بایدها و نبایدهای امربه معروف

حسین انصاری‌راد*
بار دیگر انتشار یک ویدئو از درگیری‌هایی که بر سر بحث حجاب و امر به معروف و نهی از منکر در سطح جامعه شاهد هستیم، موجب نگرانی گسترده نسبت ‌به چند و چون امر به معروف و نهی از منکر شده است؛ نکته‌ای که در این رابطه باید مدنظر داشته باشیم این است که امر به معروف و نهی از منکر، در هر شرایطی و بر هر کسی لازم و واجب نیست و به بیان دقیق‌تر هم باید شرایطی را که در آن امر به معروف و نهی از منکر می‌شود، مدنظر قرار دهیم، هم شرایطی را که برای اقدام به این کار باید از آن برخوردار باشیم و هم شرایطی را که کسی که مخاطب امر به معروف و نهی از منکر قرار می‌گیرد، دارا باشد.
شرط اول در هر امر به معروف و نهی از منکری تاثیر است و اینکه این اقدام ما چه تاثیر مثبتی به همراه خواهد داشت و احیانا چه آثار منفی و نامساعدی را در پی خواهد داشت. شرط دوم این است که این اقدام ما در راستای امر به معروف و نهی از منکر، خود مفسده نداشته باشد. به‌عنوان مثال اگر فرزند کسی نماز نخواند و ممکن باشد اصرار بر امر به معروف باعث شود آن فرزند خانه را ترک کند و در نتیجه اسیر و گرفتار هزار و یک مصیبت و دردسر دیگر شود، پدر مجاز به امر به معروف نیست.
باید دقت داشته باشیم که امر به معروف نباید منجر به تضعیف اخلاق و ادب و تخریب دیانت شود. هیچ واجبی و هیچ حکمی از احکام نمی‌تواند با حکم اهم معارض باشد. به‌عنوان مثال حفظ جان انسان از اوجب واجبات است. حال اگر خانمی در حال غرق شدن باشد، بر مردی که قادر به نجات اوست، واجب است که حتی اگر آن زن عریان باشد، اقدام به نجات کند. لذاً حکم اهم- که حفظ جان است- بر حکم حرمت میان نامحرم رجحان دارد. مساله حجاب نیز در کشور نباید معارض با حرمت اسلام، هتک پیغمبر، تضعیف اسلام و تضعیف اخلاق باشد، چراکه در این صورت، نه‌تنها جایز نیست، بلکه حرام است. نمی‌دانم چرا به این مساله در سطح کشور توجه نمی‌شود. نباید روحانی یا غیرروحانی درگیر این مساله شود. در صورتی که این مساله موجب هتک اسلام پیغمبر می‌شود و علاوه بر آن، موجب بی‌اعتمادی به حکومت و اساس مدیریت خواهد شد. نه حجاب مطلق است، نه امر به معروف و نهی از منکر. ضمن آنکه این طلبه جوانی که در این ویدئو مرتکب چنین اشتباهی شده نیز نباید بیش از اندازه ملامت شود، بلکه باید کسانی را ملامت کرد که شرایط را برای این دست اقدامات فراهم می‌کنند.
*رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ششم