نقض غرض

«جهان صنعت»- واشنگتن از زمان خروج دونالد ترامپ از برجام تحریم‌های متعددی را علیه بخش‌های مختلف اقتصادی تهران وضع کرده است؛ از تحریم‌های مختلف در زمینه‌های بانکی‌، مالی، حمل‌و‌نقل، انرژی‌ و صنایع گرفته تا ایجاد یک کانال مالی برای نظارت بیشتر بر خرید و فروش دارو از ایران و جلوگیری از عملیات پوششی در قالب خرید موشک بالستیک. مضاف بر آن، تحریم سپاه پاسداران، سازمان‌های فضایی و عدم معافیت کشورها برای خرید نفت از ایران از دیگر سیاست‌های آمریکا برای تحت‌الشعاع قرار گرفتن اقتصاد ایران است‌. اما واقعیت اعمال این تحریم‌ها و فشارها به ایران، وادار کردن مقامات این کشور برای مذاکره بر سر برنامه موشکی و فعالیت‌های خود در منطقه است. ایالات متحده بارها اعلام کرده عزم آن دارد که ایران را از ادامه برنامه موشکی بازدارد. این در حالی است که ایران برنامه توسعه توان موشکی کشور را حق خود می‌داند و می‌گوید که این برنامه صرفا جنبه دفاعی دارد. با این وجود واشنگتن معتقد است تهران باید از تولید و توسعه موشک‌هایی که توان حمله کلاهک اتمی دارند دست بردارد. اما با توجه به رویکرد آمریکا و اقدام مقابله به مثل ایران و برداشتن گام‌های ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای ظاهرا نگرانی آمریکا از این روند است‌ لذا انتظار می‌رود حداقل معافیت‌ها در زمینه همکاری هسته‌ای غیرنظامی با ایران تمدید نشود چرا‌که معافیت همکاری هسته‌ای از طرف وزارت خارجه آمریکا می‌تواند به تسریع در رسیدن ایران به بمب هسته‌ای کمک کند. اما در خبری که روز پنجشنبه منتشر شد وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد این معافیت را تمدید کرده، هرچند تحریم‌های جدید دیگری در بخش عمران و ساخت‌و‌ساز به دلیل ارتباط این بخش با سپاه پاسداران لحاظ شده است. در این رابطه مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده اعلام کرد مایک پمپئو، وزیر خارجه این کشور با وجود تمدید معافیت‌ها در زمینه همکاری هسته‌ای غیرنظامی با ایران، محدودیت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای این کشور را حفظ کرده است.در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است مایک پمپئو بر این باور است که بخش ساخت‌و‌ساز ایران به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت کنترل سپاه پاسداران قرار دارد. این در حالی است که این کشور سپاه پاسداران را سازمانی «تروریستی» می‌داند. در راستای این تحریم هم وزارت خارجه ایالات متحده اعلام کرده این فشارها گام دیگری در کارزار موسوم به «فشار حداکثری» است تا ایران رفتارش را «به‌طور بنیادین تغییر دهد و جلوی همه راه‌ها به سوی سلاح هسته‌ای گرفته شود، به حمایت دولتی از تروریسم و دخالت ایران در منطقه پایان دهد».اما تحریم بخش ساخت‌و‌ساز نشان‌دهنده‌ نگرانی آمریکا از نفوذ ایران در منطقه است لذا جاهایی که باعث تقویت نفوذ ایران و نیروی موثر این کشور در منطقه مثل سپاه است را تحریم می‌کند.
در خصوص جزئیات این تحریم وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد فروش فلزات خام یا نیمه‌تمام، گرافیت، زغال‌سنگ و نرم‌افزار برای استفاده‌های صنعتی به ایران در صورتی که در بخش ساخت‌و‌ساز ایران مورد استفاده قرار گیرد مشمول تحریم شود. مایک پمپئو همچنین تشخیص داده است که از چهار «ماده راهبردی» در ارتباط با برنامه هسته‌ای، نظامی و موشکی ایران استفاده می‌شود و به همین دلیل مبادله‌کنندگان این مواد با ایران تحریم‌ می‌شوند. واشنگتن این چهار «ماده راهبردی» را دو نوع فولاد ضدزنگ و دو نوع اوراق لحیم‌کاری شده منگنز اعلام کرده است.به گفته مورگان اورتاگوس افزودن این مواد به فهرست تحریم‌ها به واشنگتن امکان می‌دهد تا از دسترسی سپاه پاسداران، بخش ساخت‌و‌ساز و هسته‌ای ایران به «مواد راهبردی» جلوگیری کند.این تحریم در حالی از جانب واشنگتن اعمال می‌شود که تمدید معافیت همکاری هسته‌ای غیرنظامی با ایران در دستور کار این کشور است‌ و این نشان می‌دهد که واشنگتن در بیان نگرانی خود از وضعیت هسته‌ای ایران صادق نیست چرا که اگر ترامپ از بمب هسته‌ای ایران نگران بود باید فعالیت هسته‌ای را تحریم می‌کرد ولی برعکس معافیت آن‌ را تمدید می‌کند؛ تمدیدی که خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع آگاه گزارش داده است که این معافیت‌ها برای مدت «۹۰ روز» است. این معافیت‌ها به شرکت‌های روسی‌، چینی و اروپایی اجازه می‌دهد بدون اینکه مورد تحریم آمریکا قرار گیرند در بخش هسته‌ای ایران فعالیت کنند.البته این معافیت‌ها در خود آمریکا هم مخالفانی دارد که می‌گویند «فناوری» در اختیار تهران می‌گذارد‌ از جمله سناتور جمهوریخواه تد کروز‌ که آن را «موجب ناامیدی» توصیف کرده و یا سناتور جمهوریخواه لیندسی گراهام که خواستار «توقف فوری» معافیت‌ها شده‌ است. سناتور تد کروز و سناتور لیندسی گراهام در بیانیه مشترکی گفتند تمدید این معافیت‌های برجامی یک فرصت دیگر برای از بین بردن توافق «فاجعه‌بار» باراک اوباما و ایران را به باد می‌دهد و به تهران امکان می‌دهد برنامه هسته‌ای خود را تکمیل کنند. اما حامیان توافق اتمی و ادامه معافیت‌ها می‌گویند این تمدید معافیت پنجره‌ای به ‌سوی برنامه اتمی ایران می‌گشاید و نظارت بر آن را ممکن می‌سازد. مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا‌ نیز معتقد است تمدید معافیت‌ها در زمینه همکاری اتمی غیرنظامی می‌تواند ا‌ز خطر گسترش سلاح‌های هسته‌ای بکاهد و‌ توانایی ایران در کاهش زمان گریز به جنگ‌افزار هسته‌ای را مهار ‌کند‌. همچنین مانع از بازسازی تاسیسات برای مقاصد حساس در زمینه اشاعه (اتمی) می‌شود.اکنون در راستای سیاست‌های متناقض آمریکا شاهد آن هستیم که تحریم جدید این کشور با تمدید معافیت همکاری هسته‌ای با ایران همزمان شده است این در حالی است که واشنگتن هدف خود را از اعمال این تحریم‌ها محدود کردن ایران بر سر مسائل موشکی می‌خواند اما اکنون تمدید معافیت همکاری هسته‌ای نشان می‌دهد که آمریکا آن‌طور که بروز می‌دهد از بحث موشکی ایران ترس و نگرانی ندارد و شاید هم مقامات این کشور به سخن رهبر انقلاب در خصوص هزینه نکردن برای بمب اتم اعتماد کردند و با تمدید این معافیت چراغ سبزی برای احتمال برنداشتن گام چهارم از جانب ایران روشن نگه داشتند هرچند آن را در راستای سیاست خود‌تحریمی دیگری برای تحت‌الشعاع قرار دادن نفوذ ایران در منطقه لحاظ می‌کنند. اما باید تاکید داشت که مقامات ایران این بار نیز مصر به اجرای کاهش تعهدات هسته‌ای در مرحله چهارم هستند و هیچ چیز جز اقدام مناسب و عملی اروپا نمی‌تواند مانع از برداشتن گام چهارم ایران باشد.