه‌ها نه‌تنها یک اقدام ورزشی بلکه رفتاری چندوجهی و ضروری به‌شمار می‌آید.
متاسفانه این امر مهم در ورزش کشور همانند بسیاری از امور دیگر مغفول مانده و اکثر ورزشگاه‌های شناسنامه‌دار از توجه و رسیدگی کافی بی‌بهره‌اند. حتی برخی از این موزه‌های عصر معاصر، همانند ورزشگاه امجدیه به مکان‌های نیمه‌متروکه تبدیل شده‌اند که نشانه ضعف مدیریت ورزشی و شهری است.
*رییس انجمن جامعه و ورزش و فرهنگ