همتی در جست‌و‌جوی دلارهای مردم

شاید نخستین‌بار به‌طور آشکار و گسترده محمود بهمنی، رییس بانک مرکزی دوره محمود احمدی‌نژاد بود که داستان دلارهای خانگی را فاش کرد و گفت باید راهی برای بیرون کشیدن دلارهای شهروندان پیدا کنیم. به دنبال این حرف بود که باز کردن حساب ارزی با نرخ سود مشخص در دستور کار قرار گرفت.
شهروندان اما به این تصمیم بانک مرکزی واکنش سردی نشان دادند و ترجیح دادند از دلارهای خود همچنان در خانه محافظت کنند. واقعیت این است که پس‌انداز دلاری هرگز خواسته شهروندان نبود اما ارزان‌شدن شگفت‌انگیز نرخ تبدیل ریال به ارزهای خارجی در سال‌های 1397 به این سو که قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد از ‌هزار تومان در فروردین 1397 به 72‌هزار تومان در همین روزها رسیده است ایرانیان را ناگزیر کرده است پس‌انداز ریالی را در دستور کار قرار دهند. در‌حالی‌که عدد دقیقی از میزان پس‌انداز دلاری ایرانیان در اختیار نیست این بار عبدالناصر همتی به طمع افتاده است دنبال راهی باشد تا کانالی به دلارهای خانگی بزند.
او میزان دلارهای شهروندان ایرانی را دست‌کم 20‌میلیارد دلار و حداکثر 40‌میلیارد دلار تخمین زده است. اما به نظر می‌رسد دسترسی به این میزان دلار که از نظر همتی رقم خوبی برای تامین مالی بخش اقتصاد است را نباید آسان پنداشت. تا روزی که نوسان‌های دهشتناکی در تبدیل نرخ دلار به ریال وجود دارد و چشم‌اندازی هم برای عادی شدن وضعیت وجود ندارد شهروندان تشخیص می‌دهند که بهتر است به جای ریال دلار پس‌انداز کنند.
عبدالناصر همتی در آیین بازگشایی معاملات شمش نقره در بورس کالا اظهار کرد: امیدواریم شاهد تحولات بیشتری در بورس کالا باشیم. از روز نخست ورود به وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کردم که مهم‌ترین دغدغه من در دولت رشد اقتصادی است.
وی افزود: رشد اقتصادی پایه پیشرفت کشور است و نمی‌توانیم از آن غفلت کنیم و تمام ابزارهای لازم را باید برای تحقق آن به کار بگیریم. این ابزارها هم در بازار پول و هم در بازار سرمایه است اما به دلیل عدم تعادلی که در تامین مالی وجود دارد تکیه بیشتر ما به بازار سرمایه است تا این بازار جایگاه خود را به دست آورد.
همتی اضافه کرد: در این مدت کوتاه هم بازار سرمایه جان گرفته است و آنطور که احساس می‌شود اعتماد در حال بازگشت به بازار است و با ثباتی که در روزهای آتی در اقتصاد کشور و مسائل عمومی داریم شاهد رونق این‌گونه بازارها که با ریسک ارتباط دارند بشویم و با کاهش ریسک بازار شاهد شادابی بازار سرمایه در روزهای آتی خواهیم بود.
وزیر اقتصاد ادامه داد: خوشبختانه در دوره‌ای که خودم مسوولیت وزارت اقتصاد را دارم شاهد شکل‌گیری این بازارها هستم. البته در آینده نیز شاهد گسترش بازارهای مشتقه خواهیم بود. این بازارها چندین صد برابر دارایی‌هایی که تحت عنوان گواهی منتشر می‌شود می‌توانند اوراق مشتقه منتشر کنند که به کاهش ریسک بازار، تولیدکننده و معامله‌کننده کمک کند.
وی افزود: زمانی که در بانک مرکزی مسوولیت داشتم یکی از مشکلات معادن طلا فروش طلا بود، زیرا قیمت‌گذاری مساله مهمی بود و اگر بانک مرکزی می‌خواست طلا بخرد باید عیار خاصی را ارزیابی می‌کرد و این کار مقررات خاصی داشت. شما با این کار – معاملات شمش نقره در بورس کالا- توانستید به بخش طلا کمک کنید. با این اقدام تامین مالی خوبی برای معادن طلا شده است که از این به بعد برای نقره هم صورت می‌گیرد و در ادامه برای مس و سایر محصولات فلزی و پتروشیمی این کار شدنی است. حرکت بسیار خوبی است و از آن استقبال می‌کنم تا عمق بازار بیشتر شود.
همتی تصریح کرد: امروز در دنیا این روش شفاف‌سازی برای معاملات بازارها بسیار مهم است زیرا دیگر کسی نمی‌تواند ادعای پولشویی کند یا اینکه بگویند قیمت با رانت تعیین شده است. با این اقدامات محصول شفاف عرضه و همه فرآیند خرید و فروش به صورت شفاف انجام می‌شود.
تامین مالی غیرتورمی به رشد اقتصادی منجر می‌شود
وزیر اقتصاد با بیان اینکه نکته مهم دیگر این است که از این روش تامین مالی انجام می‌شود، افزود: قانون جدید تامین مالی کار بزرگی بود که مجلس کرد زیرا این قانون کمک بزرگی به تامین مالی غیرتورمی می‌کند. تامین مالی تورمی راحت است زیرا به راحتی با چاپ پول پرقدرت و از طریق بانک‌ها و خلق نقدینگی می‌توانید تامین نقدینگی کنید اما آثار تورمی آن تمام زحمات رشد تولید را از بین می‌برد. تامین مالی غیرتورمی کار درست و اساسی و با پشتوانه است.
همتی اضافه کرد: زنجیره تامین مالی تولید با پشتوانه اسناد مالی اشاره کرد و گفت: اگر بتوان زنجیره تامین مالی را با برات الکترونیک یا اوراق گام یا ال‌سی داخلی در بازار کالا معامله کرد کمکی به واحدهای تولیدی است تا منابع خود را تامین کنند.وی با بیان اینکه این دو اقدام، شروع مهمی در مسیر تامین مالی است، تصریح کرد: این روند به رشد اقتصادی منجر می‌شود. یک کارخانه طلا، نقره، مس و… وقتی احساس می‌کند به پول برای توسعه تولید نیاز دارد یا تولید مازاد دارد را باید به بازار سرمایه هدایت کنیم تا هم به کارخانه کمک شود و هم به مردمی که می‌خواهند ریسک تورم و نوسانات اقتصادی را از طریق خرید کالاهای ارزشمند حفظ کنند، کمک شود.
وزیر اقتصاد با اشاره به بیمه‌های بازنشستگی متصل به یک سری دارایی‌ها، گفت: یکی از دلایل عدم رشد بیمه‌های زندگی این است که به دلیل تورم جذابیت خود را از دست دادند و شما می‌توانید با گسیل داشتن منابع بیمه‌های بازرگانی به سمت بازار کالا یا خرید و تامین گواهی‌های متصل به دارایی‌هایی که همراه با تورم رشد می‌کنند که کمک می‌کند درآمد باثباتی برای کسانی که بیمه زندگی می‌خرند ایجاد شود.
۲۰ تا ۴۰‌میلیارد دلار در اختیار مردم است
همتی به اوراق و سلف ارزی اشاره کرد و افزود: باید این موضوع را با بانک مرکزی هماهنگ کنیم زیرا مسوولیت بازار ارز با بانک مرکزی است که بعد از هماهنگی با این بانک این موضوع را مورد توجه قرار می‌دهیم تا اجرایی کنیم.
وی گفت: هرکس برآوردی از – اعداد مربوط به ارزهای در اختیار مردم در صندوق‌های امانات بانک‌ها- دارد که این برآوردها بین ۱۰ تا ۵۰‌میلیارد دلار متغیر است اما با توجه به سرقتی که از یکی از صندوق‌های امانت بانک ملی و یکی از بانک‌های خصوصی شد می‌توان گفت که مجموع ارزهای در اختیار مردم- به استثنای طلا و جواهرات- بین ۲۰ تا ۴۰‌میلیارد دلار است که رقم بزرگی است و تامین مالی خوبی برای اقتصاد کشور است. باید به نحوی این ارزها را بیرون بیاوریم و مردم آن را از این حالت رکود خارج کنند و در خدمت اقتصاد کشور قرار دهند. وی افزود: به نظرم بحث اوراق ارز و سلف ارزی می‌تواند این موضوع را تامین ‌کند منتها مردم باید مطمئن باشند که هر لحظه ارز را بخواهند می‌توانند آن را مجدد پس بگیرند و صاحبش باشند.
رانت در همه ابعاد کشور ریشه دوانده
همتی با بیان اینکه هدف ما این است که با مشارکت مردم شفاف‌سازی روند اقتصاد کشور را جلو ببریم، گفت: مبارزه با رانت سخت است؛ متاسفانه وقتی رانت در همه ابعاد کشور ریشه دوانده مبارزه با آن سخت است اما تلاش کنیم اتفاق می‌افتد.
وی افزود: راهش این است که معاملات و اقتصاد به‌سمت رقابت رود و جلوی قیمت‌گذاری دستوری را بگیریم. اقتصاد باید بتواند شفاف باشد و صورت‌های مالی حسابداری و حسابرسی برمبنای استاندارد باشد. وقتی این اتفاق بیفتد کسی نمی‌تواند رانت بگیرد و سوءاستفاده کند. به نظرم به تدریج این اتفاقات می‌افتد زیرا همه خواهان شفافیت هستند.وزیر اقتصاد گفت: اگر معاملات براساس تشخیص و بررسی‌های درست افراد باشد، هرکس علم بیشتری داشته باشد سود بیشتری از این بازارها می‌برد و اگر حتی پول کوچکی داشته باشد می‌تواند آن را رشد دهد. ان‌شاءالله شاهد روزهای خوب بازار سرمایه در بازار سهام، بورس کالا و بقیه بازارهای زیر نظر سازمان بورس و کمک جدی و باپشتوانه برای رشد اقتصادی کشور باشیم.