نبرد برای برتری

توسعه هوش مصنوعی برای کشور چین سخت‌تر و پرهزینه‌‌تر شده است

گروه فناوری- ریزتراشه‌ها به عنوان قلب تپنده فناوری‌های نوین، نقش اساسی در توسعه اقتصادی و نظامی کشورها ایفا کرده‌اند. آمریکا و چین دو ابرقدرت اقتصادی جهان در رقابتی فزاینده برای دستیابی به برتری تکنولوژی و امنیت ملی، درگیر جنگی موسوم به «جنگ تراشه‌ای» شده‌اند. یکی از جدیدترین نمودهای این جنگ، تلاش آمریکا برای جلوگیری از دسترسی چین به ریزتراشه‌های پیشرفته شرکت «انویدیا» است. نزاع بین آمریکا و چین در حوزه فناوری اطلاعات به سال‌ها قبل بازمی‌گردد. در سال‌های اخیر آمریکا با اعمال تحریم‌ها و محدودیت‌های صادراتی علیه شرکت‌های چینی همچون هوآوی، سعی در محدود کردن دسترسی چین به فناوری‌های پیشرفته داشته است. این اقدامات در چارچوب سیاست‌های گسترده‌تر امنیت ملی آمریکا قرار دارد که هدف آن جلوگیری از انتقال فناوری‌های حیاتی به رقبای بالقوه است.
از طرفی «انویدیا» یکی از پیشروان صنعت ریزتراشه‌های گرافیکی (GPU) و هوش مصنوعی، تراشه‌هایی تولید می‌کند که در بسیاری از کاربردهای پیشرفته از جمله یادگیری عمیق، تحلیل داده‌های بزرگ و پردازش‌های گرافیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تراشه‌ها به دلیل توان پردازشی بالا و کارایی قابل توجه، برای کاربردهای نظامی، صنعتی و تحقیقاتی اهمیت ویژه‌ای دارند، بنابراین آمریکا نگران استفاده نظامی چین از فناوری‌های پیشرفته و همچنین تسلط آن کشور بر بازارهای جهانی تراشه است. جلوگیری از دسترسی چین به تراشه‌های انویدیا به معنی محدود کردن توانمندی‌های تکنولوژیکی و نظامی این کشور خواهد بود. آمریکا به دنبال حفظ برتری خود در زنجیره تامین جهانی تراشه و جلوگیری از وابستگی به چین در این زمینه است. در مقابل، چین با سرمایه‌گذاری‌های عظیم در تحقیق و توسعه تلاش می‌کند وابستگی خود به واردات تراشه‌های غربی را کاهش دهد. دولت چین برنامه‌های گسترده‌ای برای حمایت از صنایع نیمه‌هادی بومی و ایجاد ظرفیت‌های داخلی در تولید تراشه‌ها تدوین کرده است. این تلاش‌ها شامل همکاری با شرکت‌های داخلی و خارجی، جذب نخبگان علمی و تحقیقاتی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای تولید انبوه تراشه‌ها می‌شود. جنگ تراشه‌ای میان آمریکا و چین، نمود بارزی از رقابت فزاینده میان دو ابرقدرت اقتصادی و فناوری است. این رقابت نه‌تنها تاثیرات اقتصادی گسترده‌ای دارد، بلکه می‌تواند معادلات ژئوپلیتیکی را تحت تاثیر قرار دهد. آینده این جنگ و پیامدهای آن به عوامل متعددی از جمله سیاست‌های داخلی و بین‌المللی، نوآوری‌های فناوری و تحولات بازار بستگی دارد.
بر همین اساس سایت تحلیلی نیویورک‌تایمز مقاله‌ای با قلم «آنا سوانسون» و «کلر فو» در مورد تلاش آمریکا جهت ممنوعیت صادرات ریزتراشه‌های انویدیا به چین منتشر کرده است. ترجمه متن مقاله در ادامه می‌آید. در شهر شنژن در جنوب چین بازاری پیچ و خم مانند به طول نیم مایل امتداد دارد که مملو از غرفه‌هایی است که انواع لوازم الکترونیکی قابل تصور را می‌فروشند. فروشندگان این منطقه یکی از پرطرفدارترین فناوری‌های جهان را ارائه می‌کنند؛ ریزتراشه‌هایی مرتبط با هوش مصنوعی که ایالات‌متحده آمریکا در تلاش است آنها را از دست چینی‌ها دور نگه دارد. طی سال‌های اخیر ایالات‌متحده آمریکا سعی در کنترل صادرات این تراشه‌ها به چین داشته است. این تراشه‌ها یک نوآوری آمریکایی هستند که به ماشین‌های خودران، ربات‌های گفت‌وگو و تحقیقات پزشکی کمک می‌کند. آنها همچنین به پیشرفت‌های سریع در فناوری دفاعی منجر شده‌اند و ترس ایالات‌متحده را در مورد کمک به چین در توسعه تسلیحات برتر، راه‌اندازی حملات سایبری و تصمیم‌گیری سریع‌تر در میدان جنگ برانگیخته‌اند. براساس بررسی مطالعات دانشگاهی تراشه‌های انویدیا و سایر فناوری‌های ایالات‌متحده به تحقیقات چین در زمینه سلاح‌های هسته‌ای، اژدرها و دیگر کاربردهای نظامی کمک کرده‌اند.
از اکتبر 2022، ایالات‌متحده آمریکا یکی از گسترده‌ترین محاصره‌های تکنولوژیکی را که تا به حال انجام شده است، ایجاد کرد؛ ممنوعیت صادرات تراشه‌ها و ماشین‌آلات ساخت آنها که مرتبط با هوش مصنوعی هستند به چین. دولت بایدن همچنین صدها شرکت چینی را به فهرست سازمان‌هایی که تهدیدی برای امنیت ملی محسوب می‌شوند، اضافه کرد. این ممنوعیت‌ها توسعه هوش مصنوعی را برای چین سخت‌تر و پرهزینه‌تر کرده است. براساس مصاحبه با بیش از صد مقام فعلی و سابق ایالات‌متحده آمریکا، مدیران اجرایی و تحلیلگران صنعت و همچنین بررسی سوابق شرکت‌ها و بازدید از شرکت‌ها با توجه به سود گسترده‌ای که در خطر است، کسب‌و‌کارها در سراسر جهان راه‌هایی برای دور زدن محدودیت‌ها پیدا کرده‌اند. به عنوان مثال مدیران چینی با ایجاد یک شرکت جدید که اکنون یکی از بزرگ‌ترین سازندگان هوش مصنوعی در چین است، محدودیت‌های ایالات‌متحده آمریکا را دور زدند و شرکت‌های آمریکایی راه‌حل‌هایی برای ادامه فروش برخی محصولات در آنجا پیدا کرده‌اند، بنابراین تراشه‌ها را به چین وارد می‌کنند و چنین فروش‌هایی غیرقانونی نیست. انویدیا و سایر شرکت‌های آمریکایی می‌گویند که از محدودیت‌ها تبعیت می‌کنند اما نمی‌توانند همه چیز را در زنجیره توزیع خود کنترل کنند. هیچ مدرکی مبنی بر اینکه هر یک از تراشه‌های ممنوعه انویدیا در بازارهای چین مستقیما از این شرکت صادر شده‌اند
وجود ندارد.
«جان ریزو»، سخنگوی انویدیا گفت: ما از تمام کنترل‌های صادرات ایالات‌متحده پیروی می‌کنیم و انتظار داریم مشتریان‌مان نیز همین کار را انجام دهند. اگرچه نمی‌توانیم محصولات را پس از فروش ردیابی کنیم، اما اگر تشخیص دهیم که هر مشتری کنترل‌های صادرات ایالات‌متحده را نقض می‌کند، اقدامات لازم را انجام خواهیم داد. تحریم‌ها در زمینه هوش مصنوعی میلیاردها ‌دلار برای شرکت‌های آمریکایی هزینه داشته است و برخی مدیران استدلال می‌کنند که این محدودیت‌ها با برتری دادن به رقبای چینی نتیجه معکوس خواهند داشت. مقامات آمریکایی از این ممنوعیت‌ها در صورت لزوم دفاع می‌کنند، اما همچنین می‌گویند که در حال آزمایش محدودیت‌های قدرت اجرایی خود هستند. تعجب‌آور نیست که چین با شبکه گسترده خود در سراسر جهان، به برخی تراشه‌ها دسترسی پیدا می‌کند. در چند سال گذشته ایالات‌متحده آمریکا قدرت تحریم را با شدت بیشتری به کار گرفته است. برای محدود کردن تجارت در کشورهایی که قوانین آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسند، دونالد ترامپ اختیارات فهرست را گسترش داد و ارسال تراشه‌ها به غول مخابراتی چینی هوآوی را از شرکت‌های سراسر جهان مسدود کرد. اگر آنها این قوانین راعایت نکنند، ایالات‌متحده آمریکا می‌تواند آنها را جریمه کند یا آنها را از دستیابی به فناوری آمریکایی که برای تولید محصولات خود نیاز دارند، منع کند. دولت بایدن از این فهرست برای هدف قرار دادن بخش دفاعی چین استفاده کرد و همچنین فروش کالاهای فناوری به روسیه را به دلیل جنگ در اوکراین ممنوع کرد. مقامات آمریکایی می‌گویند که شرکت‌های آمریکایی به طور کلی سعی می‌کنند از قوانین پیروی کنند اما برخی از آنها حفره‌هایی مانند تغییر مسیر کسب‌و‌کار از طریق مشارکت‌های جدید یا شرکت‌های تابعه خارج از کشور پیدا کرده‌اند.
شش ماه پس از دولت بایدن، چین سلاحی را آزمایش کرد که مقامات آمریکایی را تکان داد؛ یک موشک مافوق صوت که دور زمین چرخید. به گفته 12 نفر از مقامات فعلی و سابق امنیت ملی این سلاح که از فناوری آمریکایی پیشی گرفته است، از نظر تئوری می‌تواند از سیستم‌های دفاع موشکی برای تحویل کلاهک هسته‌ای به ایالات‌متحده استفاده کند. تاکنون اطلاعات مشخصی در مورد این فناوری منتشر نشده است، اما چندین مقام آمریکایی می‌گویند که تراشه‌های آمریکایی به تسریع برنامه موشکی چین کمک کردند. واقعیت این است که مقامات کاخ سفید قبلا محدودیت‌های گسترده‌تری را برای فروش تجهیزات تولید تراشه به چین ایجاد کرده بودند. آنها بعدا در مورد نقش فناوری تراشه ایالات‌متحده در عملیات سایبری، رمزنگاری، اطلاعات نادرست و تحقیقات ارزشمند ارتش چین اطلاعات بیشتری کسب کردند. شرکت انویدیا که اکنون یکی از با‌ارزش‌ترین شرکت‌های جهان است، در این زمینه توجه کاخ سفید را به خود جلب کرده زیرا بر بازار تسلط دارد. «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی ایالات‌متحده و معاونانش تراشه‌های پیشرفته را به ‌عنوان مناسب‌ترین نقطه مهار برای کنترل A.I می‌دانند، زیرا توسط تعداد کمی از شرکت‌ها ساخته می‌شود. مقامات ایالات‌متحده در سال‌های 2021 و 2022 با مدیران انویدیا ملاقات کردند تا درباره نحوه استفاده از تراشه‌های آنها در چین بحث کنند. در آگوست 2022، دولت به این شرکت دستور داد که فروش A100 به چین را متوقف کند اما «جنسن هوانگ» مدیر اجرایی انویدیا استدلال کرده که سیاست‌های کاخ سفید بیش از حد محدودکننده هستند و به شرکت‌های آمریکایی آسیب می‌رسانند. تراشه‌های انویدیا آنقدر تقاضا دارند که به سرعت فروش از دست رفته را در مکان‌های دیگر جبران کنند اما شرکت‌های آمریکایی نگران هستند که این قوانین خلاء را برای کسب‌وکارهای چینی مانند هوآوی ایجاد کند تا هوش مصنوعی قدرتمندتری را ارائه ‌کند. در حال حاضر ایالات‌متحده آمریکا در زمینه هوش مصنوعی از چین پیشتاز است اما چین به سرعت در حال پیشرفت بوده زیرا هر دو کشور برای توسعه فناوری هوش مصنوعی که با هوش انسانی رقابت خواهد کرد، رقابت می‌کنند.