27 - 06 - 2021
ناگفتههای واژگونی مرگبار اتوبوس خبرنگاران
گروه جامعه- دو قاب عکس یادگاری در میان خانوادههای داغداری که برای تشییع پیکر عزیزانشان به بهشت زهرا آمدند؛ تصویری غمانگیز از تبعات حادثهای که میتوانست رخ ندهد. حالا پیکر دو خبرنگار جانباخته به نامهای مهشاد کریمی و ریحانه یاسینی در حادثه واژگونی اتوبوس اهالی رسانه، به خاک سپرده شده است اما تبعات حادثه همچنان ادامه دارد.
تاکنون دلایل متعددی برای بروز این حادثه عنوان شده است. فرمانده انتظامی شهرستان نقده پیشتر «نقص فنی» و «ترمز» و مدیرکل ایمنی و ترافیک راهداری «سرعت غیرمجاز در مسیر جاده کوهستانی» را به عنوان دلایل بروز این حادثه عنوان کرده بودند. اما عجیبتر از همه اظهارنظرهای محمدمهدی شهریاری، استاندار آذربایجانغربی است که گفته «به طور طبیعی زیاد از این اتفاقات داریم.»
خبر تلخی بود؛ اتوبوس خبرنگاران حوزه محیطزیست که با دعوت سازمان محیطزیست، روز چهارشنبه برای بازدید از دریاچه ارومیه راهی این شهر شده بودند، عصر چهارشنبه واژگون شد و دو خبرنگار جان باخته و چندین نفر نیز مصدوم شدند.
خبر واژگونی اتوبوس در جاده نقده بلافاصله در صدر اخبار خبرگزاریها و فضای مجازی قرار گرفت. مسافران اتوبوس اصحاب رسانه بودند که برای تهیه گزارشهای محیطزیستی و بررسی احیای دریاچه ارومیه، در روزهای مرگبار کرونایی بار سفر بسته بودند. اتوبوس حدود ساعت شش بعدازظهر واژگون شد و دو خبرنگار جوان، پرتوان، بی ادعا و کاردان ایرنا و ایسنا به نامهای «ریحانه یاسینی» و «مهشاد کریمی» به کام مرگ رفتند و چند تن دیگر نیز مصدوم شدند؛ دو زن توانمند در عرصه کار و زندگی که هرگز تصور نمیکردند زندگیشان در راه حفظ محیطزیست به همین سادگی و در اوج جوانی به پایان برسد. برای این سفر دو روزه، ۲۰ خبرنگار از رسانههای کشور به همراه چهار تن از کارکنان روابطعمومی سازمان محیطزیست و دو نفر از کارکنان ستاد احیای دریاچه ارومیه برای بازدید از پروژههای احیای دریاچه ساعت ۶:۳۰ صبح از فرودگاه مهرآباد تهران به ارومیه سفر کردند.
گروه اعزامی پس از رسیدن به ارومیه با اتوبوس آماده شده توسط ادارهکل محیطزیست استان آذربایجانغربی برای بازدید از تونل زاب راهی شهرستان پیرانشهر شدند. خبرنگاران پس از بازدید تونل حوالی ساعت ۱۸ برای استراحت و صرف ناهار راهی استراحتگاه میشوند که ناگهان اتوبوس آنان بر اثر نقص فنی واژگون میشود. پس از این حادثه تلخ بلافاصله نیروهای امدادی هلالاحمر و اورژانس به محل حادثه اعزام شده و مصدومان را به بیمارستان امامخمینی شهرستان نقده اعزام کردند. اما متاسفانه دو خبرنگار برجسته حوزه محیطزیست بر اثر شدت جراحات وارده جان سپردند.
در حالی صبح دیروز پیکر این دو خبرنگار بر دوش همکاران و خانوادههایشان در قطعه نامآوران به خاک سپرده شد که هنوز هیچ مرجع رسمی درباره علل و حواشی این فاجعه توضیح قانعکنندهای نداده است.
دیروز فرمانده پلیس راه کشور با تشریح تخلفات رخ داده در خصوص حادثه اتوبوس خبرنگاران اعلام کرد که این اتوبوس فاقد صورت وضعیت و متعلق به کارخانه سیمان بود. وی با بیان این که این اتوبوس تولید سال ۱۳۸۵ بود، گفت: «طبق بررسیهای ما اتوبوس معاینه فنی داشته است اما به دلیل آنکه در مسیر کوهستانی تردد کرده و مکررا از ترمز استفاده کرده، سیستم ترمزش دچار مشکل شده بود، ضمن این که راننده از ترمز ثانویه اتوبوس نیز استفاده نکرده است. راننده مسافران را بدون صورت وضعیت سوار و جابهجا کرده یعنی گزارشی ارائه نکرده که مسافران چه کسانی هستند و مسیرش تغییر کرده است.»
وی درباره صورت وضعیت ثبت شده اتوبوس اظهار کرد: «راننده این اتوبوس اعلام کرده بود که مسافرانش کارگران کارخانه سیمان هستند و احتمالا چون اتوبوس رایگان بوده صورت وضعیت را تغییر نداده است. این اتوبوس باید فاصله شهر تا کارخانه را طی میکرده اما در این ماموریت مسیرش تغییر کرده است.»
بازداشت راننده اتوبوس حامل خبرنگاران
ناصر عتباتی، رییس کل دادگستری استان آذربایجانغربی گفت: «راننده اتوبوس حامل خبرنگاران جهت بررسیهای بیشتر بازداشت شده و تحقیقات همهجانبه برای مشخص شدن علت حادثه در حال انجام است.»
همچنین به گفته فرهاد صالحیان، مدیرکل ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای کارت هوشمند راننده اتوبوس حامل خبرنگاران به طور دائم لغو شد و راننده مجاز به رانندگی در بخش حملونقل عمومی جادهای نخواهد بود.
واکنشها به طرز نشستن کلانتری
همان شب حادثه عیسی کلانتری، رییس سازمان محیطزیست برای بررسی وضعیت و به اصطلاح دلجویی از خبرنگاران به هتل محل آنها رفت. در این دیدار زینب رحیمی از خبرنگاران آسیبدیده در حادثه که به شدت متاثر بود و اشک میریخت خطاب به کلانتری انتقاداتی را بیان کرد. اما طرز نشستن رییس سازمان محیطزیست در مقابل زنان خبرنگاری که از حادثهدیدگان واژگونی اتوبوس بودند، با انتقاد شدید فعالان مدنی و رسانهای در فضای مجازی روبهرو شد. بسیاری این شکل نشستن مقابل افراد آسیبدیده و داغدیده را «بیادبانه» و «زشت» دانستند.
کاربری در این باره نوشت: «حقوقهای نجومی میگیرید که اینگونه بدون حتی ذرهای احترام در مقابل داغدیدگان بنشینید ولی حتی یک اتوبوس سالم در اختیار خبرنگاران قرار ندهید؟!»
کاربر دیگری نوشت: «دوسوال، ۱- چرا برای عیسی کلانتری صندلی آوردند نشست؟ باید میایستاد و پاسخگو میبود. ۲- این چه طرز نشستن یک مسوول در مقابل یک شهروند، مخاطب وهموطن است! نمیگویم زن که برداشت جنسیتی نشود و درست نشستن در مقابل زن و مرد فرقی نمیکند.»
بسیاری این شیوه نشستن معاون رییسجمهور را از منظر «زبان بدن» تحلیل کردند. فردی نوشت: «زبان بدن گاهی گویاتر از هر سخنی است؛ طرز نشستن مسوول مملکت که برای تسلی آمده آینهای از نسبت و رابطه حاکم و شهروند است.»
البته فقط طرز نشستن کلانتری بحثبرانگیز نشده، بلکه اظهارات استاندار آذربایجانغربی درباره اینکه این حوادث طبیعی است نیز واکنشهای زیادی به دنبال داشت.
کاربری در اینباره نوشت: «صدای آقای استاندار در گوشم است: اتوبوس بدی نبود. این حوادث طبیعی است. بغض و درد زینب رحیمی که مقابلش عیسی کلانتری ساکت و راحت لم داده است توی چشمانم چرخ میخورد. آمدم اینجا چیزی بگویم، نوشته جناب جهانپور را خواندم… گاه میگویم فغانی برکشم، باز میبینم صدایم کوته است…»
ماجرای پرتکرار امکانات بد و نامناسب برای خبرنگاران
آیسان زرفام، خبرنگار روزنامه «پیام ما» نیز که از دیگر سرنشینان حادثه اتوبوس خبرنگاران بود درباره این حادثه گفت: بار اولی نیست که امکانات بد و نامناسب مثل اتوبوس نامناسب یا پروازهای ارزانقیمت در اختیار خبرنگاران قرار میگیرد یا مسیرهای بازدید خبرنگاران را از جادههایی برنامهریزی میکنند که زودتر به مقصد برسند و برنامه به اتمام برسد. در واقع به دنبال این هستند که حداقل هزینه را برای بازدید و سفر خبرنگاران داشته باشند. این موضوع جدیدی نیست و قبلا هم شاهد آن بودهایم.
زرفام افزود: مساله این است که خبرنگاران به این موضوع تن میدهند چون دسترسی ما به منابع و مکانهای بازدید محدود و کم است به همین دلیل زمانی که موقعیتی برای بازدید و تهیه گزارش پیش آید حاضریم با هر شرایطی کنار بیاییم.
راننده فریاد زد ترمز نداریم…
وی در مورد زمان وقوع حادثه گفت: از تونل انتقال آب زاب دیدن کردیم و نزدیک به ساعت ۱۷:۳۰ در جاده «کانی سیب» به نقده برای صرف ناهار در حال حرکت بودیم. هر کدام از بچهها مشغول کار خود بودند و در اتوبوس نشسته بودیم و ناگهان دیدیم کمکراننده فریاد میزند کمربندها را ببندید و راننده شروع کرد به فریاد زدن که ترمز نداریم.
وی افزود: جاده کوهستانی و با شیبهای بسیار تند بود. یک سمت دره و یک سمت کوه بود و اتوبوس در سرازیری جاده در حال حرکت بود، سرعت اتوبوس هر لحظه بیشتر و بیشتر میشد و فکر کنم سرعت اتوبوس به بیشتر از ۱۰۰ کیلومتر رسید و ترمز نداشتیم.
این خبرنگار که در حادثه مصدوم شده است، افزود: اتوبوس در یکی از شیبها با کوه برخورد کرد، شیشههای سمت چپ اتوبوس تماما خرد شد، اتوبوس به سمت راست که دره بود منحرف شد. به گاردریل برخورد کردیم، اتوبوس مجدد صاف شد و به جاده بازگشت ولی پیچها به شدت تند بود و ما انتظار داشتیم به ته دره سقوط کنیم که یکی داد زد تو رو خدا اتوبوس را بکوب به کوه. راننده اتوبوس را به سمت چپ که کوه بود منحرف کرد. اتوبوس از سمت چپ واژگون شد. چند لحظهای بیهوش بودم و وقتی به هوش آمدم از پنجرهای که شکسته بود توانستم خودم را از اتوبوس نجات دهم.
مقصران استعفا دهند
آیسان زرفام تاکید کرد: من از همه نهادها درخواست دارم به این روند که کمترین هزینه را برای بازدید خبرنگاران دارند و ارزانترین تجهیزات را تهیه میکنند، پایان دهند.
وی گفت: در صورتی که این موضوع صحت داشته باشد که اداره کل آذربایجانغربی این اتوبوس را برای ما گرفته باشد، انتظار دارم که مدیرکل آذربایجانغربی استعفا بدهد؛ چراکه خون همکاران ما ریخته شد، جان بهترین بچههای این مملکت از بین رفته و این حداقل کاری است که میتوانند انجام دهند.
بارها ایراد فنی اتوبوس را به راننده گوشزد کردیم
ابراهیم نژادرفیعی یکی دیگر از خبرنگاران حاضر و مصدوم در این حادثه با اشاره به واژگونی اتوبوس در «چغردره» جاده «دشت قوره» اظهار داشت: مهمترین علت واژگونی اتوبوس، عدم انتخاب وسیله نقلیه مناسب برای حملونقل همکاران توسط سازمان محیطزیست بود که متاسفانه منجر به جان باختن دو تن از همکاران جوان در عرصه رسانه شد. وی تصریح کرد: هماکنون وضعیت برخی همکاران مناسب نیست و گفته میشود که دچار آسیب در ریه شدهاند و بنده نیز دچار شکستگی یکی از مهرههایم شدهام و مسیری که برای تردد ۲۰ خبرنگار برای بازدید از پروژه انتقال آب انتخاب کرده بودند، خاکی و باریک بود بهگونهای که دو خودرو بهصورت همزمان امکان تردد نداشتند بنابراین موقع رفتن نیز نگرانیهایی از وضعیت اتوبوس وجود داشت چون بوی لنت آن در فضای اتوبوس پیچیده بود اما راننده اظهار داشت که بهخاطر ترمز زیاد بوده است. وی افزود: در یکی از گردنههای جاده باریک بودیم که بهیکباره صدای وحشت همکاران که اظهار کردند ترمز اتوبوس بریده بود بلند شد و در این هنگام خبرنگاران خواستند که از کمربند ایمنی استفاده کنند که مشاهده کردند کمربندی هم وجود ندارد و بنابراین تنها کاری که من و چند تن از همکاران انجام دادیم این بود که به صندلی اتوبوس چسبیدیم تا کمترین خسارت و آسیب به ما وارد شود. متاسفانه برخی همکاران در این حادثه از پنجره به بیرون پرت شدند و آسیب جدی دیدند و دو همکار جوان نیز زیر اتوبوس رفته و جان خود را از دست دادند.
برای این حادثه هم مشابه حوادث قبلی سیلی از پیامهای تسلیت و دستور پیگیری راه افتاد غافل از اینکه این پیامها و دستورها نه داغی را آرام میکند و نه دردی را درمان، چرا برای جلوگیری از این حوادث اقدام قاطعی صورت نمیگیرد. تامین جاده ایمن و اتوبوس سالم، توقع و انتظار زیادی نیست. چرا ستاد احیا که بودجه چندصدمیلیونی دارد، در تامین اتوبوس خبرنگاران که مهمانشان بودند و امانت، رسم مهماننوازی و امانتداری را ادا نکرد و اتوبوسی را برای تردد خبرنگاران اختصاص داد که نه صورت وضعیت داشت و نه وضعیت فنی مطلوب؟
مسوولان سازمان محیطزیست کجا بودند وقتی پیکر دو خبرنگار ایسنا و ایرنا به تهران منتقل شد؟ چرا فقط رستگاری معاون سابق محیطزیست استان تهران و چند محیطبان در فرودگاه مهرآباد حضور داشتند!؟ چرا هیچ کدام از مسوولان محیطزیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره این حادثه عذرخواهی نمیکنند؟ این روزها حرفهای مسوولان همچون حکم سرپوش بر حادثه را دارد و سوپاپ اطمینانی است برای خاتمه دادن به پیگیریها؛ همانند آنچه در واژگونی اتوبوس حامل دانشجویان در دانشگاه علوم و تحقیقات رخ داد یا سایر موارد مشابهی که به صورت روزانه در سطح جادهها اتفاق میافتد. همچنان برای همگان سوال است با این شرایط چرا مسوولی استعفا نمیدهد؟! و دهها چرای بیپاسخ دیگر…
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد