23 - 07 - 2020
همه راهها به پوتین ختم میشود
روابط روسیه و بریتانیا در سه دهه اخیر و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره پرتنش بوده و دو طرف یکدیگر را در مسائل مختلف متهم میکنند. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در ژوئن ۲۰۱۶ یکی از محورهای چالشبرانگیز در روابط دو کشور بوده است. هماکنون روابط دیپلماتیک دوجانبه میان بریتانیا و روسیه از زمان پایان جنگ سرد به این سو در پایینترین سطح ممکن خود قرار دارد.
از دلایل موثر بر بروز اختلاف بین بریتانیا و روسیه، تفاوت در نگاه به نظم بینالملل پس از جنگ سرد، جنگ هیبریدی روسیه در بریتانیا و تلاش برای تاثیرگذاری بر همهپرسی سال ۲۰۱۶، بحران اوکراین و منضم شدن کریمه به روسیه، قتل اتباع روس در بریتانیا، تفاوت رویکرد در بحران سوریه، موجب شکلگیری پندار تهدید از یکدیگر، بروز اختلاف میان لندن و مسکو و کاهش سطح روابط دوجانبه شده است.
لندن دو سال پیش مسکو را به دست داشتن در مسمومیت یک افسر امنیتی پیشین روس به اسم سرگئی اسکریپال و دخترش که به بریتانیا پناهنده شدهاند متهم کرد و با این اتهام توانست کشورهای اروپایی و آمریکا را برای تشدید تحریمها علیه روسیه متقاعد و ۱۵۰ دیپلمات روس را از این کشورها اخراج کند. لندن در خصوص تنشهای به وجود آمده میان اوکراین و روسیه نیز همواره طرف کییف را گرفته است و روسیه را متجاوز میخواند.
در این میان کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا پس از ۱۸ ماه کش و قوسهای اداری، گزارش ۵۰ صفحهای جنجالی و ادعایی تهدید روسیه برای فرآیندهای سیاسی بریتانیا را منتشر کرد و مدعی شد که دولت مسائل امنیتی را نادیده گرفته است.
در این گزارش آمده که روسیه تلاش کرده از طریق جاسوسی سایبری و نیز توسط شبکههای رسانههای اجتماعی در سیاست بریتانیا مداخله کند. براساس این گزارش روسیه، انگلیس را بزرگترین هدف اطلاعاتی در بین کشورهای غربی میداند. در این گزارش آمده روسیه سعی دارد از طریق فعالیتهای سایبری در انتخابات دموکراتیک کشورها دخالت کند.
در این گزارش ادعا شده که شواهد معتبر و معقولی وجود دارد که نشان میدهد روسیه در کارزارهای تبلیغاتی پیش از برگزاری همهپرسی جدایی اسکاتلند از بریتانیا در سال ۲۰۱۴ رخنه کرده است. اما برخلاف آنچه پیشتر در رسانهها ادعا شده بود، گفته شده مدرکی درباره دخالت مسکو در همهپرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ موجود نیست.
قانونگذاران بریتانیایی با این حال عنوان کردهاند که دولت برای پیگیری دخالت مسکو در جریان همهپرسی برگزیت (سال ۲۰۱۶) اهمال کرده و خواستار تصویب قانون جدیدی برای مقابله با این تهدیدات شدند.
استورات هوزی از اعضای کمیته پارلمانی اطلاعات و امنیت در این باره به خبرنگاران گفت: متاسفانه هیچگونه ارزیابیای از احتمال دخالت روسیه در همهپرسی برگزیت وجود ندارد و گویا کسی نمیخواست از ۱۰ قدمی این موضوع عبور کند. وی افزود که دولت با این رفتار به افکار عمومی توهین کرده است.
در بخشی از این گزارش ادعایی آمده است که الیگارشهای روس و نزدیک به ولادیمیر پوتین با غولهای تجاری بریتانیا و عناصر حزب حاکم محافظهکار روابط نزدیکی داشته و ادعا شده که به همین دلیل پاسخ دولت لندن به اقدامات مسکو همواره محدود و ناکارآمد است. اصطلاح الیگارش به آن دسته از ثروتمندان روسی وابسته به حکومت این کشور اطلاق میشود. شماری از آنان در بریتانیا سرمایهگذاری کرده و دست کم بخشی از سال را در این کشور سکونت دارند.
ترویج روسیههراسی
در همین حال ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه گزارش پارلمان بریتانیا را سندی بیخاصیت و در راستای ترویج روسیههراسی خواند. رییس کمیته روابط خارجی شورای فدرال روسیه نیز اتهامهای جدید بریتانیا را بیاساس و غیرقابل اثبات عنوان کرد.
این گزارش، یک سال و نیم پیش در جلسهای محرمانه با حضور اعضای کمیته پارلمانی اطلاعات و امنیت بریتانیا و آژانسهای اطلاعاتی این کشور ارائه شد و شرکتکنندگان نسبت به آنچه تلاشهای روسیه برای تاثیر در فرآیندهای سیاسی این کشور خوانده، ابراز نگرانی کردند.
متعاقبا سایر نمایندگان مجلس بریتانیا از ماهیت این گزارش با خبر اصرار کردند تا گزارش یادشده هرچه سریعتر منتشر شود، اما دولت این درخواست را به بعد از انتخابات سراسری ۱۲ دسامبر (۲۱ آذر) موکول کرد.
بوریس جانسون نخستوزیر بریتانیا در مقابل افزایش فشارها برای انتشار این گزارش تصریح کرد: هیچ مدرکی دال بر دخالت روسیه در فرآیندهای سیاسی این کشور وجود ندارد. او اضافه کرد که از میزان کمکهای مالی هنگفتی که از سوی اتباع روسی به حزب محافظهکار صورت میگیرد اطلاعی ندارد، اما نباید به افراد به دلیل ملیت آنها توهین شود.
از طرفی وزیر حملونقل بریتانیا دیروز اعلام کرد، هیچ شواهدی درباره مداخله روسیه در همهپرسی ۲۰۱۶ برگزیت وجود ندارد و جاسوسهای انگلیسی درباره روسیه حواسجمع نبودند و تمرکز نداشتند.
گرنت شپز به این سوال که آیا تحقیقات دیگری باید درباره احتمال مداخله روسیه در رفراندوم برگزیت انجام شود یا خیر، گفت: باید شواهدی در این باره وجود داشته باشد که ما تحقیقات دیگری انجام دهیم. اما شواهدی وجود ندارد. وزیر حملونقل بریتانیا همچنین اضافه کرد: فکر نمیکنم در این مورد سرویسهای اطلاعاتی متمرکز عمل کرده باشند.
این در حالی است که سلف او ترزا می سال ۲۰۱۷ زمانی که جانسون وزیر امور خارجه بود، گفته بود روسیه تلاش میکند تا در فرآیندهای سیاسی بریتانیا دخالت کند. جالب اینجاست که این گزارش به فاصله کمی پس از آن منتشر شد که لندن ادعا کرده عوامل روسیه از طریق انتشار اسناد محرمانه دولت در جریان انتخابات آذرماه پارسال دخالت کردهاند.
وزیر امور خارجه بریتانیا مدعی شد که این اطلاعات مربوط به مذاکرات تجاری بریتانیا و آمریکاست که در شبکههای اجتماعی از جمله «ردیت» لو رفته است. جرمی کوربین رهبر سابق حزب مخالف دولت آذر گذشته با استناد به همین اسناد، برنامههای پنهان دولت برای واگذاری سیستم درمانی بریتانیا به شرکتهای خصوصی آمریکا را برملا کرد.
تهدید روسیه
آنچه امروز در دسترس عموم قرار گرفته، مروری است بر اتهاماتی که دولت بریتانیا به عنوان تهدیدات امنیتی به دستگاههای اطلاعاتی و جاسوسی روسیه وارد کرده است و نیز اقداماتی که دولت بریتانیا برای برخورد و مقابله با این تهدیدات انجام داده است.
این گزارش وقتی در دستور کار قرار گرفت که ادعاهایی مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات پارلمانی سال گذشته بریتانیا مطرح شد؛ ادعاهایی که کرملین رد کرده است. این گزارش براساس اطلاعات سری که از سازمانهای جاسوسی بریتانیا و نیز کارشناسان مستقل به دست رسیده، تهیه شده است و میزان جاسوسی و خرابکاری روسیه علیه بریتانیا و متحدانش را به تفصیل توضیح میدهد.
این گزارش علاوه بر بررسی جاسوسی عرفی و جاسوسی سایبری، به علاقه روسیه به پیگرد دشمنانش در خارج و درمواردی کشتن آنها میپردازد. مسموم کردن سرگئی اسکریپال با سم اعصاب نوویچوک در سالزبوری در جنوب بریتانیا در سال ۲۰۱۸ میلادی، یکی از موارد اخیر در بریتانیا و اروپا بوده که به مسکو ربط داده شد.
رخنه در دو رفراندوم برگزیت و استقلال اسکاتلند
بخش قابل توجه این گزارش درمورد دخالت روسیه در پروسههای سیاسی بریتانیاست. عملیات دستگاههای اطلاعاتی و جاسوسی روسیه نقش قابل ملاحظهای در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ داشتند. به همین دلیل، مدتهاست که این سوال در بریتانیا مطرح است که آیا فعالیتهای مشابهی در بریتانیا در رفراندوم استقلال اسکاتلند در سال ۲۰۱۴ و در رفراندوم برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) در سال ۲۰۱۶ صورت گرفته است.
هفته گذشته، دولت بریتانیا گفت که باور دارد که عوامل روسیه سعی داشتند در انتخابات سراسری بریتانیا در سال ۲۰۱۹ رخنهکاری کنند، اما تهیه این گزارش قبل از این انتخابات بوده است.
بعضی از کمپینهای رسانهای برای رویدادهای سیاسی پیشین که به روسیه ربط داده شده شناسایی شدهاند؛ اما سوال مهمتری که باید به آن پاسخ داد این است که آیا چنین فعالیتهای جاسوسی اثر چشمگیری هم داشتهاند.
هدایا و نفوذ مالی روسیه
به نظر میرسد که دولتهای وقت اقدامات لازم را برای مقابله با روسیه انجام ندادهاند و دلیل آن را باید به نفوذ روسیه در بریتانیا و به ویژه قدرت مالی کرملین که عمیقا در زندگی مردم بریتانیا رخنه کرده، جستوجو کرد.
طبقات مختلف مردم، وکلا، مدیران بانکها، روسای حسابداری و کارشناسان روابطعمومی، همگی درنتیجه پولی که از روسیه به بریتانیا، به ویژه به بخش «سیتی لندن» (قلب مالی در مرکز پایتخت)، سرازیر شده، پولدار شدهاند. این وضعیت گروه بانفوذی را به وجود آورده که مدام تلاش میکنند تا مانع برنامههای سختگیرانه، مانند تحریمها، علیه روسیه شوند. اگر این گزارش به هدایای روسیه در ارتباط با مسائل سیاسی بریتانیا پرداخته باشد، میتواند بسیار بحثبرانگیز شود.
الکساندر تمرکو، از مقامات پیشین روسیه، بیش از یک میلیون پوند به سیاستمدران حزب محافظهکار بریتانیا بخشیده و نامش در ارتباط با این گزارش برسر زبانها بوده است. از طرفی بعضیها بر این باورند که موضوع هدایای سیاسی روسیه از دلایلی است که دولت بریتانیا اجازه نداد که این گزارش قبل از انتخابات سراسری سال گذشته، دسامبر ۲۰۱۹، منتشر شود.
اما در مقابل، یکی از عوامل داخلی دولت گفته که دلیل آن همان چیزی است که به «حکایت دو تا دومینیک» معروف شده است: دومینیک کامینگز، مشاور ارشد دولت بوریس جانسون و دومینیک گریو، رییس پیشین کمیته اطلاعات و امنیت. گفته میشود دومینیک کامینگز نمیخواست صحنه را به دومینیک گریو واگذار کند؛ گریو از فراخوان حزب برای رایگیری درمورد رهبر حزب درنتیجه اتفافات برگزیت کنار کشید و به عنوان نامزد مستقل وارد انتخابات شد و موفق نشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد