موج گرانی گوشت و مرغ در راه ایران؟

سیاست‌های جدید دولت هند برای افزایش تولید اتانول از ذرت، این کشور را برای نخستین‌بار به وارد‌کننده ذرت تبدیل کرده که نهایتا منجربه افزایش تقاضا و قیمت در بازارهای جهانی شده است. در جهان امروزی تجارت، مرزهای اقتصاد بین‌الملل آنچنان در هم تنیده شده که گاها تفکیک بازارها از یکدیگر و تحلیل فاندامنتال آنها کاری بسیار مشکل جلوه می‌کند. با این حال، باید در نظر داشت که بازارها نیز درست مانند هر المان دیگر در جوامع انسانی امری پویا بوده و این پویایی همچنان در حال پیشرفت است.
باوجود ریزش قیمت غلات در پی تزریق مجدد آن از سوی اوکراین به بازارهای جهانی و افزایش صادرات غلات و گندم روسیه به بازار، قیمت ذرت در اتفاقی عجیب از اواخر ماه آگوست سال‌جاری آغاز به افزایش شدید کرد.
البته این افزایش قیمت ذرت روی دیگر غلات به ویژه مهم‌ترین آنها یعنی گندم، تاثیرگذار بوده و افزایش روند قیمت ذرت تنها چند روز بعد، منجربه افزایش قیمت گندم نیز شده است. اما سوال اینجاست که دلیل افزایش قیمت مجدد غلات آن پس از حدود دوسال، چه بوده است؟
صنعت نفت هند، عامل اصلی افزایش قیمت ذرت!
مهم‌ترین عامل افزایش قیمت ذرت در بازارهای جهانی را باید سیاست‌های جدید نفتی دولت و پالایشگاه‌های هندی معرفی کرد. نشریه اوکونومیست هند، با انتشار گزارشی در این خصوص نوشت: «حرکت هند به سمت تولید اتانول بیشتر از ذرت، منجربه اتفاقی نادر طی چنددهه گذشته شده است. بزرگ‌ترین صادر‌کننده ذرت آسیا اکنون به وارد‌کننده ذرت تبدیل شده و در نتیجه صادرات ذرت هند به بازارهای جهانی نیز متوقف شده است. همچنین، جهش در واردات ذرت به هند از ماه ژانویه برای تولید اتانول و کاهش وابستگی به اتانول نیشکر مورد استفاده در ترکیبات گازوئیل، منجربه افزایش شدید قیمت شده است.»
تقاضای کشوری چون هند که دومین مصرف‌کننده منابع سوختی در آسیا محسوب می‌شود، برای یکی از غلات مهمی چون ذرت، به عنوان تکانه‌ای شدید و قابل‌توجه به‌حساب می‌آید که در صورت ادامه این روند، باید منتظر افزایش بیشتر قیمت ذرت و دیگر غلات باشیم.
دولت هند در نظر دارد به منظور حرکت در راستای کربن‌زدایی، از اتانول ذرت به جای نیشکر در ترکیبات گازوئیل خود استفاده کند. به اعتقاد دولت هند، کاهش تقاضای بخش نفتی برای نیشکر، منجربه کاهش شدید قیمت این محصول کشاورزی نیز خواهد شد که به سود اقتصاد مردم است.
افزایش مجدد تنش‌های ژئوپلیتیک
تنش‌های ژئوپلیتیک طی هفته‌های گذشته در اکثر میادین جنگ روز جهان به چشم می‌خورند. در اوکراین، نیروهای نظامی این کشور برای نخستین بار از آغاز زمان جنگ تاکنون، مناطقی از خاک روسیه به‌ویژه «کورسک» را تصاحب کرده‌اند که نقطه بسیار استراتژیکی به حساب می‌آید، چراکه منطقه «سودژا» در حومه این شهر، دقیقا نقطه مبادله گاز ترانزیتی روسیه به مقصد اروپا بوده که از خاک اوکراین عبور می‌کند.
با فرض اینکه افزایش روند قیمت ذرت ادامه داشته باشد، باید آماده آغاز دور تازه‌ای از افزایش قیمت در بسیاری از اقلام مصرفی در داخل ایران به‌ویژه در بخش قیمت گوشت و مرغ و صنعت نان باشیم. در سرزمین‌های اشغالی نیز اوضاع بهتر نیست. باوجود تمامی فشار ایالات‌متحده و مواردی چون تحریم تسلیحاتی بریتانیا علیه اسرائیل، هنوز توافقی میان حماس و تل‌آویو شکل نگرفته است. ادامه وضعیت فعلی، می‌تواند منجربه واکنش احتمالی نیروهای مقاومت در منطقه شود. مضاف بر اینکه براساس گمانه‌زنی رسانه‌ها، ایران نیز حمله تلافی‌جویانه خود به اسرائیل را به زمان پس از توافق میان طرفین موکول کرده که در صورت شکست مذاکرات احتمالی، حمله ایران علیه مواضع تل‌آویو نیز وجود دارد. چنین وضعیتی نهایتا منجربه افزایش احتمالی حملات حوثی‌ها علیه کشتی‌های تجاری حامل غلات آسیا به مقصد اروپا خواهد شد که نتیجه‌ای جز کاهش عرضه غلات در اروپا و نهایتا افزایش قیمت نخواهد داشت.
خطر افزایش قیمت نهاده‌های دامی در
داخل ایران
داده‌های اعلام‌شده از سوی گمرک در سال گذشته بیانگر آن است که در بازه زمانی مورد بررسی حجم واردات کالا به کشور برابر با ۱۴ میلیون و ۴۰۰‌هزار تن به ارزش ۲۴‌میلیارد و ۲۰۰‌میلیون دلار بوده که از حیث وزن 17/2‌درصد و از نظر ارزش 49/7‌درصد رشد داشته است. از سوی دیگر، ذرت و سویا مهم‌ترین اقلام نهاده‌های دامی و خوراک دام به‌ویژه برای پرورش مرغ محسوب می‌شوند.
حال با فرض اینکه افزایش روند قیمت ذرت ادامه داشته باشد، باید آماده آغاز دور تازه‌ای از افزایش قیمت در بسیاری از اقلام مصرفی در داخل ایران به‌ویژه در بخش قیمت گوشت و مرغ و صنعت نان باشیم.
برای جلوگیری از این رخداد نامبارک، دولت باید به‌صورت طبیعی اقدام به افزایش سوبسید‌های تخصیص‌یافته به این گروه کند که فشار بسیار زیادی به اقتصاد ناخوش کشور وارد خواهد آورد، اما اگر این سوبسید تخصیص نگیرد نیز موج تازه‌ای از تورم دامنگیر اقتصاد ایران خواهد شد.
در حال حاضر به نظر می‌رسد باید منتظر ماند و دید طی هفته‌های آینده، تغییری در روند افزایشی قیمت ذرت و دیگر غلات اساسی همچون گندم در سطح جهانی رخ خواهد داد یا خیر. و اینکه پاسخ دولت به این موج جدید از افزایش قیمت جهانی غلات چه خواهد بود؟