نوبت آزمون صبر

دیبا حاجیها- بازار سرمایه در مرحله‌ای حساس از آزمون سرمایه‌گذاران قرار گرفته است؛ جایی‌که تاب‌آوری و تصمیم‌گیری منطقی در برابر نوسانات، نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت سرمایه‌ها خواهد داشت. افت پیوسته شاخص‌ها، کاهش نقدینگی و جو روانی حاکم، معامله‌گران را در دوراهی مهمی قرار داده است: ماندن در بازار با تکیه بر تحلیل‌های بنیادی و استراتژی‌های بلندمدت، یا خروج زودهنگام تحت‌تاثیر هیجانات لحظه‌ای. در چنین شرایطی، آنهایی که نگاه عمیق‌تری به ارزش‌گذاری دارایی‌ها دارند و توانایی حفظ آرامش در دوران اصلاح را از خود نشان می‌دهند، می‌توانند از فرصت‌های نهفته در این نوسانات بهره‌مند شوند. حال باید دید که سرمایه‌گذاران، این آزمون صبوری را چگونه پشت سر خواهند گذاشت و آیا توان ایستادگی در برابر امواج کوتاه‌مدت را خواهند داشت یا اسیر جریان‌های مقطعی بازار خواهند شد.
بازار سرمایه در روز گذشته روندی نزولی را پشت سر گذاشت و فشار فروش در بسیاری از نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز، موجب شد که شاخص‌های اصلی بورس و فرابورس با افت مواجه شوند. این روند نزولی که از ابتدای معاملات آغاز شده بود، تا پایان روز ادامه داشت و بسیاری از سهامداران را در تصمیم‌گیری برای ادامه حضور در بازار یا خروج از آن مردد کرد. با کاهش تقاضا و افزایش عرضه در نمادهای تاثیرگذار، شاخص‌ها یکی پس از دیگری وارد محدوده منفی شدند و در نهایت، بازار روزی کم‌رمق را به ثبت رساند. در جریان معاملات دیروز، شاخص کل بورس با کاهش ۱۵۳۳۱ واحدی، معادل 55/‏0‌درصد افت، در سطح ۲۷۹۰۰۱۲ واحد قرار گرفت. افت قابل‌توجه شاخص کل نشان از آن داشت که فشار فروش در نمادهای بزرگ بازار همچنان ادامه دارد و این نمادها نتوانستند مانع از کاهش بیشتر شاخص شوند. شاخص کل هم‌وزن بورس نیز با کاهش ۵۰۱۰ واحدی، افتی معادل 6/‏0‌درصد را تجربه کرد و در سطح ۸۲۴۱۴۴ واحد متوقف شد. این افت نشان داد که فشار فروش نه‌تنها در نمادهای بزرگ بلکه در کلیت بازار و به‌خصوص در سهام شرکت‌های کوچک‌تر نیز وجود دارد. این وضعیت بیانگر آن است که جریان نقدینگی در بازار کاهش یافته و معامله‌گران با احتیاط بیشتری در حال خریدوفروش سهام هستند. بررسی نمادهای تاثیرگذار بر افت شاخص کل بورس نشان می‌دهد که نمادهای فارس، فملی، فولاد، سپنا، وغدیر و کچاد نقش قابل‌توجهی در کاهش شاخص داشتند. این نمادها که همواره از جمله تاثیرگذارترین سهم‌ها در بازار محسوب می‌شوند، دیروز تحت‌تاثیر فشار فروش با افت قیمتی مواجه شدند و روند نزولی بازار را تشدید کردند. در فرابورس نیز شرایط مشابهی حاکم بود و این بازار نیز نتوانست از روند منفی کلی بازار سرمایه در امان بماند. شاخص کل فرابورس دیروز با کاهش ۱۱۹واحدی، معادل 47/‏0‌درصد افت، در سطح ۲۵۵۴۵ واحد قرار گرفت. کاهش شاخص کل فرابورس، نشان‌دهنده تداوم روند نزولی در این بازار و خروج نسبی نقدینگی از آن بود. شاخص کل هم‌وزن فرابورس نیز با افت ۸۱۵ واحدی، معادل 57/‏0‌درصد کاهش، در سطح ۱۴۱۹۷۴ واحد ایستاد. این افت نشان داد که معاملات در فرابورس نیز تحت‌تاثیر جو منفی کلی بازار قرار داشته و فشار فروش در کلیت بازار محسوس بوده است. بررسی نمادهای تاثیرگذار بر افت شاخص کل فرابورس نشان می‌دهد که نمادهای کگهر، فغدیر، ارفع، زاگرس، نیشکر و وامین تاثیر منفی قابل‌ملاحظه‌ای را بر این شاخص داشتند. این نمادها که از جمله شرکت‌های مطرح فرابورس محسوب می‌شوند، دیروز در محدوده منفی معامله و مانع از تثبیت شاخص در محدوده مثبت شدند.
وضعیت ارزندگی بازار چگونه است؟ در روزهای اخیر، نسبت E/‏P بازار به 9/‏6رسیده که نشان‌دهنده‌ یک وضعیت نسبتا پایین از نظر قیمت به سود است و ممکن است فرصت‌هایی برای خرید سهام با قیمت‌های مناسب ایجاد کرده باشد اما با توجه به اینکه خالص خرید حقیقی‌ها منفی 120‌میلیارد تومان بوده است، می‌توان گفت سهامداران 120‌میلیارد تومان بیشتر از آنچه خریداری کرده‌اند، سهام فروخته‌اند و این وضعیت، کاهش اعتماد به بازار را ممکن است نشان دهد. سرانه خرید حقیقی 33‌میلیون تومان بود که نشان‌دهنده‌ حجم نسبتا پایین خریدها در مقایسه با تعداد کل معاملات است. در این میان، قدرت خرید حقیقی‌ها نیز 32/‏1 است که نشان‌دهنده‌ نسبت قدرت خرید متوسط نسبت به میزان تقاضای واقعی در بازار است. این قدرت خرید ممکن است نتواند به‌طور کامل فشار تقاضای بالا را جبران کند. فشار تقاضا در بازار نیز به 18/‏3 رسیده که نشان‌دهنده‌ تقاضای بالا برای خرید سهام است، اما این فشار ممکن است نتواند قیمت‌ها را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد و از تغییر شرایط به‌نفع خریداران عاجز است. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده‌ عدم تعادل در بازار باشد و احتیاط بیشتری را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان بیاورد.
صدرنشینان و قعرنشینان
دیروز بازار سرمایه در شرایطی پرتنش و پرنوسان قرار داشت که در این میان برخی نمادها با ویژگی‌های خاص خود توانستند توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را جلب کنند. در بخش ارزش معاملات، نمادهایی مانند وبملت، خودرو، فولاد، شتران و خساپا بیشترین ارزش معاملاتی را به خود اختصاص دادند که نشان‌دهنده تقاضای بالای سرمایه‌گذاران برای این نمادها بوده است. این نمادها با حجم قابل‌توجهی از خرید و فروش در بازار حضور داشتند و تاثیر زیادی بر روند کلی بازار گذاشتند. در بخش حجم معاملات نیز نمادهای وبملت، ذوب، خودرو، شتران و خساپا در صدر قرار گرفتند. این نمادها نه‌تنها ارزش بالایی در معاملات روزانه خود ثبت کردند بلکه از نظر تعداد سهام مورد معامله نیز عملکرد بسیار خوبی داشتند. به‌نظر می‌رسد که این نمادها به‌دلیل اقبال عمومی و اخبار مرتبط با آنها در بازار، توانستند چنین حجم بالایی از معاملات را تجربه کنند. از سوی دیگر، بازده روزانه نیز موضوع جالب‌توجهی بود که در این روز تغییرات زیادی را در برخی نمادها شاهد بودیم. نمادهای وشمال، الکتروماد، ولصنم، شلیا و غچین بیشترین بازده روز را ثبت کردند و به‌عنوان نمادهای موفق در این روز شناخته شدند. این نمادها به‌دلیل رشد قابل‌توجه قیمت و تقاضای بالا، توانستند عملکرد مثبت و جذابی برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان بیاورند. در مقابل، نمادهایی مانند کایتا، کورز، خلیبل، خزر و لپارس کمترین بازده روز را به ثبت رساندند که به احتمال زیاد تحت‌تاثیر فشار فروش و کاهش تقاضا قرار گرفته بودند. در بخش خرید حقیقی، نمادهایی مانند خودرو، وبملت، فزر، وپارس و زماهان بیشترین خالص خرید را تجربه کردند. این نشان‌دهنده تمایل سرمایه‌گذاران حقیقی به خرید این نمادها و احتمالا گسترش اعتماد به آنها در آینده است. این نمادها که جزو پرطرفدارترین‌ها در این روز بودند، توجهات زیادی را به خود جلب کردند. در مقابل، در بخش خرید حقوقی، نمادهایی مانند شپنا، فملی، شتران، شستا و شپدیس بیشترین خالص خرید از سوی حقوقی‌ها را به خود اختصاص دادند. این نمادها نشان‌دهنده اعتماد حقوقی‌ها به ادامه روند مثبت خود و انتظار برای بهبود شرایط بازار دارند. در زمینه فشار تقاضا نیز نمادهایی مانند آسیا، فخوز، کمنگنز، شبندر و کنور بیشترین فشار تقاضا را تجربه کردند که به‌معنای جذب شدید سرمایه‌گذاری و خرید سهام این نمادها در بازار است. این نمادها به دلیل جذابیت‌های خاص خود، توانستند خریداران زیادی را به خود جلب کنند. در مقابل، در بخش فشار عرضه، نمادهایی مانند دالبر، میدکو، تاپکیش، حسیر و چکاپا بیشترین فشار عرضه را تجربه کردند. این نمادها به دلیل کاهش تقاضا یا دیگر عوامل منفی، با عرضه‌های زیادی روبه‌رو شدند که این امر می‌تواند بر روند قیمت آنها تاثیرگذار باشد. به‌طور کلی، بازار دیروز تحت‌تاثیر تقاضا و عرضه در نمادهای مختلف با نوسانات و تغییرات فراوانی همراه بود. برخی نمادها موفق به جذب تقاضای بالا و ایجاد بازده مثبت شدند، در حالی که دیگر نمادها تحت فشار فروش و عرضه قرار گرفتند. این تحولات نشان‌دهنده بازار پیچیده و پرریسکی است که سرمایه‌گذاران باید با دقت بیشتری در آن حرکت کنند.
از رقبا چه خبر؟
با کاهش نرخ دلار به کمتر از 90‌هزار تومان و تضعیف تقاضا در بازار ارز، به‌نظر می‌رسد که روند نزولی دلار همچنان ادامه داشته باشد. بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که ممکن است این روند نزولی به حدی برسد که نرخ دلار حتی به 85‌هزار تومان نیز کاهش یابد. اما آنچه در حال حاضر از اهمیت بالاتری برخوردار است، وضعیت درجا زدن این بازارهاست. دلار و طلا که در ماه‌های اخیر روند صعودی قابل‌توجهی را تجربه کرده بودند، به‌نظر می‌رسد وارد مرحله‌ای از رکود و اصلاح شده‌اند که به احتمال زیاد موجب کاهش حباب‌ها در بازار طلا خواهد شد. هرچند که طلا به‌عنوان یک دارایی امن همچنان بخش قابل‌توجهی از سبد سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهد ولی به‌دلیل وضعیت فعلی بازار و روند اصلاحی آن، سرمایه‌گذاران می‌توانند منتظر قیمت‌های مناسب‌تری برای خرید مجدد طلا باشند. در کنار این وضعیت، در ماه بهمن که بازار بورس به‌طور کلی تحت فشار منفی قرار گرفت، نمادهای پتروشیمی دلاری که مدت‌ها بسته بودند، پس از بازگشایی، بازده خوبی را به سرمایه‌گذاران ارائه دادند. این موضوع باعث شد تا بسیاری از سرمایه‌گذاران به‌سمت این نمادهای پتروشیمی حرکت کنند و در نتیجه فشار زیادی به سایر نمادهای دلاری وارد شد اما در دو هفته اول اسفند، شاهد تغییر روند در بازار بودیم. نمادهای غیردلاری بزرگ و پرتراکنش عملکرد بهتری نشان داده و توانستند افت‌های اخیر خود را جبران کنند. پیش‌بینی می‌شود که از هفته آینده سهام غیردلاری و آن‌دسته از سهم‌هایی که در ماه‌های بهمن و اسفند تحت‌فشار قرار داشتند، وارد مرحله رشد شوند و بخشی از عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کنند. در این میان، بازارهای سرمایه‌گذاری ایران نشان‌دهنده‌ یک تغییر در مسیر و تحولات مهمی هستند که می‌تواند فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد. به‌طور خاص، سهام‌هایی که در ماه‌های اخیر تحت‌فشار بودند، به احتمال زیاد از فرصت‌های جدید رشد بهره‌مند خواهند شد. بنابراین بررسی دقیق وضعیت بازارها و تحلیل روندهای آتی، به سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و از تغییرات بازار بهره‌برداری بهینه‌ای داشته باشند.
هفته‌ای پرالتهاب در بازار سرمایه
بازار سرمایه در هفته‌ای که گذشت، با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه بود؛ هفته‌ای که از ابتدا تا انتها تحت‌تاثیر عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی قرار داشت و نوسانات شدیدی را تجربه کرد. سرمایه‌گذاران در این روزها شاهد تغییرات غیرمنتظره‌ای بودند که تصمیم‌گیری را برای بسیاری از آنها دشوار کرد. بازار سرمایه هفته را با شرایطی نسبتا مثبت آغاز کرد. در روزهای ابتدایی هفته، معاملات تا حدی متعادل بود و امیدواری‌هایی برای رشد شاخص‌ها شکل گرفت. هرچند که نشانه‌های فشار فروش همچنان در برخی نمادها دیده می‌شد اما تقاضا در برخی گروه‌ها از جمله خودرویی‌ها و بانکی‌ها موجب شد که بازار روندی نسبتا پایدار را تجربه کند اما این آرامش چندان دوام نیاورد و در میانه هفته، بورس وارد فاز جدیدی شد که افت و تلاطم را برای سرمایه‌گذاران به همراه داشت. یکی از مهم‌ترین رویدادهای این هفته، مطرح شدن بحث استیضاح وزیر اقتصاد و تاثیر آن بر بازار سرمایه بود. این موضوع باعث شد که جو روانی منفی بر معاملات حاکم شود و فشار فروش در بسیاری از نمادهای شاخص‌ساز افزایش یابد. سرمایه‌گذاران که در ماه‌های اخیر با سیاست‌های اقتصادی مختلفی روبه‌رو بوده‌اند، حالا با ابهام جدیدی مواجه شدند که نگرانی‌های آنها را نسبت‌به آینده بازار سرمایه افزایش داد. با شدت گرفتن این نگرانی‌ها، بسیاری از سهامداران تصمیم به خروج از بازار گرفتند و این موضوع باعث شد که در میانه هفته شاهد افت محسوس شاخص‌ها باشیم. همزمان با این روند، ارزش معاملات نیز کاهش یافت و نشانه‌هایی از کمبود نقدینگی در بازار دیده شد. جو عمومی حاکم بر تالار شیشه‌ای نشان از بی‌اعتمادی معامله‌گران داشت و نبود حمایت کافی از بازار، موجب شد که شاخص‌ها به روند نزولی خود ادامه دهند. پس از چند روز پرالتهاب، در روزهای پایانی هفته شرایط بازار تا حدودی تغییر کرد. با کاهش فشار فروش و جمع شدن برخی صف‌های فروش، امیدهایی برای بهبود وضعیت بازار شکل گرفت. یکی از اتفاقات مهم در این روزها، ایجاد صف خرید در برخی نمادهای خودرویی بود که نشان داد همچنان گروه‌هایی در بازار پتانسیل جذب نقدینگی دارند. این موضوع باعث شد که شاخص‌ها بخشی از افت‌های قبلی را جبران کنند و معاملات متعادل‌تری نسبت‌به روزهای قبل رقم بخورد. با این حال، همچنان بسیاری از کارشناسان معتقدند که بازار در شرایطی شکننده قرار دارد و نمی‌توان از بازگشت قطعی رشد سخن گفت. برخی فعالان بازار بر این باورند که هنوز اعتماد لازم برای ورود دوباره سرمایه‌ها به بازار ایجاد نشده و عوامل متعددی می‌توانند در ادامه مسیر بازار نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشند. با پایان یافتن این هفته پرنوسان، حالا نگاه‌ها به روزهای آتی دوخته شده است. در روزهای پایانی هفته معمولا گزارش‌های مهمی در سامانه کدال منتشر می‌شود که می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روند معاملات در هفته آینده داشته باشد. سرمایه‌گذاران به‌دقت در انتظار عملکرد مالی شرکت‌ها و اطلاعات جدیدی هستند که بتواند سمت‌وسوی معاملات را مشخص کند. از سوی دیگر، تحولات سیاسی و اقتصادی نیز همچنان یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه هستند. در شرایطی که اقتصاد کشور با چالش‌هایی نظیر نوسانات ارزی، سیاست‌های پولی و تصمیمات کلان اقتصادی مواجه است، بازار سرمایه نیز واکنش‌های مستقیم به این عوامل نشان می‌دهد. حال باید دید که در هفته پیش‌رو، آیا روند بهبود شکل‌گرفته در روزهای پایانی این هفته ادامه خواهد یافت یا بار دیگر با فشار فروش جدیدی مواجه خواهیم شد. آنچه مشخص است، بازار سرمایه همچنان در شرایطی حساس قرار دارد و تصمیمات سرمایه‌گذاران در این مقطع نمی‌تواند مسیر آینده بورس را تعیین کند. اگر حمایت‌های لازم از بازار صورت گیرد و جریان نقدینگی به‌سمت بورس هدایت شود، می‌توان به رشد تدریجی شاخص‌ها امیدوار بود. اما اگر بی‌اعتمادی در بین سهامداران ادامه یابد و ابهامات موجود برطرف نشود، ممکن است روند نوسانی و حتی نزولی در بازار ادامه داشته باشد. در مجموع، هفته‌ای که گذشت پر از اتفاقات تلخ و شیرین برای فعالان بازار سرمایه بود. استیضاح وزیر اقتصاد و اثرات آن، فشار فروش در میانه هفته و در نهایت بهبود نسبی در روزهای پایانی، تنها بخشی از رویدادهای مهمی بودند که سرمایه‌گذاران را درگیر خود کردند. حال باید منتظر ماند و دید که در هفته آینده، بورس چه واکنشی به تحولات جدید نشان خواهد داد و آیا می‌توان انتظار روزهای بهتری را برای بازار سرمایه داشت یا خیر.
بازار زیر سایه بلاتکلیفی
بازار سرمایه دیروز تحت‌تاثیر افزایش عرضه در نمادهای بزرگ و عدم حمایت تقاضا از شاخص‌های اصلی، روندی منفی را پشت سر گذاشت. افت همزمان شاخص کل و شاخص هم‌وزن در هر دو بازار، نشان‌دهنده آن بود که فشار فروش تنها مختص به نمادهای بزرگ نبوده، بلکه کلیت بازار تحت‌تاثیر جو منفی قرار گرفته است. این وضعیت می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به افزایش ابهامات اقتصادی، عدم اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بازار سرمایه و احتمال خروج نقدینگی از بورس اشاره کرد. به نظر می‌رسد که برخی سرمایه‌گذاران به‌دلیل عدم قطعیت در سیاست‌های اقتصادی، تصمیم به کاهش ریسک پرتفوی خود گرفته و ترجیح داده‌اند سرمایه خود را از بازار خارج کنند. یکی دیگر از دلایل افت بازار، کاهش ارزش معاملات و خروج تدریجی نقدینگی از بورس است. در شرایطی که بسیاری از سهم‌ها در روزهای اخیر با اصلاح قیمتی مواجه شده‌اند، سرمایه‌گذاران در انتظار تغییر روند و بازگشت تقاضا هستند. با این حال، تا زمانی که عوامل تاثیرگذار بر بازار تغییر محسوسی نداشته باشند، احتمال ادامه روند نوسانی در معاملات بازار سرمایه وجود دارد. با توجه به شرایط کنونی بازار، حالا نگاه‌ها به روزهای آینده دوخته شده است. سرمایه‌گذاران به‌دنبال نشانه‌هایی از بازگشت تقاضا هستند اما همچنان عدم قطعیت در بازار موجب شده که بسیاری از معامله‌گران با احتیاط بیشتری عمل کنند. در شرایطی که عوامل اقتصادی و سیاسی همچنان بر بازار تاثیرگذار هستند، در صورت انتشار اخبار مثبت و حمایت‌های احتمالی، می‌توان شاهد بهبود نسبی معاملات در روزهای آینده بود.
با این حال، اگر فشار فروش ادامه داشته باشد و جریان نقدینگی به سمت بازار بازنگردد، ممکن است روند نزولی شاخص‌ها همچنان ادامه یابد. از سوی دیگر، گزارش‌های مالی شرکت‌ها که در روزهای آینده در سامانه کدال منتشر خواهد شد، می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روند معاملات داشته باشد.