مازوت به جای پول گاز

گروه انرژی- در حالی که تکلیف ۱۱ میلیارد دلار طلب ایران از عراق بابت صادرات گاز مشخص نیست، عراقی‌ها علاوه بر اینکه به دنبال خرید گاز از ترکمنستان و انتقال از مسیر ایران به این کشور هستند، به جای پول گاز پیشنهاد کرده‌اند که مازوت به ایران بدهند!
علی فاضل وزیر برق عراق هم گفت که کشورش تصمیم گرفته به جای پول گاز، نفت سیاه به ایران بدهد. البته او به صورت مشخص نگفت منظورش از «نفت سیاه» چیست، اما این اصطلاح معمولا برای مازوت، به عنوان آلاینده‌ترین سوخت فسیلی، به کار می‌رود.
پیشنهاد واردات نفت از عراق را البته برخی شرکت‌های خصوصی در ایران پیش از این به دولت به عنوان یک مدل تهاتر ارائه کرده بودند. براساس این پیشنهاد ایران می‌تواند به جای پول گاز، نفت از عراق بخرد و چون این نفت مثل نفت ایران در بازارهای بین‌المللی تحریم نیست، در نتیجه سریع‌تر می‌تواند تبدیل به پول شود و مشکلی برای صادرات آن هم وجود ندارد.
محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی در این رابطه به «جهان‌صنعت» گفته بود که این شیوه قابلیت اجرا ندارد. او گفت: افرادی از اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی یا اعضای اتاق مشترک ایران و عراق دنبال این بودند که به جای این ۱۱ میلیارد دلار از عراق نفت خام بگیرند یا به پالایشگاه‌ها بدهند یا در بازار جهانی بفروشند، حال آنکه نفت خام متعلق به شرکت‌هایی مثل شل و اکسون و غیره است و عراق از آن سهم دارد و به تنهایی نمی‌تواند چنین کاری بکند.
خرید گاز ترکمنستان، انتقال از مسیر ایران
علی فاضل وزیر برق عراق گفته است که بغداد مشغول مذاکره با تهران برای انتقال گاز ترکمنستان از طریق خطوط انتقال گاز ایران است.
به گفته او، هیاتی از عراق، به ترکمنستان سفر کرده و قرارداد واردات ۲۰ میلیون مترمکعب گاز را امضا کرده است.
آن‌طور که مقامات عراقی گفته‌اند، در صورت توافق با ایران، تحویل گاز ترکمنستان می‌تواند از تابستان ۱۴۰۳ اجرایی شود.
ایران طبق قرارداد، موظف به تحویل روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز به عراق است، اما در سال‌های گذشته نیمی از این میزان گاز را تحویل عراق داده است.زیاد علی‌فاضل با اشاره به افت چشمگیر صادرات گاز ایران به عراق طی دو ماه گذشته، گفته است بغداد همچنین با قطر مذاکراتی برای دریافت گاز آغاز کرده است.
عراق حدود ۱۰ روز پیش اعلام کرد ایران به خاطر سرما و کسری هنگفت داخلی گاز، تحویل گاز و برق به این کشور را به صفر رسانده است.
هفته گذشته رسانه‌های عراقی به نقل از حیان عبدالغنی وزیرنفت عراق نوشتند که این کشور به دلیل تحریم‌های ایران قادر نیست پول گاز ایران را بدهد؛ بدهی‌ای که البته این وزیر عراقی آن را ۱۰ میلیارد دلار ذکرکرد. این در حالی است که گزارش‌ها نشان می‌دهد تنها در سال جاری بیش از ۳ میلیارد دلار گاز به این کشور صادر شده است و مجموع بدهی‌های گازی این کشور به ایران به ۱۱ میلیارد دلار می‌رسد.
طبق گزارش خبرگزاری رسمی عراق ‌‌(WAA)، وزیر برق عراق اعلام کرد تنها چالش پیش روی ما، فقدان خطوط متصل‌کننده است. با این حال، ما در حال حاضر در حال مذاکره با طرف ایرانی هستیم تا گاز ترکمنستان را از طریق خطوط لوله ایران، به عراق برسانیم. از سوی دیگر این ۲۰ میلیون مترمکعب، به دلیل عرضه کمتر گاز از سوی ایران، جایگزین شده است.
این مقام عراقی تایید کرد ایران در حال حاضر، سرگرم بررسی این موضوع است و اگر موافقت کند، امکان استفاده عراقی‌ها از گاز ترکمنستان در تابستان آینده وجود دارد.
وزیر برق عراق گفت: براساس قرارداد با ایران که سال‌هاست اجرا می‌شود، ۵۱ میلیون مترمکعب گاز در روز تامین می‌شود و در صورت کاهش واردات گاز از ایران، ۲۰ میلیون مترمکعب گاز از ترکمنستان، می‌تواند استفاده شود.
عراق گاز دریافتی از ایران را صرف سوخت نیروگاه‌های برقی می‌کند. در واقع حدود ۶ هزار مگاوات از ظرفیت تولید برق عراق (معادل یک‌سوم کل ظرفیت) وابسته به گاز وارداتی از ایران است. عراقی‌ها به دنبال فشار تحریم‌های آمریکا تصمیم گرفته‌اند به جای واردات گاز از ایران، گاز ترکمنستان را جایگزین گاز ایران کنند، اما آنها مسیری اقتصادی‌تر از ایران هم ندارند.
فشارافزایی در پارس‌جنوبی واجب‌تر از نان شب
وزارت نفت در هفته جاری از عقد قراردادیی ۲۰ میلیارد دلاری برای فشارافزایی در میدان گازی پارس جنوبی با ۶ پیمانکار داخلی خبر داد. هرچند درباره چگونگی این قرارداد ابهام‌هایی وجود دارد، با این حال کارشناسان بر این باورند که دولت به جای دنبال کردن راهکارهایی که در تولید گاز زمان‌بر است، بهتر است روی فشارافزایی در پارس جنوبی تمرکز کند تا علاوه بر جلوگیری از افت فشار و از دست رفتن منابع این میدان مشترک، دست‌کم ناترازی گاز جبران شود و اینچنین هم صنایع داخلی دچار مشکل نشوند و هم مشتری‌های گازی ایران از دست نروند.
سید‌مهدی حسینی کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه به ایلنا گفته است: پروژه فشارافزایی در پارس‌جنوبی از نان شب هم برای کشور واجب‌تر است، زیرا با کاهش فشار تولید از میدان کم می‌شود و این در شرایطی بوده که در آن سو قطر مرتب در حال افزایش برداشت است و برنامه دارد تولید ۷۷ میلیون تن ال‌ان‌جی را به ۱۲۶ میلیون تن برساند.
به گفته او، با کاهش فشار تولید از میدان کم می‌شود و این در شرایطی است که در آن سو قطر مرتب در حال افزایش برداشت است و برنامه دارد که تولید ۷۷ میلیون تن ال‌ان‌جی را به ۱۲۶ میلیون تن برساند و بعد از آمریکا به بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی تبدیل شده است. ما نه تنها صادرات نداریم، بلکه دچار کمبود گاز در داخل کشور هستیم. ما نباید اجازه دهیم تولید کاهش پیدا کند. خصوصا اینکه افت فشار به حدی باشد که به نقطه شبنم برسد و میعاناتی که تولید می‌شود قبل از اینکه به سر چاه برسند ریزش کنند، چراکه در این صورت تولید میعانات نیز نمی‌توانیم داشته باشیم. به عبارت دیگر اگر فشارافزایی انجام نشود و افت فشار بیشتر شود به جایی می‌رسیم که گاز و میعانات زیر زمین باقی می‌ماند.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی گفت: ما خوشبختانه در دورانی که قراردادهای بای‌بک را منعقد کردیم و براساس آن توسعه پارس جنوبی را آغاز کردیم مشکل تامین تکنولوژی و منابع مالی را با شرکت‌های خارجی حل کردیم و انتقال تکنولوژی اتفاق افتاد یعنی با شرکت‌های خوبی در زمینه مهندسی، ساخت تاسیسات دریایی و لوله‌گذاری در کف دریا و… انتقال فناوری انجام دادیم و به حدی از توانایی رسیدیم که می‌توانستیم پلتفرم‌هایی در سایز بزرگ بسازیم، اما فشارافزایی به دو صورت انجام می‌شود؛ یکی در دریا است که در آن صورت نیاز به پلتفرم‌های سایز بزرگ دارد و توان داخلی تا چند سال قبل امکان اجرای آن را نداشته است و به همین دلیل با توتال که تکنولوژی اجرای این پروژه و توان ساخت پلتفرم‌های خیلی بزرگ را داشت، وارد قرارداد شدیم. اما بعد از خروج ترامپ از برجام، این شرکت و ساینوپک از ایران خارج شدند. روش دیگر اینکه گاز به خشکی انتقال می‌دهند و فشار را بالا می‌برند و به میدان تزریق می‌کنند.
این کارشناس انرژی بر این باور است که مشکل ما مصرف داخلی بالاست، به‌طوری که اکنون تراز گازی کشور منفی است، صنایع و پتروشیمی‌ها برای تامین گاز مشکل دارند. او می‌گوید: ما کشور را به سمتی برده‌ایم که در تمامی نقاط گازرسانی شده و همه مردم مصرف‌کننده گاز هستند. البته از این بابت که فرآورده‌های نفتی که هم گران بوده و هم آلایندگی بالاتری نسبت به گاز دارند، گازرسانی اقدام بجایی بوده است، سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه هم از محل صرفه‌جویی و به صورت بای‌بک انجام شده، اما به هر حال فرهنگ‌سازی در مصرف درست نیست و مشوقی برای استفاده از تجهیزاتی که کمتر گاز مصرف می‌کنند، وجود نداشته است. به عنوان مثال پرت حرارتی در نیروگاه‌های گازی زیادی است، در بخش مسکن ما تشویق و کمک نکردیم که در طراحی ساختمان از شیشه دوجداره استفاده شود.
به گفته او، در خارج از پارس جنوبی میادینی داریم که اگر به تولید برسند معادل بیش از ۱۰ فاز پارس جنوبی تولید گاز خواهیم داشت یکی از راه‌های سرعت دادن به توسعه این میادین گازی این است که از مصرف‌کنندگان بزرگ گاز مثل پتروشیمی‌ها بخواهیم این میادین را خودشان توسعه دهند و به این ترتیب میادینی که منتظر توسعه هستند به تولید رسیده و مشکل سوخت و خوراک این مصرف‌کنندگان نیز حل خواهد شد.