هدف عربستان از کنسرت متالیکا چه بود؟

گروه فرهنگ و هنر- شاید تا همین ۴ یا ۵ سال گذشته صحبتی از برگزاری فستیوال‌های بزرگ موسیقی در عربستان سعودی می‌شد کمتر کسی به آن باور پیدا می‌کرد، اما در سال‌های اخیر به ویژه از سال ۲۰۱۹ به بعد سعودی‌ها از فستیوال‌های بزرگ موسیقی با چهره‌های سرشناس این حوزه میزبانی کردند و در این مراسم سه‌روزه که «ساند استورم» نام دارد هر سال بیش از ۱۰۰ آرتیست برای اجرای آثار خود روی صحنه رفتند. در آخرین رویداد که در اواخر سال ۲۰۲۳ برگزار شد گروه سرشناس و مشهور متالیکا نیز به اجرا در این فستیوال پرداخت که در نوبه خود بسیار جالب توجه بود. علاوه بر این گروه، خواننده‌ها و نوازنده‌های مطرح دیگری از سبک‌های مختلف موسیقی جهان روی صحنه رفتند. گفته می‌شود بیش از نیم میلیون نفر در این جشنواره شرکت کردند که این رقم رکورد حضور در فستیوال موسیقی تومارولند را نیز می‌شکند و آن را به بزرگ‌ترین جشنواره موسیقی در جهان تبدیل می‌کند.
پیش از برگزاری این رویدادهای بزرگ و پرمخاطب، در ژانویه ۲۰۱۹ دستوری از سوی پادشاهی عربستان صادر شد که به رستوران‌ها در سراسر کشور اجازه پخش موسیقی را داد. این حرکت کم‌کم سبب شد تا ریاض به سرگرمی به عنوان راهی برای جذب گردشگر و نگه داشتن هزینه‌های سعودی‌ها در خانه نگاه کند. در این راستا مقام‌های سعودی به طور رسمی اعلام کردند که به دنبال جذب یک‌چهارم از ۲۰ میلیارد دلاری هستند که توسط مردم در خارج از کشور برای سرگرمی هزینه می‌شود. البته این هدفگذاری تنها مختص به موسیقی نبود، چراکه ریاض در تقویم خود برنامه متعددی را در حوزه‌های سینما، تئاتر و ورزش تدارک دیده بود. در واقع پس از اجرای برخی گروه‌های غربی در عربستان و پخش موسیقی در رستوران‌ها بود که رویداد سالانه «ساند استورم» به یکباره مرسوم شد، به طوری که پس از اولین برنامه در سال ۲۰۱۹ متفاوت‌تر از همیشه برگزار می‌شود.
پس از آنکه محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان در فوریه ۲۰۲۰ کمیسیون موسیقی عربستان را به طور رسمی تاسیس کرد، برجسته شدن این کشور به عنوان یک بازیگر قدرتمند در عرصه موسیقی مطرح شد. پل پاسیفیکو رییس کمیسیون موسیقی عربستان سعودی با حضور در یک پنل تخصصی فاش کرد که عربستان به دنبال آزادسازی پتانسیل خلاقانه و تجاری موسیقی در کشور است. او افزود که این ابتکار عمل را فرصتی برای بازتعریف حضور جهانی موسیقی عربستان می‌داند. سعودی‌ها قصد دارند تا بزرگ‌ترین اپرای جهان عرب را روی صحنه ببرند. کمیسیون تئاتر و هنرهای نمایشی عربستان سعودی اعلام کرد که این رویداد هنری با حضور ستارگان بین‌المللی و استعدادهای آموزش‌دیده بومی در ریاض از ماه آوریل سال جاری میلادی آغاز می‌شود و تا اوایل ماه مه ادامه می‌یابد. همه این تحولات در حالی رخ می‌دهد که تا سال‌های گذشته موسیقی در عربستان ممنوع بود، اما در حال حاضر ریاض در راستای ارتقای نوازندگان در منطقه و ایجاد یک اکوسیستم به منظور رشد آنها سرمایه‌گذاری هنگفتی در موسیقی انجام داده است. پل پاسیفیکو اعلام کرد که عربستان سرمایه‌گذاری زیادی برای جذب اساتید موسیقی کرده تا کودکان از دوران مهدکودک این هنر را یاد بگیرند. به باور کارشناسان بن‌سلمان اکنون همه‌کاره و پادشاه واقعی عربستان است و پدرش ملک سلمان فقط نقشی اسمی ایفا می‌کند و اگر عربستان مسیر قبلی خود را طی می‌کرد اهداف کلان این کشور در آینده امکان تحقق نداشت. بن‌سلمان قصد دارد درهای عربستان سعودی را به روی جهانیان باز کند. او از خارجی‌ها، شرکت‌های چند‌ملیتی و گردشگران می‌خواهد که عربستان سعودی را به یکی از مقاصد مورد علاقه خود تبدیل کنند. در این بین عربستان تلاش دارد با فرهنگ‌سازی موسیقیایی نقش مهمی در تحقق اهداف خود در راستای توسعه گردشگری و جذب توریست در قالب سند ۲۰۳۰ ایفا کند. ناگفته نماند که این رویدادها و کنسرت‌ها، بسیاری را در عربستان بهت زده کرده است. در حالی که بسیاری از اصلاحات بن‌سلمان حمایت می‌کنند، برخی آن را بیش از حد و سریع می‌دانند. به خصوص قشر میانسال که باعث آزرده شدن خاطر آنها شده است. برخی دیگر نیز معتقدند که هدف ریاض از این اقدام سفید کردن چهره خود در سطح جهان است تا پوششی برای سرکوب‌های خود ایجاد کند. با همه این تفاسیر یک پرسش مهم باقی می‌ماند که آیا این تغییرات تمام عربستان سعودی را فرا می‌گیرد؟ در پاسخ باید گفت که به این سرعت بعید به نظر می‌رسد. حداقل در حال حاضر مناطق روستایی و دور از مراکز شهری، اغلب بافت سنتی خود را حفظ کرده‌اند و حتی تفکیک جنسیتی همچنان در مناطق غیرشهری عربستان سعودی شایع است. با این حال، جوانان خوشحال هستند. آنها از اقدامات بن‌سلمان حمایت می‌کنند. این پایگاه حامیان، دقیقا کسانی هستند که ولیعهد بیشتر تلاش می‌کند تا به نیازهای آنها پاسخ دهد. آنها آینده عربستان سعودی هستند، بسیار شبیه خود ولیعهد. یک تغییر نسل در عربستان سعودی در حال انجام است.