نوسان سازهای آماری

گروه مسکن- بانک مرکزی به صورت ماهانه اقدام به ارائه گزارش وضعیت و تحولات بازار مسکن تهران می‌کند. این سری گزارشات از زمان شروع کار دولت اول حسن روحانی تاکنون ادامه داشته است.
از سویی ارائه گزارشاتی از این دست را می‌توان عامل شفاف‌سازی و کمک به آگاهی‌رسانی و در پی آن کمک به ساماندهی بازار مسکن دانست؛ گزارشاتی که به زعم کارشناسان از دقت کافی برخوردار بوده و می‌تواند به عنوان مرجع نیز مورد استفاده قرار گیرد.
اما از سوی دیگر صحبت‌هایی مبنی بر اشتباه بودن و تاثیرات نامطلوب و منفی این گزارشات بر بازار مسکن به گوش می‌رسد. اخیرا رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران طی اظهاراتی، گزارشات ماهانه بانک مرکزی را عامل ایجاد تشنج در بازار معرفی کرده است.
به تازگی تورم نقطه‌به‌نقطه (نسبت به ماه مشابه در سال گذشته) مسکن در آبان ماه امسال ۲/۲۰ درصد از سوی مرکز آمار ایران اعلام شده است. به این معنا که خریداران تهرانی مسکن در آبان امسال باید به طور متوسط بیش از ۲۰ درصد نسبت به آبان سال گذشته برای خرید مسکن هزینه کنند. این مرکز تورم سالانه مسکن (۱۲ ماهه منتهی به آبان امسال) را ۸/۵۱ درصد اعلام کرده است؛ تورم ماهانه مسکن در آبان نسبت به مهر نیز منفی نیم درصد بوده است.
منبع گزارش هر دو نهاد
مشترک است
بانک مرکزی نیز در گزارشی، رشد قیمت مسکن در آبان امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل (آبان ۱۳۹۹) را ۷/۱۷ درصد و اندکی کمتر از تورم نقطه به نقطه مسکن که مرکز آمار منتشر کرده، اعلام کرده است.
این بانک متوسط قیمت مسکن در آبان امسال در تهران را بیش از ۳۲ میلیون تومان در هر متر مربع عنوان کرده است.
منبع گزارش‌های هر دو نهاد (مرکز آمار ایران و بانک مرکزی) سامانه معاملات املاک و مستغلات است که در اختیار شبکه مشاوران املاک بوده و معاملات مسکن که در دفاتر مشاوران املاک رخ می‌دهد، در این سامانه ثبت می‌شود.
این در حالی است که رییس اتحادیه مشاوران املاک پیش از این در نشست خبری گفته بود تنها ۶۰ درصد معاملات مسکن در سامانه مذکور که در اختیار اتاق اصناف ایران بوده و این اتاق، اطلاعات آن را به سایر دستگاه‌ها از جمله وزارت صمت، راه‌وشهرسازی، بانک مرکزی و مرکز آمار ارائه می‌دهد، ثبت می‌شود.
جلوگیری از خودکنترلی و ایجاد تشنج
رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران درباره تاثیر گزارش بازار مسکن بانک مرکزی بر وضعیت فعلی این بازار گفت: از دولت یازدهم به بعد بانک مرکزی اقدام به انتشار گزارش وضعیت بازار مسکن در هر ماه کرده است. به نظر بنده داده‌های مرکز آمار ایران و بانک مرکزی اشتباه است.
مصطفی قلی‌خسروی با تاکید بر اینکه گزارش‌های بازار مسکن بانک مرکزی، این بازار را متشنج می‌کند، افزود: بازار مسکن یک فرآیند آزاد دارد و به صورت اتوماتیک خود را کنترل می‌کند اما گزارش‌هایی که بانک مرکزی و مرکز آمار در این خصوص ارائه می‌دهند، این خودکنترلی را از بین برده و سبب متشنج شدن آن شده است.
رییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران تصریح کرد: به عنوان مثال در خرداد سال گذشته بانک مرکزی از افزایش ۴۸ درصدی متوسط قیمت مسکن در تهران خبر داده بود در حالی که برآورد ما از افزایش ۱۵ درصدی قیمت‌ها بود اما با جو‌سازی بانک مرکزی، رشد قیمت‌ها ناگهان به ۹۰ درصد رسید.
مقصر اصلی نابسامانی بازار کیست؟
قلی‌خسروی به مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر تعیین سقف ۲۵ درصدی اجاره‌بها اشاره و تاکید کرد: این مصوبه سبب شد تا صاحب‌خانه‌هایی که تمایلی به افزایش ۲۵ درصدی اجاره‌بها نداشته باشند، این اقدام را انجام دهند. حتی افزایش اجاره‌بها به ۶۵ درصد هم رسیده است.
او در خصوص شائبه تاثیر مشاوران املاک بر افزایش قیمت مسکن ادامه داد: مشاوران املاک برنامه‌ریز و سیاستگذار بازار مسکن نیستند و باید وزارت راه‌وشهرسازی در این خصوص پاسخگو باشد اما مردم فکر می‌کنند مشاوران املاک قیمت را گران می‌کنند اما ما کاره‌ای نیستیم و صرفا دلال هستیم.
نقش بنگاهی‌ها در بازار مسکن
رییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران در گفت‌و‌گو با مهر اظهار کرد: اگر از مشاور املاک بپرسید قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در منطقه فعالیت شما چه مقدار است، می‌گوید متری ۴۰ میلیون تومان. حال اگر از وی بخواهید ملک شما را متری ۸۰ میلیون تومان به فروش برساند، مشاور املاک زیر بار نمی‌رود.
قلی‌خسروی بیان کرد: اما اگر از وی بخواهید آن ملک را متری ۳۸ میلیون تومان بفروشد، بلافاصله استقبال می‌کند چون می‌خواهد کمیسیون از خرید و فروش بگیرد.
وی در خصوص طرح اخیر کمیسیون عمران مجلس مبنی بر ساماندهی مشاوران املاک عنوان کرد: بنده با این طرح مشکلی ندارم، اما سبب می‌شود تا به وضعیت بازار مسکن دامن زده شود. برخی نمایندگان مجلس تاکید می‌کنند مشاوران املاک قیمت مسکن را گران کرده‌اند، اما این‌گونه نیست. ضمن اینکه مذاکره‌ای با صنف مشاوران املاک در خصوص این طرح تاکنون صورت نگرفته است.