قرارگاه، کفیل آرش

گروه انرژی- «آرش حق مسلم مردم ایران است.» این واکنش سردارعبدالرضا عابد، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا به بیانیه شورای وزارتی کشورهای عضو شورای همکاری کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس است که اخیرا در نشست این شورا اعلام کردند این میدان به‌طور کامل در آب‌های سرزمینی کویت قرار دارد و مالکیت منابع طبیعی آن در منطقه مشترک تنها به عربستان و کویت است؛ بیانیه‌ای که با واکنش سخنگوی وزارت خارجه هم همراه شد.
هفته گذشته در پایان جلسه شورای همکاری کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس طی بیاینه‌ای اعلام کردند که میدان گازی-‌ نفتی آرش – کویت و عربستان آن را «الدوره» می‌نامند- به‌طور کامل در آب‌های سرزمینی کویت قرار گرفته و در نتیجه مالکیت منابع طبیعی آن در منطقه تنها در اختیار عربستان و کویت است و فقط این دوکشور حق کامل بهره‌برداری از منابع طبیعی آن را دارند.
سردار عابد که این روزها حضور رسانه‌ای پررنگی هم دارد، در واکنش به ادعاهای کویت و عربستان بر سر مالکیت آرش بر اهمیت حضور ایران در میدان مشترک آرش تاکید کرده است. او گفته که حضور ایران در میدان مشترک آرش با کشور کویت از نان شب واجب‌تر است و باید این اهمیت را قبول کنیم.
فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا که در جلسه اخیر تودیع و معارفه محسن پاک‌نژاد حتی یک صندلی جلوتر از رییس شرکت ملی نفت نشسته بود، گفته است: «چندین سال است که موضوع میدان مشترک آرش مطرح بوده و حالا چرا باید از منافع کشورمان کوتاه بیاییم؟!ما باید در این میدان فعال باشیم. درباره این موضوع وزارت امور خارجه باید فعال باشد و ما هم این موضوع را به‌طور جدی پیگیری کنیم. البته موضوع میدان اسفندیار همین‌طور است و باید مورد توجه قرار گیرد.»
سردار عابد تاکید کرد: شواهدی حاکی از این است که کویتی‌ها درباره استفاده از میدان آرش شرکتی ایجاد کرده و کار را شروع کرده‌اند و فراخوانی هم منتشر شده، اما بدانند که میدان آرش حق مسلم مردم ایران است.
ادعاهای کاذب
مناقشه بر سر میدان گازی- نفتی آرش به دوسال پیش برمی‌گردد که سعد البراک، وزیر نفت کویت، در بیانیه‌ای اعلام کرد که میدان گازی الدوره (آرش) ثروت طبیعی کویت و عربستان سعودی است و هیچ طرف دیگری در آن حق ندارد. به دنبال این اظهارات،عربستان هم پی این ادعا را گرفت و با انتشار بیانیه‌ای بار دیگر هرگونه حق ایران در میدان گازی آرش را انکار کرد.
ادعا بر سر مالکیت آرش به همین دوبیانیه ختم نشد؛ تقریبا در تمام نشست‌های شورای هماهنگی کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس، علاوه‌بر ادعای واهی مالکیت جزایر از سوی امارات، آرش هم به این ادعاها اضافه شده است؛ موضوعی که بنا به گفته کارشناسان روابط بین‌الملل اضافه شدن آرش به طرح این ادعاها به ضعف دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم برمی‌گردد.
هرچند بعد از هر بیانیه‌ای که دو کشور کویت و عربستان درباره میدان آرش منتشر کردند، بلافاصله وزارت خارجه ایران واکنش نشان داده،اما با وجود این، آنچه که وظیفه دولت و از جمله وزارت نفت در دولت قبل بوده اینکه خطوط دریایی و مرزی این میدان را مشخص کنند، اما عملا اقدامی در این رابطه صورت نگرفته است.
حالا و در شروع به کار دولت چهاردهم انتظار این است که هم وزارت خارجه و هم نفت برای احقاق‌حق ایران در این میدان اقدام کنند. مالکیتی که به گفته ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه حق مسلم ایران است.
اگرچه اولین‌بار نیست که سخنگوی وزارت امور خارجه مواضع کویت و عربستان درباره میدان آرش را محکوم می‌کند، اما سوال این است که دلیل کندی در تعیین مرزهای دریایی و خطوط الراس آبی ایران در این میدان که باید از سوی وزارت امور خارجه و نفت تعیین شود، این میزان به تعویق می‌افتد؟ البته کنعانی در این رابطه گفته: «حقوق مسلم و حقه هیچ کشوری در سایه اظهارنظر‌های غیرحقوقی و غیرفنی کشور دیگری از میان نخواهد رفت و موضوعات حقوقی و فنی باید در چارچوب گفت‌وگو‌های فنی و حقوقی مورد تبادل‌نظر و حل‌وفصل مبتنی بر اصول شناخته‌شده حقوق بین‌الملل و منافع مشترک کشور‌ها قرار بگیرند.» با این حال کارشناسان براین باورند که باید سه کشور این مساله را در مذاکره حل‌وفصل کنند. پیش از این چانگ ژیان وی، سفیر چین در کویت، برای حل اختلاف پیش‌آمده بین سه‌کشور اعلام آمادگی کرده بود. او با اشاره به اینکه چین در بهبود روابط ایران و عربستان نقش سازنده ایفا کرده، گفته بود که درخصوص جزئیات میدان گازی الدره(آرش) تاکنون موضع رسمی از طرف چین نداشته‌اند و تاکید کرده بود که کشورش به حاکمیت و وحدت اراضی تمام کشورهای منطقه احترام می‌گذارد که حل مشکلات از طریق مشورت‌های دوستانه حل می‌شود و مذاکرات بهترین راه است.
گره کار در دست خاتم‌الانبیاست؟
اگر همانطور که سردار عابد برای شروع به کار در میدان آرش اعلام آمادگی کرده، کار شروع شود، شاید بخشی از مشکلات این ادعاها برطرف شود؛ «ما آمادگی شروع حفاری در میدان آرش را داریم، دکل هم داریم، اما باید وزارت نفت و وزارت امور خارجه شرایط را ایجاد کنند تا ما کار را شروع کنیم.»
موضوعی که آیت‌الله خادمی، نماینده پیشین مجلس و رییس هیات‌مدیره انجمن شرکت‌های حفاری و خدمات فنی ایران هم آن را تایید می‌کند. او به «جهان‌صنعت» می‌گوید: باید کار را شروع می‌کردیم. آن زمان ما درون میدان بودیم و مطمئن باشید که این صحبت‌ها پیش نمی‌آمد، چون میدان مشترک است. اگر همین‌طور دست روی دست بگذاریم و گاهی که خبری منتشر می‌شود، وزارت امور خارجه یک بیانیه کم‌اثر منتشر کند، مشخص است که آنها با تکرار زیاد خود را بیشتر صاحب حق می‌دانند.»
به نظر می‌رسد دولت چهاردهم در سپردن پروژه‌های بیشتری به قرارگاه خاتم‌الانبیا دست‌کم در نفت به تصمیم رسیده است که یکی از آنها می‌تواند آرش باشد. سردار عابد در این رابطه به خبرنگاران گفته است: هما‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند که قرارگاه بازوی توانمندی برای کمک به دولت‌هاست، این فرصت هم برای ماست و هم برای دولت که بتوانیم از ظرفیت‌های قرارگاه برای کمک به کشور استفاده کنیم. قرارگاه از ابعاد مختلف خود را تجهیز کرده و این ظرفیت را داریم که بتوانیم در بخش‌های مختلف دولت را برای رفع مشکلات و توسعه کشور یاری کنیم.
او با اشاره به بازدید شهیدرییسی، رییس‌جمهور سابق و پزشکیان، رییس‌جمهور جدید در سال‌جاری از ظرفیت‌های قرارگاه گفت: نقش مهم قرارگاه در توسعه کشور و اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی موجب شد تا روسای‌جمهور بازدیدهایی به فاصله چندماه از قرارگاه داشته باشند.
به گفته وی، پزشکیان بعد از شروع دولت چهاردهم، با توجه به آشنایی ایشان با توانمندی‌های قرارگاه، از پروژه‌های مختلف قرارگاه با حضور در مرکز مانیتورینگ از نزدیک در جریان قرار گرفتند و این بازدید موجب شد شناخت ایشان از مجموعه قرارگاه بیش از پیش شود و جمع‌بندی ما این است که ایشان نسبت به ظرفیت‌های قرارگاه و کمک به دولت، امیدوار شدند‌.
وی ادامه داد: قرارگاه می‌تواند در رفع ناترازی‌های مختلف از جمله ناترازی‌ انرژی و ناترازی آب کمک‌های خوبی به دولت و کشور کند.
فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا می‌گوید: طرح تلاش برای سازندگی ایران را به دولت چهاردهم پیشنهاد دادیم، 380پروژه در حال اجرا داریم و از بین این پروژه‌ها، 85پروژه اولویت‌دار را به دولت پیشنهاد دادیم که می‌توانیم در بازه زمانی کوتاه با حمایت دولت، این پروژه‌ها را به انجام برسانیم. توسعه سواحل جنوبی کشور، رفع ناترازی‌های انرژی و آب و … در پروژه‌های اولویت‌دار دیده شده‌اند. همچنین کارگروه مشترکی هم بین قرارگاه و دولت تشکیل شده که مسوول این کارگروه سازمان برنامه و بودجه است.
سردار عابد با بیان اینکه در میادین مشترک عقب‌ماندگی‌هایی در توسعه داشته‌ایم، گفت: قرارگاه آمادگی خود را برای حضور حداکثری در میادین مشترک نفت و گاز اعلام کرده است. توسعه میدان آرش از نان شب هم برای ما واجب‌تر است و باید دستگاه دیپلماسی ما مطالبه و وزارت نفت پیگیری کند.
این مسائل درخصوص میادین اسفندیار و فرزاد هم هست.
سردار عابد تاکید کرد: ما آمادگی شروع حفاری در میدان آرش را داریم، دکل هم داریم، اما بابد وزارت نفت و وزارت امور خارجه شرایط را ایجاد کنند تا ما کار را شروع کنیم. طرف کویتی با همکاری عربستان کار توسعه آرش را آغاز کرده و ما نباید
نظاره‌گر باشیم.