23 - 01 - 2025
نگاهی به ابعاد محدود بازیگری ایران در صنعت جهانی گاز
به همین خاطر است که روسیه به یک کشور بزرگ و صاحبنام در عرصه صنعت گاز در سطح جهانی تبدیل شده است اما این جایگاه به خاطر رتبه ذخایر این کشور نبوده بلکه ناشی از رفتاری است که با گاز خود میکند. همین چند روز قبل ترامپ به اروپا هشدار داد که یا باید نفت و گاز آمریکا را بخرند یا آنها را با موانع تعرفهای مواجه خواهد ساخت. این دو کشور چه رفتاری با تولیدات خود دارند که ما از آن بیبهره هستیم؟ آیا برای کشوری مثل آمریکا تقاضای داخلی گاز وجود ندارد؟ چرا این کشور کل تولید گاز خود را در اختیار بخشهای خانگی و تجاری و صنایع قرار نمیدهد؟ چرا روسیه با اقلیم نوعاً سرد همه تولیدات خود را برای شهروندان در آن زمستانهای استخوانشکن عرضه نمیکند؟
پاسخ این است که آنها رفتار «بازیگری» را در صنعت گاز پیشه کردهاند. در عرصه اقتصاد خرد و کلان ویژگیهای متعددی برای یک بازیگر اقتصادی تعریف میشود اما به طور خیلی خلاصه شاید بتوان ادعا کرد در مورد کشوری مثل ایران، بسیاری از این ویژگیها رعایت نشده بنابراین باوجود اینکه کشورمان در رتبه دوم ذخایر و احتمالا چهارمین تولیدکننده در سطح جهان است ولی متاسفانه بازیگر بزرگی در سطح بینالمللی محسوب نمیشود. به عنوان نمونه صرف اینکه یک کشور تولیدکننده بزرگی است اما این باعث نمیشود که تمام تولیدات خود را در داخل کشورش (آن هم به نرخ یارانهای) عرضه کند. این به معنای آن است که مقادیر چندانی برای صادرات به دیگر کشورها باقی نمیماند. اگر این قراردادهای صادراتی وجود نداشت، قطعا آن میزان صادرات به ترکیه هم در بخاریهای فوقکمبازده منازل میسوخت و از بین میرفت. از سوی دیگر یکی از رفتارهای بازیگری آن است که کشور به شبکه ترانزیت گاز پیوند بخورد. آنچه در روزنامه به آن اشاره شده احتمالا همین رفتار است (معلوم نیست که موضوع هند که در متن یادداشت روزنامه ذکر شده، درست باشد). بازارهای ترانزیت علاوه بر آنکه عرصه پیوندهای راهبردی کشورها را پدید میآورند، محل اخذ درآمدها نیز هستند. کشور ما سالهاست که از ترکنمستان گاز وارد میکند. عمده گاز کشور در جنوب تولید میشود واز طریق خطوط لوله و ایستگاههای تقویت/تقلیل فشار به سرحدات کشور و اقصینقاط مملکت منتقل میشود. نوار شمالی کشور در انتهای این مسیر قرار دارد و معضل کاهش فشار همواره وجود داشته است. به همین خاطر علاوه بر آرایش خط لوله برای اطمینان از فشار گاز، همواره میزانی گاز از ترکمنستان وارد میشده تا به خطوط لوله نوار شمالی کشور تزریق شود تا هموطنان شمال کشور نیز در خطر کاهش فشار قرار نداشته باشند. این مصداقی از همان رفتارهای بازیگری است. درواقع یک بازیگر قدرتمند باید به همان اندازه که تولید میکند، آمادگی ایفای سایر نقشها را نیز داشته باشد. گاهی این نقش میتواند به صورت «واردکننده» درآید و دفعهای در قالب «صادرکننده» و نوبتی هم میتواند ذیل انجام سوآپ و معوض و ترانزیت باشد. با این اوصاف اگر چناچه خبر مورد اشاره در ستون نقد روز روزنامه جهانصنعت درست باشد باید از آن استقبال کرد. بعید نیست که مدیران کلان کشور به این نتیجه رسیده باشند که باید وضع موجود تغییر کرده بنابراین به دنبال ایفای نقشهای مهمتری غیر از تولید و عرضه به داخل باشند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد