20 - 06 - 2023
متقاضیان واقعی وام در حاشیه
سقف اعطای تسهیلات خرد در حالی از سوی بانک مرکزی به ۳۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است که بانکها به دلایل مختلف حتی در پرداخت وام ۵۰ میلیونی هم متقاضیان واقعی را همراهی نمیکنند.
به گزارش بازار، طبق اعلام بانک مرکزی حداکثر مجموع اصل تسهیلات خرد قابل پرداخت به هر مشتری در هر بانک و موسسه اعتباری به ۳۰۰میلیون تومان افزایش یافته و دستورالعمل اجرای آن نیز به بانکها ابلاغ شده است؛ اقدامی که در راستای تامین نیاز افراد جامعه بوده، اما آنگونه که مشخص است متقاضیان واقعی به ندرت میتوانند به چنین وامهایی دست یابند، چرا که شرایط دریافت آن طوری است که فقط افراد توانمند، حقوقیها، کارکنان بانک و کارمندان میتوانند از این امتیاز بهرهمند شوند. در مقابل، افراد ضعیف جامعه به دلیل بحث اعتبارسنجی یا عدم توان مالی لازم که باید برای بانک محرز باشد، باز هم در این راه جا میمانند. نمونه آن وامهای خرد تا ۱۰۰ میلیون تومان بدون ضامنی بود که فقط کارمندان و سایر اقشار دارای برخورداری از رتبهبندی مناسب کارکرد بانکی توانستند از آن بهرمند شوند و نیازمندان واقعی هیچگاه نتوانستند به آن دست یابند.
وامدهی بانکها به خودیها به جای تامین نیازهای مردم
طبق آمارهای موجود، بیشترین تسهیلات خردی که از سوی بانکها ارائه شده وام به خودی بانکها بوده است؛ موضوعی که حتی صدای رییسجمهوری را درآورد و بانک مرکزی نیز به این قضیه ورود کرد. بر اساس گزارش اخیر بانک مرکزی، مجموع تسهیلات پرداختی بانکها به کارکنان خود بیش از ۱۶۴ هزار میلیارد تومان بوده که در صدر این لیست بانک سپه قرار دارد؛ بانکی که بالغ بر ۸/۳۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به کارکنان خود پرداخت کرده است. هرچند ادغام چند بانک در بانک سپه و به تبع آن تعداد بالای کارمندان، در صدرنشینی بانک سپه در این زمینه بیتاثیر نیست. دومین بانکی که بیشترین وام را به کارکنان خود پرداخت کرده، بانک ملی ایران است. مجموع وام پرداختی این بانک به کارکنان خود بالغ بر ۹/۲۴ هزار میلیارد تومان است. بانک صادرات ایران با ۱/۱۷ هزار میلیارد تومان در رده سوم و بانک ملت با ۷/۱۵ هزار میلیارد تومان در رده چهارم قرار دارند.
در چنین شرایطی کاملا مشخص است که چنانچه وامی هم پرداخت شود یا سقف آن افزایش یابد باز به نفع کارمندان بانک یا حقوقیهایی است که شرایط دریافت چنین وامهایی را به آسانی دارند. در مقابل اما نیازمندان واقعی برای دریافت ۵۰ میلیون یا بیشتر به دلیل موانعی که بانک سد راه آنها میگذارد، باید کفش آهنی بپوشند تا شاید بتوانند به آن دست یابند؛ وامهای خردی که رییس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و مسوولان بارها اعلام کردهاند مردم نباید در دریافت آن با سختی مواجه شوند.
وامهای خردی که به متقاضیان واقعی نمیرسد
محسن صادقی کارشناس بانکی درباره اقدام اخیر بانک مرکزی نسبت به افزایش سقف تسهیلات خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان گفت: هرچند بانک مرکزی متناسب با رشد تورم و کمارزش شدن پول، بانکها و موسسات اعتباری را مکلف کرده است تا سقف وام و تسهیلات خرد را به ۳۰۰ میلیون برسانند، اما با توجه به جزئیات چنین وامی به خصوص تمرکز به موضوع اعتبارسنجی متقاضیان، مشخص میشود که بانکها عملا ملزم به پرداخت چنین وامی به همه متقاضیان نیستند و فقط سری افرادی که میتوانند از چنین امتیازی برخوردار شوند بانک با سنجش شرایط وامگیرنده آنها را تایید کند.
وی با بیان اینکه البته بانک مرکزی نیز برای پرداخت وامهای خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان سقف گذاشته و ریش و قیچی را به دست بانکها سپرده است، گفت: در این میان بانکها خیلی راحت بخش عمده نیازمندان واقعی به وام خرد را از طریق سیستم اعتبارسنجی از سد راه کنار میزنند. درحالی که بانکها در این زمینه باید به اصل ماجرا توجه ویژه کنند و نیازمندان واقعی و متقاضیان اصلی را که لنگ پول هستند و چنین مبلغی مشکل آنها را تا حدودی حل میکند، در اولویت قرار دهند. البته فرآیند تعیین امتیاز اعتباری اشخاص با استفاده از الگوهای کمی و کیفی و شاخصهای متعدد خود بیانگر آن است که متقاضیان نیازمند قشر فرودست جامعه با توجه به این همه موانع هیچگاه نمیتوانند به وامهای خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان دست یابند.
پرداخت وام خرد باید تعریف شده باشد
این کارشناس اقتصادی رساندن سقف وام خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان را فقط به نفع کارکنان و کارمندان بانک، همچنین افرادی که دارای رتبهبندی اعتباری مناسب نزد بانکها هستند دانست و اظهار کرد: دارندگان دارای حساب در گردش بانکی، کارمندان و نزدیکان به بانک سری افرادی هستند که به راحتی میتوانند چنین وامی را از بانکها دریافت کنند، اما افراد نیازمند به دلیل موانع سد راه به سختی میتوانند همچون این افراد وام خرد را از سیستم بانکی اخذ کنند. نمونه آن وام ۱۰۰ میلیون تومانی بدون ضامن بود که فقط تعداد اندکی از آن بهرهمند شدند. بنابراین چنین سیاستی به سود همان کارمندان بانک و افرادی است که دارای حسابهای مورد تایید بانکها هستند و امید چندانی برای دستیابی ضعفا به آن نیست.
صادقی افزود: از آنجایی که بانک مرکزی سیستم بانکی را ملزم به پرداخت این نوع وام به همه متقاضیان نکرده است، بنابراین چنانچه سقف وام به یک میلیارد تومان هم برسد سودی برای متقاضیان واقعی ناتوان ندارد و بهره آن را افرادی میبرند که شرایط دریافت چنین وامی را داشته باشند. در چنین شرایطی پرداخت وام خرد باید تعریف شده باشد تا همه متقاضیان متناسب با شرایطی که دارند در حد اندازه خود بتوانند وام خرد را از بانکها دریافت کنند، اما از آنجایی که کنترل چندانی در سیستم بانکی آنطور که پرداخت وام به متقاضیان واقعی برسد وجود ندارد، همین افزایش سقف وام نیز نصیب افرادی میشود که تمکن مالی مناسبی دارند.
ضرورت رعایت عدالت در پرداخت وام
این کارشناس بانکی با بیان اینکه بانکها باید در پرداخت وامهای خرد به مقوله رعایت عدالت توجه کنند، افزود: برنامهریزیها برای اعطای وام باید طوری باشد که همه اقشار برای دریافت وام به سیستم بانکی دسترسی آسانی داشته باشند، اما متاسفانه آنگونه که دیده میشود دسترسی عادلانه به سیستم بانکی برای اخذ وام برای همه وجود ندارد. به طور مثال خیلیها در طول سال به دلیل داشتن سپرده یا گردش مالی مناسبی که در سیستم بانکی دارند، چندین نوبت وام از بانکهای مختلف دریافت میکنند. در مقابل خیلیها نیز هستند که برای دریافت ۲۰ یا ۵۰ میلیون تومان بارها به شعب بانک مراجعه کرده اما متاسفانه با در بسته مواجه میشوند.
بنا بر این گزارش، در بخشنامه اخیر بانک مرکزی برای پرداخت وام خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان آمده است: بانکها و موسسات اعتباری موظف هستند تسهیلات خرد اعطایی را بر اساس شرایط، امتیاز اعتباری، رتبه اعتباری داخلی و سقف اعتبار مشتری در قالب قراردادهای فروش اقساطی، اجاره بهشرط تملیک، مرابحه، جعاله و قرضالحسنه به مشتری پرداخت کنند. اعطای تسهیلات در قالب «کارت اعتباری مرابحه» تا سقف حداکثر سیصد میلیون تومان (۰۰۰/۰۰۰/۳۰۰۰ ریال) در سطح تمامی موسسات اعتباری، به هر شخص متقاضی واجد شرایط در چارچوب ضوابط مربوط مجاز بوده و در سقف تسهیلات خرد به متقاضی در هر موسسه محسوب میشود. حال باید دید که آیا متقاضیان واقعی نیازمند از این امتیاز بهرهمند خواهند شد یا اینکه بانکها به دلایل فراوان باز هم آنها را از گردونه دریافت وام خارج میکنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد