نقش فعال طالبان در خط لوله «تاپی»

حکومت طالبان در حالی از آغاز ساخت خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق افغانستان خبر داده که این خط لوله، رقیب خط لوله موسوم به صلح میان ایران و پاکستان محسوب می‌شود. نخست‌وزیر طالبان، رییس شورای خلق ترکمنستان روز جمعه هفته گذشته طی مراسمی با حضور ویدئویی «بردی محمدوف» رییس‌جمهور ترکمنستان، از افتتاح عملیات ساخت خط لوله موسوم به «تاپی» خبر دادند. این خط لوله که قرارداد ساخت آن به سال‌۲۰۱۵ بازمی‌گردد، گاز صادراتی ترکمنستان را به کشورهای افغانستان، پاکستان و هند منتقل خواهد کرد که بازار بزرگی برای گاز ترکمن‌ها ایجاد می‌کند. شرکت «گالکینیش» ترکمنستان که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار دولتی بخش نفت و گاز این کشور نیز محسوب می‌شود، همزمان اعلام کرده که در فاز نخست، قرار است خط لوله گاز تاپی از جنوب‌شرق این کشور به سمت ولایت هرات کشیده شود. براساس اطلاعات موجود، نخستین فاز این خط لوله شامل ۱۵۰‌کیلومتر، قرار است از ترکمنستان تا شهر مرزی سرحد‌آباد کشیده‌شده و از آنجا راهی هرات شود.
خط لوله تاپی قرار است سالانه ۳۳‌میلیون مترمکعب گاز را از ترکمستان به سمت کشورهای هدف منتقل کند. ۸۰۰‌کیلومتر از این خط لوله از افغانستان عبور کرده و تا مرز هند و افغانستان کشیده شده است. مسیر دقیق خط لوله تاپی از شهرهای هرات، فرح، نیمروز، هلمند و قندهار عبور کرده و سپس از طریق مسیر کویته – مولتان راهی پاکستان شده و در ادامه، از طریق شهر فاضلکا راهی هند خواهد شد. براساس توافق سال‌۲۰۲۲، قرار بود دولت ترکمنستان و طالبان، هزینه اجرای این پروژه را به صورت مشترک پرداخت کنند. با این‌حال، توافق جدید میان دوطرف، تمامی هزینه ساخت خط لوله را برعهده ترکمنستان قرار داده است. به گفته وزارت معادن و سوخت افغانستان، انتظار می‌رود خط لوله تاپی طی 2 الی 3 آینده تکمیل شود. در همین حال، خبرگزاری TKG افغانستان نیز با انتشار گزارشی مشروح از روند ساخت خط لوله تاپی، پیش‌بینی کرد که عملیات ساخت آن بتواند هزاران فرصت شغلی در این کشور ایجاد کند. «همایون افغان» سخنگوی وزارت معادن طالبان نیز طی سخنانی ابراز امیدواری کرد که اجرای فاز نخست خط لوله انتقال گاز تاپی بتواند علاوه‌بر ایجاد فرصت‌های شغلی در افغانستان، قیمت گاز مصرفی در این کشور را تا میزان چشمگیری کاهش دهد.
حمایت چینی‌ها از خط لوله تاپی!
بهتر است بدانیم که تمامی ۲۱۰‌کیلومتر خط لوله تاپی در خاک ترکمستان را چین ساخته و به شرکت گالکینیش تحویل داده است. شرکت آمریکایی «گافنی کلاین» میزان ذخایر قابل برداشت و انتقال از طریق خط لوله تاپی را بیش از ۲۷‌تریلیون مترمکعب برآورد کرده که با این حساب، بیش از ۵۰سال آینده قادر به سرویس‌دهی به کشورهای هدف خواهد بود. از سوی دیگر، رسانه‌های دولتی ترکمنستان، طی روزهای گذشته از حضور سرمایه‌گذاران خارجی به‌ویژه شرکت‌های دولتی چین در این پروژه بزرگ خبر دادند که نشریه تخصصی نفت و گاز «آپ استریم» نیز این موضوع را تایید کرده است. شرکت ملی گاز ترکمنستان (ترکمن‌گاز) نیز طی هفته‌های گذشته جلسات متعددی با شرکای خود در خاورمیانه به‌ویژه کشورهای عربی برگزار کرده‌اند تا نظر مساعد آنها برای سرمایه‌گذاری در خط لوله تاپی را جلب کنند.
تکلیف خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان چه خواهد شد؟
اگرچه طرح‌های زیرساختی و توسعه‌طلبانه کشورهای همسایه را نه می‌توان محدود کرد و نه مخالفت با احداث آنها امکان‌پذیر است، اما متاسفانه به دلیل اعمال تحریم‌های سفت و سخت و مواضع نامشخص دولت ایران برای چگونگی رفع تحریم‌ها و رهایی از محدودیت‌های ایجادشده، تقریبا تمامی کشورهای همسایه، از فرصت به‌وجود آمده نهایت استفاده را کرده و پروژه‌های هم‌عرض با پروژه‌های زیرساختی مشترک ایران و کشورهای همسایه ایران را کلید زده‌اند.