نان در تهران گران می‌شود؟

گروه بازرگانی- «افزایش قیمت نان کلید خورد»، این خبری بود که دیروز در صدر اخبار قرار گرفت و زمزمه‌های افزایش 25‌درصدی نرخ نان نیز از آن به گوش می‌رسد؛ افزایشی که نگرانی‌های بسیاری را برای کارگران و معیشت آنها به همراه داشته است.
اخیرا قیمت نان در برخی استان‌های کشور گران شده است، برخلاف برخی خبرها افزایش قیمت نان در پایتخت؛ فعلا اتفاقی نیفتاده است و نان همچنان به نرخ‌های قبلی فروخته می‌شود اما این در حالی است که اصلاح قیمت نان تا سقف ۲۵‌درصد نرخ فعلی در بیش از ۱۰ استان کشور در دستور کار است و معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی از افزایش قیمت نان تا ۲۵‌درصد خبر داد. گفتنی است در سطح شهر تهران باوجود اینکه هنوز رسما اعلام نشده که قیمت نان گران شده، برخی نانوایی‌ها نان 5‌هزار تومانی را 8 تا 10‌هزار تومان عرضه می‌کنند اما برخی هنوز نان را بین 3‌هزار تا 5‌هزار تومان می‌فروشند.
سخت‌تر شدن زندگی کارگران با افزایش قیمت نان
دبیر اجرایی خانه کارگر قزوین گفت: افزایش ۲۵درصدی قیمت نان آن هم در قزوین که شهرک‌های صنعتی بسیاری در آن وجود دارد و کارگرنشین است، فشار زیادی بر معیشت مردم وارد خواهد کرد.
مدیر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی سازمان جهاد کشاورزی قزوین روز دوشنبه از افزایش ۲۵‌درصدی قیمت نان از ۱۵ مردادماه در قزوین خبر داد و گفت: «قیمت نان یکی از دغدغه‌های مهم اقتصادی مردم است. بهار و تابستان سال گذشته قیمت نان در برخی استان‌ها تحت عنوان «متناسب‌سازی قیمت نان» با افزایش مواجه شد. در روزهای اخیر نیز قیمت نان در برخی استان‌های کشور گران شده است.»
عیدعلی کریمی، دبیر اجرایی خانه کارگر قزوین به افزایش ۲۵درصدی قیمت نان اعتراض کرد و گفت: افزایش ۲۵درصدی قیمت نان آن هم در قزوین که شهرک‌های صنعتی بسیاری در آن وجود دارد و کارگرنشین است، فشار زیادی بر معیشت مردم وارد خواهد کرد. کریمی گفت: چه چیز تغییر کرده که قیمت نان را در میانه سال ۲۵درصد افزایش می‌دهند؟ آیا حقوق کارگران ترمیم شده یا نرخ تورم پایین آمده است؟
دبیر اجرایی خانه کارگر قزوین تاکید کرد: نان یک کالای اساسی و قوت غالب مردم است و افزایش قیمت آن باعث افزایش قیمت بسیاری از کالاها و خدمات می‌شود. همین امروز هم کارگران به سختی زندگی و نیازهای اساسی خود را تامین می‌کنند، با این اقدامات مشکلات معیشتی آنها را بیشتر نکنید.این فعال کارگری گفت: افزایش قیمت یک کالای اساسی، وسط سال و آن هم در شرایطی که سیستم اجرایی و مدیران در حال تغییر هستند، اتفاق درستی نیست؛ باید در این تصمیم تجدیدنظر کنند.
افزایش هزینه نانوایی‌ها نان را گران کرد
به گفته رییس کانون صنایع آرد ایران، خبر افزایش قیمت نان در برخی استان‌ها به دلیل افزایش هزینه‌های نانوایی‌هاست، هرچند تایید این افزایش نرخ برعهده مسوولان مرتبط در هر استان بوده اما باید توجه داشت که قیمت آرد حدود ۱۰سال است که تغییری نکرده است.
روز سه‌شنبه خبری به نقل از معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی مبنی بر افزایش قیمت نان تا سقف ۲۵‌درصد نرخ فعلی در بیش از ۱۰ استان کشور منتشر شد؛ خبری که چند ساعت بعد از سوی مدیر بازرسی و نظارت بر کالا‌های اساسی سازمان جهاد کشاورزی قزوین نیز مطرح شد و خدایاری در این خصوص اظهار کرد: براساس نامه ارسالی از سوی معاونت هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور قیمت نان در استان قزوین از روز چهارشنبه با نرخ جدید پخت و به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
با صحبت‌های مطرح شده از سوی مسوولان در برخی استان‌ها، به نظر می‌رسد که قیمت‌های جدید نان به‌زودی در سراسر کشور با تغییرات افزایشی به‌روزرسانی شود.
علت افزایش قیمت نان چیست؟
حسین یزدجردی، رییس کانون صنایع آرد ایران درخصوص خبر افزایش قیمت نان در برخی استان‌ها گفت: با تصمیم دولت سیزدهم، از سال ۱۴۰۱ به بعد، تعیین قیمت نان به استانداری‌ها واگذار شد بنابراین آرد به صورت سراسری در کشور قیمت‌گذاری می‌شود اما قیمت نان در هر استان جداگانه تعیین و اعلام می‌شود.
وی افزود: خبر افزایش قیمت نان در برخی استان‌ها به دلیل افزایش هزینه‌های نانوایی‌ها نظیر حقوق و دستمزد و موارد مشابه است، هرچند تایید این افزایش نرخ برعهده مسوولان مرتبط در هر استان است اما باید توجه داشت که قیمت آرد (نان لواش، تافتون، بربری و سنگک) حدود ۱۰سال است که تغییری نکرده و در محدوده هر کیلوگرم ۸۰۰ تومان است.
کنترل قیمت نان از دست دولت خارج شده
به گفته یزدجردی، در شرایطی خبر افزایش ۲۵‌درصدی قیمت نان در برخی استان‌ها مطرح شده است که بسیاری از نانوایی‌ها در کشورمان از مدت‌ها قبل نرخ نان را افزایش داده بودند. به بیان دیگر، کنترل نرخ نان از دست دولت خارج شده چراکه اصل سیاست‌های حمایتی در این سال‌ها اشتباه بوده است. در حقیقت سیاستگذار با عدم تغییر نرخ آرد در طول ۱۰سال اخیر، به دنبال ثبات قیمت نان بود اما تغییرات افزایشی قیمت نان در این مدت نشان می‌دهد که چنین سیاست و تصمیمی در حوزه آرد اشتباه بوده است.
رییس کانون صنایع آرد ایران اظهار کرد: متاسفانه طی سال‌های اخیر به دلیل عدم تغییر نرخ رسمی نان متناسب با نرخ تورم و تغییرات قیمتی محصولات سایر کسب‌وکارها، شاهد برخی تخلفات در صنف نانوایی بوده‌ایم.
قیمت‌گذاری دستوری آرد و نان تبعات دارد
رییس کانون انجمن صنفی صنایع آرد ایران با اشاره به اینکه وقتی قیمت دستوری در حوزه آرد و نان متعادل و واقعی نیست، منجر به کاهش کیفیت نان و رانت‌خواری و فساد می‌شود، گفت: این در شرایطی است که کارخانه‌های آرد در سراسر کشور، با مشکلات و چالش‌های تولید به دلیل قیمت‌گذاری دستوری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و نیازمند توجه ویژه از سوی دولت جدید است تا مشکلات این صنعت هرچه زودتر ساماندهی و برطرف شود وگرنه چرخه آرد و نان با مشکلات اساسی مواجه خواهد شد.
وی درخصوص طرح هوشمندسازی آرد و نان در دولت سیزدهم نیز توضیح داد: این طرح، طرح خوبی نبود و نتایج منفی به دنبال داشت و به صنعت آرد و نان لطمه بزرگی وارد کرد. این طرح برای دولت فقط هزینه درست کرد و نتیجه مثبتی به دنبال نداشت.
مبلغ یارانه نان ناکافی است
افزایش قیمت نان در ۱۰استان کشور در حالی رخ می‌دهد که پیش از این مرکز پژوهش‌های مجلس مبلغ یارانه نان در سال ۱۴۰۳ را ناکافی دانسته بود. نان به عنوان یکی از تامین‌کننده‌های اصلی کالری در ایران شناخته می‌شود از این‌رو گندم برای سیاستگذاران ارزش استراتژیک در امنیت غذایی کشور دارد. به همین دلیل دولت در ایران گندم را به قیمت تضمین شده که بالاتر از قیمت سر خرمن است از کشاورزان خریداری کرده و با قیمت یارانه‌ای برای مصارف نانوایی می‌فروشد.
برای این منظور مطابق قانون هدفمندی یارانه‌ها، اعتباراتی در بودجه‌های سنواتی برای یارانه نان از محل هدفمندی یارانه‌ها اختصاص پیدا می‌کند. با افزایش قیمت خرید تضمینی گندم هر سال میزان اعتبار مورد نیاز برای یارانه نان افزایش پیدا کرده و این افزایش انگیزه‌های لازم برای رشد تولید داخلی و کاهش واردات را تقویت کرده است.
در بودجه سال ۱۴۰۲ کل مبلغی که برای یارانه نان تخصیص داده شده بود برابر با ۵۶‌هزار‌میلیارد تومان بود. با این حال ۱۵۹‌هزار تومان به منظور پرداخت یارانه این کالا از سوی دولت پرداخت شد. این موضوع نشان می‌دهد که پیش‌بینی مبلغ لازم برای تامین یارانه نان در بودجه سال ۱۴۰۲ کاملا کم برآورد شده و از این جهت موجب ناترازی شدیدی در بودجه هدفمندی یارانه‌ها شده است.
دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ یارانه نان را برابر با ۱۴۳‌هزار‌میلیارد تومان تخمین زده که نسبت به سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۵۰‌درصد رشد کرده است. هرچند همچنان ۱۶‌هزار‌میلیارد تومان از میزان یارانه تخصیص داده شده در سال ۱۴۰۲ به نان کمتر است. مرکز پژوهش‌های مجلس تخمین زده که اعتبار مورد نیاز برای یارانه نان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ در حالت اول حدود ۱۹۲‌هزار‌میلیارد تومان و در حالت دوم ۱۷۸‌هزار‌میلیارد تومان باشد.
تفاوت دو حالت برآوردی تنها در تفاوت در قیمت خرید تضمینی گندم است و سایر فروض در هر دو حالت یکسان است بنابراین در خوشبینانه‌ترین حالت، یارانه نان برای امسال چیزی حدود ۲۸‌هزار‌میلیارد تومان و در بدبینانه‌ترین فرضیه، ۴۲‌هزار‌میلیارد تومان کسری دارد و شاید به همین دلیل هم است که در آخرین روز‌های تغییر و تحولات دولت، استانداران دست به تغییر قیمت نان زده‌اند.