مغولستان؛ گلوگاه چین در دستان آمریکا

گسترش همکاری میان مغولستان، آمریکا و کشورهای هم‌پیمان واشنگتن این منطقه استراتژیک و سرشار از منابع را که گلوگاه چین به شمار می‌آید، به منطقه حضور ناتو تبدیل کرده است.
در دو هفته گذشته، ملاقات‌های گسترده‌ای میان سران مغولستان و آمریکا صورت گرفت و دو کشور اولین گفت‌وگوی راهبردی جامع خود را آغاز کردند. سفر باتتسگ باتمونخ، وزیر امور خارجه مغولستان به واشنگتن و دیدار آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا از اولان باتور، نشان‌دهنده پیشرفت شراکت استراتژیک مغولستان و ایالات‌متحده در زمینه‌های مختلف بود.
سفر باتتسگ به واشنگتن به عنوان اولین دیدار سیاسی با آمریکا در دولت ائتلافی تازه تاسیس مغولستان، بسیار مهم بود.
علاوه بر این، سفر او مکانیسم گفت‌وگوی جدیدی را راه‌اندازی کرد که به عنوان گفت‌وگوی جامع استراتژیک شناخته می‌شود. به گزارش خبرگزاری ملی مغولستان (مونتسامه)، اولین گفت‌وگوی راهبردی جامع مغولستان و آمریکا هفت جلسه درباره منافع دوجانبه و تبادل نظر در مورد تعمیق روابط و همکاری‌های مغولستان و آمریکا در زمینه‌های سیاسی، دفاعی، تجاری، آموزشی، فرهنگی، توسعه روابط بشردوستانه و روابط مردم با مردم تحت مشارکت همسایه سوم راهبردی و… را شامل می‌شد.
به گزارش ایرنا، گفت‌وگوی جامع استراتژیک به عنوان مکانیسمی برای ارتباط قوی‌تر و عمیق‌تر بین واشنگتن و اولان باتور عمل می‌کند. مکانیسم گفت‌وگو برای سیاست خارجی چند ستونی مغولستان بسیار مهم است زیرا نه‌تنها در روابط دوجانبه بلکه در پلتفرم‌های چندجانبه مانند گفت‌وگوی اولان باتور در مورد امنیت شمال شرق آسیا نیز استفاده می‌شود .
بلینکن در کنفرانس مطبوعاتی مشترک بعد از دیدار خود از اولان باتور تاکید کرد تعاملات دوجانبه بین مغولستان و آمریکا در سال‌های اخیر تقویت شده است.
سفر بلینکن به مغولستان اولین سفر وزیر امور خارجه آمریکا پس از سفر جان کری در سال ۲۰۱۶ است؛ زمانی که وی از مغولستان به عنوان «واحه دموکراسی در یک منطقه سخت» نام برد.
در یکم آگوست، بلینکن با رییس‌جمهور مغولستان، خورلسوخ اوخنا و نخست‌وزیر این کشور اویون اردنه لووسانامسری ملاقات کرد. در این دیدار رسمی، خورلسوخ تاکید کرد که مغولستان اهمیت زیادی به روابط خود با ایالات‌متحده می‌دهد و این کشور شریک قابل اعتماد، استراتژیک و دوست نزدیک محسوب می‌شود.
خورلسوخ یکی از اولویت‌های سیاست خارجی مغولستان را تقویت بیشتر روابط با آمریکا خواند و خاطرنشان کرد: سفر بلینکن به مغولستان در مدت کوتاهی پس از میزبانی از وزیر امور خارجه مغولستان در واشنگتن نشان واضحی از تعهدات آمریکاست بنابراین ما همکاری خود را بیشتر گسترش می‌دهیم.
اویون اردنه نیز بر مشارکت رو به رشد بین اولان‌باتور و واشنگتن تاکید کرد و گفت: آمریکا نه‌تنها همسایه سوم استراتژیک ما است، بلکه یک شریک دیرینه در بسیاری از زمینه‌های همکاری بوده و آمریکا، ستاره شمالی راهنمای ما در سفر دموکراتیک مغولستان است.
از زمان آغاز به کار مشارکت استراتژیک مغولستان و آمریکا در سال ۲۰۱۹، روابط دوجانبه بین دو کشور همچنان رو به رشد بوده است.
یکی از اقدامات قابل توجه، توافقنامه آسمان‌های باز ۲۰۲۴ است که در سال گذشته در سفر اویون اردنه به واشنگتن به دست آمد. این توافق راه را برای ارتباط هوایی بیشتر بین آمریکا و مغولستان با هدف اجرای پروازهای مستقیم مسافری بین این دو کشور هموار کرد.
توافقنامه آسمان‌های باز این قابلیت را دارد که نه‌تنها به اقتصاد مغولستان تنوع ببخشد، بلکه روابط بین مردم را تقویت کند و تبادلات فرهنگی و آموزشی را افزایش دهد. انگیزه اقتصادی دیگر برای توافقنامه آسمان‌های باز، امید به افزایش گردشگری آمریکا به مقصد مغولستان است.
حمایت واشنگتن از مغولستان دموکراتیک می‌تواند شراکت استراتژیک میان دو کشور را تقویت کند و درهایی برای فرصت‌های همکاری بگشاید، گسترش بهره‌برداری از مواد معدنی حیاتی در مغولستان، انگیزه‌ای مهم برای واشنگتن است تا به مغولستان به عنوان یک شریک استراتژیک بها دهد.
سفرهای اخیر در سطح بالا بین این دو کشور نشان‌دهنده تلاش قابل توجه هر دو طرف برای سرعت بخشیدن به مشارکت استراتژیک است. از آنجایی که انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر (آبان) در حال نزدیک شدن است، گفت‌وگوی قوی و آینده‌نگر با این کشور برای تلاش‌های سیاست خارجی مغولستان بسیار مهم است.
مغولستان یکی از کشورهایی است که سیاست خارجی خود را بر عنصر توازن بنا و تلاش می‌کند تا از این طریق یک سیاست خارجی مستقل ایجاد کند. منابع زیرزمینی این کشور، به ویژه زغال سنگ، مورد توجه چین و روسیه و همچنین آمریکا و سایر کشورهای غربی است، بنابراین دولت اولان‌باتور با ایجاد روابط خوب با چین و روسیه از یک سو و دیگر کشورهای غربی از سوی دیگر، تلاش می‌کند بین قدرت‌های بزرگ تعادل برقرار کند.
اگرچه دولت اولان باتور برای توسعه یک سیاست خارجی چندجانبه تلاش کرده است اما هر از چند گاهی افزایش قابل ‌توجهی در علاقه طرفین به این کشور و تلاش آنها برای تقویت روابط صورت گرفته و جدیدترین نمونه آن تلاش‌های تازه واشنگتن است.
به ‌تازگی موقعیت جغرافیایی این کشور و ذخایر زغال‌سنگ، دولت‌های غربی را بیش از گذشته به تعامل با مغولستان متمایل کرده است. زغال‌سنگ نقش عمده‌ای در مصرف انرژی چین دارد که مانند بسیاری از کشورهای دیگر همچنان به نفت و گاز طبیعی وابسته است. در سال ۲۰۲۲، مصرف زغال‌سنگ چین 6/4‌درصد نسبت به سال قبل افزایش یافت و به 5/4‌میلیارد تن رسید.
در این مرحله، در مقابل علاقه روزافزون چین به مغولستان، کشورهای غربی می‌خواهند حضور خود را در این کشور افزایش دهند و با نشان دادن علاقه بیشتر به مغولستان، دستی قوی در برابر چین داشته باشند.
مغولستان با چالش‌های بی‌سابقه‌ای از جمله بخش کشاورزی، اختلال در عرضه نهاده‌های کلیدی مانند کود و عدم اطمینان بازار مواجه است و مقامات آمریکا با همتایان مغولستانی خود از طریق فعالیت‌های متعدد برای ارتقای رشد اقتصادی پایدار و انعطاف‌پذیر و امنیت غذایی کار می‌کنند. به این ترتیب چالش‌های کشاورزی مغولستان به عنوان فرصتی برای آمریکا برای افزایش حضور در منطقه تلقی می‌شود.
سال گذشته میلادی دولت آلمان در توافقنامه‌ای تصمیم گرفت ۷۸‌میلیون یورو به دولت اولان‌باتور کمک مالی کند که بزرگ‌ترین مبلغ در تاریخ مذاکرات همکاری دوجانبه است. این وام تا سقف ۲۹میلیون یورو می‌تواند به بودجه برنامه‌های ملی تبدیل شود و از طریق صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا در بخش بهداشت هزینه شود. این در حالی است که کره جنوبی یکی از متحدان واشنگتن در آسیا نیز اقداماتی را برای افزایش بیشتر روابط با مغولستان داشته است. اهمیت مغولستان در مبارزه مداوم بین غرب و چین به رهبری آمریکا اهمیت فزاینده‌ای یافته است. کشورهای غربی از آنجا که مغولستان را کشوری نزدیک‌ به غرب می‌دانند، حمایت‌های بیشتری در بخش‌های اقتصادی و بهداشتی این کشور آسیایی به عمل می‌آورند.