21 - 05 - 2022
همه وعده‌های نفتی
«جهان‌صنعت»-در حالی که برخی خبرها حکایت از ارزان‌فروشی روس‌ها در بازار نفت و تمایل مشتریان نفتی ایران به سوی نفت روسیه دارد، مقامات وزارت نفت چنین گزارش‌هایی را به طور کلی تکذیب می‌کنند.
جواد اوجی گفته نه تنها این خبر صحت ندارد، بلکه حتی بیش از ۸۰ درصد از درآمدهای نفتی را به صورت نقدی دریافت کرده‌ایم و مابقی نیز با دارو و کالاهای اساسی تهاتر شده است.
اوجی در یک گفت‌و‌گوی تلویزیونی تاکید کرد: ما بازارهای جدید و مشتریان جدیدی را برای فروش نفت ایران شناسایی کرده‌ایم که صادرات نفت به آنها از نظر تامین منابع ارزی در سامانه نیما، مشکلات کشور را حل کرده است. سال گذشته ۵/۱۲ میلیارد دلار ارز پتروشیمی‌ها در سامانه نیما واریز شده است. همچنین وصول درآمدهای صادراتی گاز نیز نسبت به سال ۹۹ چهار برابر شده است.
وزیر نفت گفت: در سال ۹۹ درآمد ارزی حاصل از صادرات گاز ۲۵/۱ میلیارد دلار بود که این رقم در سال ۱۴۰۰ بیش از چهار میلیارد دلار شد.
به گفته وی، افزایش صادرات نفت کمک بزرگی در تامین کالاهای اساسی از جمله تامین غلات کرد. امروز ذخایر خیلی خوبی در کشور وجود دارد. همچنین افزایش صادرات نفت قیمت ارز را تا حد خوبی کنترل کرده است.
البته رویترز هم اخیرا با استناد به آمار شرکت رهیابی محموله‌های نفتی «VortexaAnalytics» نوشت، چین قرار است نزدیک به دو میلیون بشکه نفت ایران را دریافت کند.
براساس این گزارش این محموله که قرار است اواخر این هفته، برای انتقال به ذخایر دولتی چین، در جنوب این کشور تخلیه شود، سومین محموله بزرگ ارسالی از ایران از ماه دسامبر تاکنون است و گفته می‌شود این محموله به صورت رسمی به عنوان خرید چین از ایران ثبت خواهد شد.
به نوشته رویترز، چین تمام محموله‌های وارداتی نفت از ایران را به صورت رسمی ثبت نمی‌کند و برخی از آنها را با پوشش نام سایر تولیدکنندگان نظیر عراق و عمان ثبت می‌کند.
در همین حال روزنامه وال‌استریت ژورنال نوشته صادرات نفت‌خام ایران در سه ماه نخست سال‌جاری به ۸۷۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته که نشان‌دهنده افزایش ۳۰ درصدی نسبت به کل صادرات در سال ۲۰۲۱ است.
تحلیلگر موسسه کپلر، یک موسسه دیگر رهیابی محموله‌های نفتی به این روزنامه گفته است، چین انتظار ندارد به دلیل معامله با ایران تحت تحریم‌های ثانویه آمریکا قرار بگیرد، زیرا واشنگتن «به شدت با روسیه سرگرم است.»
باوجود عدم توافق، به نظر می‌رسد ایران به دلیل فشار عرضه در نتیجه تحریم‌های روسیه، خود را برای نوعی کاهش تحریم‌ها آماده می‌کند.موسسه «سی ترد ماریتیم» هم گزارش داده است، شرکت ملی نفتکش ایران اخیرا ساخت نفتکش‌های جدید و تعمیرات ناوگان فرسوده خود را در یک آمادگی آشکار برای ورود دوباره به بازار قانونی نفت در جهان اعلام کرده است.
شرایط رو به بهبود است؟
گزارش وزیر نفت از بهبود فروش نفت و وصول درآمدهای ارزی آن هم در شرایطی که قیمت نفت ایران به بیش از ۱۰۰ دلار در هر بشکه رسیده، می‌تواند شرایط باثباتی را برای تامین منابع مالی پیش‌بینی‌شده در بودجه پیش‌روی دولت قرار دهد.
البته تحقق درآمدهای نفتی به شرطی محتمل است که دولت بتواند مشتریان ثابتی را برای فروش نفت داشته باشد. با فرض تداوم تحریم‌ها هم برای ایران و هم روسیه، به نظر می‌رسد که معاملات جهانی نفت تغییر جهت خواهد داد و آرایش خریداران نفتی در بازار تغییر خواهد کرد.
در همین رابطه به نظر می‌رسد، وزارت نفت پیش‌بینی چنین شرایطی را داشته و سفر اخیر وزیر نفت به آمریکای لاتین در همین راستا اتفاق افتاده است. موضوعی که جواد اوجی آن را به نوعی تایید هم می‌کند. او در تشریح سفر خود به کشورهای آمریکای لاتین گفته است: با شروع دولت سیزدهم، در موضوع شناسایی مشتریان جدید، بازارهای جدید و ظرفیت‌های جدید بخشی از نگاه‌ها به کشورهای آمریکای لاتین بود. مجموع کشورهای آمریکای لاتین بیش از ۲۰ درصد ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارند؛ ونزوئلا به تنهایی شاید بزرگ‌ترین میدان‌ها و بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفتی جهان را دارد.
او افزود: در وزارت نفت موضوع صادرات به آمریکای لاتین را دنبال کردیم که شامل صادرات نفت، فرآورده‌های نفتی، میعانات گازی و محصولات پتروشیمی می‌شد. در این زمینه بازارهای خوبی شناسایی کردیم که منجر به قراردادهای خوبی شد.اوجی با اشاره به گزارش‌های خبری در شروع دولت سیزدهم مبنی بر ذخیره ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی روی آب و مخازن خشکی و دریا گفت: خوشبختانه با شناسایی بازارها در کشورهای آمریکای لاتین، توان ظرفیت صادرات بهبود پیدا کرده و در صادرات فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی جلو افتادیم، بخشی نیز تهاتر با غلات اعم از ذرت صورت گرفت چراکه عمده کشورهای آمریکای لاتین از نظر بارش حجم بسیار خوب و زمین‌های حاصلخیزی دارند و محصولات کشاورزی خوبی برداشت می‌کنند.
دستاوردهای یک سفر
اوجی در تشریح تنوع توافق‌های صورت گرفته با کشورهای آمریکای لاتین گفت: شروع همکاری ما با آمریکای لاتین با صدور نفت، میعانات گازی، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی بود و بعد در همین مسیر به موازات شناسایی ظرفیت پالایشگاه‌های این کشورها، توسعه میدان‌های نفت و گاز و صدور خدمات فنی و مهندسی در دستور کار قرار گرفت.
وی به ساخت پالایشگاه به عنوان یکی از برنامه‌های دیرین وزارت نفت اشاره کرد و افزود: در این سفر از بخش‌های مختلف تیم‌های کارشناسی و فنی اعزام کردیم و ظرفیت‌ها شناسایی شد؛ در وزارت نفت همواره یکی از بحث‌ها از سالیان دور این بود که پالایشگاه فراسرزمینی داشته باشیم و خوشبختانه در این سفر یکی از دستاوردهای خیلی خوب عقد قرارداد در زمینه استفاده از ظرفیت پالایشگاه‌های نفتی این کشورها بود.وزیر نفت درباره وضعیت پالایشگاه‌های مورد بحث توضیح داد: خیلی از این پالایشگاه‌ها به دلیل تحریم، دچار مشکل بودند و کارشناسان خارجی این پالایشگاه‌ها را ترک کرده بودند و در بهره‌برداری، تعمیرات و اورهال این پالایشگاه‌ها مشکل ایجاد شده بود و از آن زمان با ظرفیت اسمی کار نمی‌کنند.اوجی درباره اقدام وزارت نفت ایران برای این پالایشگاه‌ها گفت: ما از مجموعه توان وزارت نفت و شرکت‌های تابعه و توانمندی پیمانکاران، سازندگان داخلی استفاده کردیم.
وی افزود: در نمایشگاه نیز شاهد این استعداد بودیم، آمادگی برای صدور خدمات فنی و مهندسی به اروپا و نیز به آمریکای لاتین کاملا مهیاست و به جرات در این سفر نیز عیان بود که منجر به قراردادهای برد-برد نیز در بحث توسعه میدان‌های نفت، گازی، بازسازی و اورهال پالایشگاه‌ها شد.
هیچ تولیدی روی زمین نماند
وزیر نفت درباره فعالیت در این پالایشگاه‌ها بیان کرد: در این پالایشگاه‌ها، با صادرات نفت‌خام سنگین که مشتری کمتری دارد، نفت ما می‌تواند با نفت فوق سنگین آنها ترکیب شود، صادرات فرآورده‌های نفتی، میعانات گازی، محصولات پتروشیمی نیز در همین حین دنبال می‌شود. از طرفی با صادرات خدمات فنی و مهندسی پالایشگاه آنها نیز می‌تواند با یک تغییر ساده یا یک تعمیرات اولیه به ظرفیت اسمی بازگردد که برای این کار ما متخصصین و ادوات و تجهیزات مورد نیاز را نیز داریم؛ ضمن آنکه توسعه میدان‌های نفتی و گازی این کشورها با ظرفیت پیمانکاران و سازندگان داخلی دنبال می‌شود.
اوجی درباره تامین کالاهای اساسی مورد نیاز کشور در تعامل با این کشورها گفت: با صادرات فرآورده‌های نفتی، میعانات گازی یا محصولات پتروشیمی بخشی از هزینه‌ها با کالاهای اساسی از جمله ذرت که جزو غلات است، روغن و شکر تهاتر شد و در واقع به تامین کالاهای مورد نیاز کشور با شناسایی همین بازارها کمک کردیم.
وی این اقدام‌ها را ابتکاری ساده اما راهبردی برشمرد و افزود: در دولت سیزدهم بازاری که در غرب به آن بها داده نمی‌شد، مورد توجه قرار گرفت. البته بازارهای دیگری هم هست که به آنها اشاره نمی‌کنم و این ابتکار الحمدالله منجر به صادرات خوب نفت، فرآورده‌های نفتی، میعانات گازی و محصولات پتروشیمی شد و هیچ تولیدی روی زمین نماند.وزیر نفت با بیان اینکه قول می‌دهم با برنامه‌ریزی وزارت نفت تا یک سال آینده به ظرفیت کامل صادراتی خود برسیم، تصریح کرد: با این اقدام‌ها هم نیاز انرژی کشور مقصد تامین می‌شود که بازار خوبی برای تولید ما است و از طرفی هم از خام‌فروشی جلوگیری می‌شود.وی درباره ظرفیت پالایشی کشور نیز گفت: در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری در این بخش صورت نگرفته است، اما در دولت سیزدهم، وزارت نفت احداث یک پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای در کنار پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را برعهده گرفته است که در قانون بودجه نیز تصویب شد.
آخرین وضعیت پروژه‌های نیمه‌کاره
وزیر نفت ادامه داد: همچنین هشت طرح برگزیده پتروپالایشی از قبل برنامه‌ریزی شده است که در دولت فعلی مسائل مربوط به موافقت اصولی، مجوز خوراک و تنفس خوراک آن را حل کردیم. از طرفی در پالایشگاه‌های فعلی طرح‌های ارتقای ظرفیت کیفی و کمی را دنبال می‌کنیم تا ضمن تامین پایدار سوخت در کشور صادرات محصولات فرآورده‌های نفتی را نیز داشته باشیم.
وزیر نفت افزود: به احتمال زیاد امسال یکی از پالایشگاه‌های ۶۰ هزار بشکه‌ای میعانات و نفت‌خام کشور به بهره‌برداری می‌رسد و تا ۵ سال آینده ظرفیت پالایشی کشور یک میلیون بشکه افزایش خواهد یافت، همچنین در ماه‌های اخیر ۸ طرح پتروپالایشی کشور فعال شده که بخش اصلی تامین مالی این پروژه‌ها از طریق هلدینگ‌های پتروشیمی، بانک‌ها و فاینانس‌های خارج انجام خواهد شد.
وی درباره سرمایه‌گذاری در میادین مشترک گفت: یکی از مشکلاتی که در تولید نفت و گاز داشتیم به ویژه در سال گذشته اعلام کردیم، کسری نزدیک به ۲۵۰ میلیون مترمکعب گاز در فصل سرد به دلیل عدم سرمایه‌گذاری در سال‌های پیش بود.اوجی با تاکید بر اینکه پروژه‌ها در وزارت نفت از لحاظ تولید نفت، تولید گاز، ظرفیت پالایشی براساس نیازهای کشور اولویت‌بندی شده‌اند، گفت: خوشبختانه سال گذشته بیش از ۵/۱۶ میلیارد دلار برای ۵۵ پروژه در بخش‌های بالادست، پایین‌دست، جمع‌آوری گازهای مشعل و بهینه‌سازی مصرف سوخت قرارداد بسته و تفاهم انجام شد.
وزیر نفت ادامه داد: چند هفته گذشته نامه‌ای خدمت جناب آقای رییسی دادم که تلاش می‌شود ۴۸ پروژه نیمه‌کاره‌ای که سالیان سال در وزارت نفت باقی مانده و بلاتکلیف بود و بالغ بر ۱۳ میلیارد دلار در اینها سرمایه‌گذاری شده انشالله تا پایان امسال با برنامه‌های زمانبندی‌شده مشخصی تکمیل شوند و به بهره‌برداری برسند.
وی با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۱ نیز بیش از ۲۲ پروژه کلان و اولویت‌دار وزارت نفت در بحث توسعه گاز، نفت، ظرفیت‌های پالایشی و پتروپالایشی و زنجیره صنایع تکمیلی پتروشیمی با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار آغاز می‌شود، اظهار کرد: این پروژه‌ها کمک به ظرفیت تولید نفت و گاز و توان صادراتی گاز و فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی خواهد کرد که محصولات پتروشیمی یکی از منابع درآمدی مطلوب کشور است.
آرش و مشترک‌ها تعیین‌تکلیف می‌شوند
اوجی درباره میدان آرش با بیان اینکه این میدان مشترک بین ایران، کویت و عربستان است، تصریح کرد: بنده حدود دو ماه پیش به مدیرعامل شرکت ملی نفت دستور دادم با توجه به اینکه مطالعات جامع و عملیات لرزه‌نگاری این میدان هم انجام شده، سریع برنامه نصب نخستین سکو برای تولیدی کردن و حفاری چاه‌ها در دستور کار قرار گیرد.
انشالله با برنامه‌ریزی‌ای که شرکت ملی نفت انجام داده است به زودی توسعه این میدان را هم انجام خواهیم داد.وزیر نفت در مورد سایر میادین مشترک توضیح داد: اولویت وزارت نفت در توسعه میادین بالادست، توسعه میادین مشترک است که بسیاری از این میادین مشترک هم به طور کامل توسعه پیدا نکرده‌اند؛ توسعه کامل میادین مشترکی از جمله میادین غرب کارون که میادین بزرگی هم هستند و از توان و ظرفیت بالایی در تولید نفت برخوردارند، اولویت ما هستند. البته عمده قرارداد این میادین بسته شده است.
وی به جمع‌آوری گازهای مشعل غرب و شرق کارون اشاره کرد و گفت: وزارت نفت سه ماه گذشته فراخوانی داد و نزدیک به ۲۸ قرارداد بالغ بر یک میلیارد دلار درخصوص جمع‌آوری گازهای مشعل به منظور تامین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی منعقد کرد که خوشبختانه عمده شرکت‌هایی که برای عقد این قرارداد آمدند، شرکت‌های پالایشی و پتروشیمی برای تامین نیاز خودشان است. از آنجایی که بعضی از پتروشیمی‌ها زیر ظرفیت کار می‌کنند پس قطعا در بحث سرمایه‌گذاری نیز سبب تسریع اجرای پروژه خواهد شد.