15 - 10 - 2024
معنای متفاوت تراز تجاری خودرو
مجید اعزازی- بررسی ارزش دلاری مجموع واردات و صادرات خودرو به کشور طی 6ماهه نخست سال جاری حاکی از فاصله فاحش میان واردات (حدود 440میلیون دلار) و صادرات (حدود 2میلیون دلار) است. در این حال، از نگاه کارشناسان خودرو این اعداد و ارقام، در اقتصاد ایران وزنی ندارند و بیمعنی تلقی میشوند و نشان میدهد که تجارت خودروی ایران در حد صفر است.
در 6ماهه نخست سال 1403، آمار انواع خودروی سواری واردشده به کشور بالغ بر 22هزار و 264دستگاه و به ارزش 439میلیون دلار بوده است. در این میان، ارزش واردات خودروهای برقی به کشور در ۶ماهه ابتدای امسال معادل ۱۲میلیون و ۴۱۸هزار و ۶۱۶دلار بوده است. از سوی دیگر، در ۶ماهه ابتدای امسال تعدادی از خودروهای ایران به ارزش حدود 2میلیون دلار به کشورهای اسپانیا، بلاروس، ترکیه، چین، عراق و برخی مناطق ویژه اقتصادی کشورهای مختلف صادر شده است.
بر این اساس، ارزش صادرات خودرو به اسپانیا در ۶ماهه ابتدای امسال ۱۱۴هزار و ۳۳۴دلار و ارزش صادرات خودرو طی مدت زمان یادشده به بلاروس معادل ۱۰هزار و ۶۰۰دلار بوده است. همچنین ارزش صادرات خودرو به ترکیه ۱۸هزار و ۵۰۰دلار بوده است. صادرات خودرو به چین از سهگمرک غرب تهران، منطقه ویژه اقتصادی بم و منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی انجام شده که صادرات خودرو از گمرک غرب تهران به چین معادل ۵۳هزار و ۵۷۹دلار، از منطقه ویژه اقتصادی بم ۴۸۱هزار و ۶۰۷دلار و از منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی ۳۱هزار و ۸۹۲دلار بوده است. براین اساس صادرات خودرو به چین در ۶ماهه ابتدای سال جاری ۵۶۷هزار و ۷۹دلار بوده است. ارزش صادرات خودرو به عراق یکمیلیون و ۳۰۵هزار و ۲۳۱دلار و به مناطق ویژه ۳۸هزار و ۶۷۸دلار بوده است.
در حد صفر
امیرحسن کاکایی، کارشناس خودرو درباره تراز منفی تجارت خودروی کشور گفت: این اعداد شوخی است. صادرات و واردات خودرو در ایران در حد صفر است. علت صفر بودن واردات خودرو هم این است که ارز مورد نیاز برای واردات خودرو در کشور موجود نبوده است و از همینرو، طی 6-5سال اخیر، واردات خودرو از سوی بانک مرکزی ممنوع شده بود. طی دوسال گذشته اما مسیر و روند بوروکراتیک واردات کمی تسهیل و روغنکاری شد.
او تصریح کرد: میدانیم واردات خودرو مانند واردات سیب و پرتقال نیست و باید ثبتسفارش صورت گیرد و خودروها از کشور مبدأ سوار کشتی شوند و پس از حدود سهماه این محمولهها به کشور میرسد. پس از چندسال وقفه در واردات خودرو، الان این فرآیند یک روال عادی و منطقی پیدا کرده، اما تداوم این روال منوط به تخصیص منابع ارزی است؛ اینکه تا انتهای سال 300میلیون دلار یا یکمیلیارد دلار ارز داشته باشیم تا به این کار اختصاص دهیم یا خیر؟
این کارشناس خودرو اظهار کرد: نبود ارز کافی برای واردات خودرو و برخی کالاهای دیگر نیز به علت کاهش درآمدهای ارزی ناشی از تحریم فروش نفت و انجام مراودات مالی با سایر کشورهاست. افزون بر این، اقتصاد را بد مدیریت میکنیم و اصلا به تولید فکر نمیکنیم. طبیعی است که اگر ارزشآفرینی صورت نگیرد، و برخی منابع طبیعی به صورت خام فروخته شوند، درآمدی نیز حاصل نخواهد شد. افزونبر تحریمها، تا زمانی که FATF را امضا نکنیم، پولهای کلان را نمیتوانیم جابهجا کنیم.
مشکلات زیرساختی مانع تولید و صادرات
کاکایی درباره صادرات اندک خودرو طی 6ماهه اخیر نیز اظهار کرد: طی 7سال گذشته ضربههای زیادی به خودروسازیهای سایپا و ایرانخودرو از طریق عواملی همچون قیمتهای دستوری و … وارد شد و صنعت خودروسازی را تخریب کردند. مونتاژکاران نیز قطعه وارد میکنند و بخشی از تولیدات خود را ممکن است صادر هم بکنند، اما در کشور، ما با مشکلات زیرساختی همچون کمبود آب، برق و گاز و… مواجه هستیم. اگر تمام این مسائل حل شوند، تازه به موضوع صادرات میرسیم. او افزود: صادرات خیلی سختتر از واردات است، چراکه تولیدکننده اول باید محصول را تولید کند و بعد بستر صادرات را فراهم آورد و سپس در بازار مورد نظر با سایرین رقابت کند؛ آن هم نه برای یک روز یا دو روز که برای یک دوره طولانیمدت، چراکه وقتی یک خودروساز به عنوان صادرکننده وارد بازار کشور دیگری میشود، حداقل تا 10سال باید خدمات پس از فروش ارائه کند. از اینرو، وقتی عملکرد خودروسازی در داخل کشور با مشکلات عدیدهای مواجه است و نوسان دارد، معلوم است که نمیتواند صادرات انجام دهد.
این کارشناس خودرو اظهار کرد: در مورد صادرات گوجه و خیار بگیرنگیر راه میاندازند، چه برسد به خودرو. یک روز به تولیدکننده میگویند حق ندارد صادر کند، یک روز به او میگویند با این قیمت صادر نکن و… در این شرایط معلوم است که صادراتی نمیتواند شکل بگیرد. از همه این موارد گذشته، اگر خودرو یا کالای دیگری صادر کنیم، چطور میخواهیم پول آن را به کشور بیاوریم. در مجموع میتوان گفت که واردات و صادرات متاثر از مجموعهای از عوامل به هم پیوسته است و باید به عنوان یک بسته کامل به آن نگاه کرد.
این عددها شوخی است
کاکایی با اشاره به فروش چندهزار دستگاه وانتبار به سنگال هر یک به قیمت تقریبی 7هزار دلار اظهار کرد: مجموع این صادرات باید یکمیلیون دلار بشود. حتی اگر 10میلیون دلار یا 100میلیون دلار از صادرات خودرو حاصل آمده باشد، این اعداد رقم قابلتوجهی نیستند. وقتی میتوانیم از صادرات صحبت کنیم که بستر پایداری ایجاد شده باشد. در دورههایی ارزش دلاری صادرات خودروی ایران بیشتر بود.
وی افزود: در حال حاضر، روابط تجاری با ثباتی با کشور عراق نداریم و این روابط نوسان دارد. از این رو، خرید خودروهای ایرانی در کشور عراق به صورت بسیار محدود و انگشتشمار است، آن هم بهگونهای که مانند موتورسیکلت که وقتی خراب میشود، صاحبش آن را رها میکند و دیدگاهی یک بار مصرف بر آن حاکم است؛ یعنی متقاضی عراقی خودروی ایرانی را میخرد و پس از مدتی که خراب میشود، رها میکند.
او افزود: از این رو، در شرایط فعلی انتظار درآمدزایی از محل صادرات خودرو نمیتوان داشت و الزاما نمیتوان گفت که این حجم از صادرات نیز سودآور بوده است، چراکه سایپا و ایرانخودرو محصولات خود را به قیمت دستوری میفروشند و بنابراین صادرات خودرو الزاما سودآور نمیتواند باشد. به غیر از این، کیفیت خودرو نیز اهمیت دارد. اگر از نظر کیفیت خودروهای ایرانی را در بازاری مانند بازار عراق مقایسه کنیم، بعید است که تقاضایی برای آن وجود داشته باشد و سود هم کرده باشیم.
معنای متفاوت تراز تجاری
کاکایی در پاسخ به اینکه آیا اساسا بررسی تراز تجاری خودرو مهم است و در دیگر کشورها به آن اهمیت میدهند، اظهار کرد: در کشورهای پیشرفته که صنعت خودروسازی دارند، همواره تلاش میشود تا حدی تعادل را در میزان واردات و صادرات خودرو رعایت کنند. بهطور مثال، در حال حاضر، آمریکا یک تعرفه 100درصدی روی خودروهای برقی چینی وضع کرده است تا حساب تجاریاش در این حوزه تراز شود.او تصریح کرد: البته کشورهای پیشرفته روابط تجاری را در کل تجارت بررسی میکنند و آن دسته از کشورهای پیشرفته که صنعت خودروسازی دارند نیز نسبت به تراز و متعادل بودن این صنعت مهم دقت میکنند و
حواسشان جمع است. کاکایی افزود: بهطور مثال، اگر تراز واردات و صادرات میان دو کشور آلمان و فرانسه از تعادل خارج شود، یا یک مانع تجاری مانند تعرفه بالا وضع یا یک امتیازی از طرف تجاری مقابل دریافت میکنند. از اینرو، تلاش میشود در یک بسته تجاری شامل مجموعهای از کالاها تعادل حفظ شود. در حال حاضر، برای صنعت خودروی ما این مساله تراز تجاری خودرو معنا و مفهومی ندارد، چون الفبا را نرفتهایم و همچنان در ابتدای مسیر هستیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد