قدرت‌نمایی سهامداران دولتی در صنعت استخراج کانه‌های فلزی

سنا- داده‌های اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس، درخصوص وضعیت چینش قدرت در صنعت استخراج کانه‌های فلزی منتشر شد. طبق اصل ۴۴ قانون اساسی بسیاری از شرکت‌های دولتی به خصوصی‌سازی ملزم شدند، در نتیجه خصوصی‌سازی، مالکیت سهام شرکت‌های استخراج کانه‌های فلزی دستخوش برخی تغییرات شد. از آنجا که درصد مالکیت سهامداران و کرسی‌های هیات‌مدیره می‌تواند با نقش موثری بر خط‌مشی‌ها و رویه‌های کلی صنعت استخراج کانه‌های فلزی در حوزه‌های مختلفی مانند نرخ انرژی، نرخ ماده اولیه و محصول نهایی، عوارض صادراتی و حقوق دولتی معادن همراه باشد و با توجه به اهمیت نقش مالکیت سهامداران نهایی بر وضعیت صنعت استخراج کانه‌های فلزی و قواعد حاکم بر آن، این گزارش درصدد ارائه جزئیاتی دقیق از وضعیت چینش و تحلیل بازیگران قدرت در سه نماد کگل، کچاد و کگهر است.
مالکیت سهام از منظر سهامداران نهایی
طبق آمار و داده‌های اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس، بانک سپه، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) جزو سهامداران نهایی سه نماد کگل، کچاد و کگهر هستند.
بر این اساس، بانک سپه به ترتیب با مالکیت بالای ۵۷، ۴۲ و ۴۴درصد و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به ترتیب با مالکیت ۱۹، ۲۹ و ۳۰درصد ایفاکننده نقش اصلی در این نمادها به حساب می‌آیند.
مالکیت سهام از منظر گروه‌های قدرت
در بخش دیگری از این گزارش، به چینش مالکیت سهام از منظر گروه‌های قدرت سه نماد کگل، کچاد و کگهر اشاره شده، بر این مبنا وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت صنعت، معدن و تجارت دارای نقش اساسی در دو نماد کگهر و کچاد هستند. با توجه به درصد مالکیت نهایی ۲۰‌درصدی صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح در نماد کگهر، می‌توان این نهاد را به عنوان رکن دیگر قدرت در نماد کگهر معرفی کرد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی با مالکیت نزدیک به ۱۳ و ۷‌درصد و سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت با مالکیت نزدیک به ۸ و ۴درصد در نمادهای کچاد و کگل، تشکیل‌دهنده گروه‌های قدرت دیگر سهام عدالت با درصد مالکیت ۲۰ و ۱۱درصدی در این نمادها هستند. اطلاعات این قسمت، بیانگر تمرکز قدرت وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت صنعت، معدن و تجارت در صنعت استخراج کانه‌های فلزی بوده و فقدان وجود مالکیت سهامداری تخصصی در این صنعت قابل توجه است.
سهامداران نهایی کرسی‌های هیات‌مدیره
این بخش گزارش به سهامداران نهایی کرسی‌های هیات‌مدیره پرداخته است که بر این اساس، نمایندگان شرکت‌های معدنی و صنعتی گل‌گهر، گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید، سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، سرمایه‌گذاری سپه و بین‌المللی توسعه صنایع و معادن غدیر تشکیل‌دهنده اعضای هیات‌مدیره نماد کگهر هستند. از منظر مالکیت نهایی کرسی‌های هیات‌مدیره، بانک سپه دارای سه کرسی هیات‌مدیره، ایمیدرو و صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح نیز هر کدام دارای یک کرسی هیات‌مدیره نماد کگهر هستند. در نماد کچاد نیز نمایندگان گروه مدیریتی سرمایه‌گذاری امید، سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، سرمایه‌گذاری سپه، فولاد مبارکه اصفهان و سرمایه‌گذاری استان خوزستان اعضای هیات‌مدیره آن هستند، بنابراین از نظر سهامداران نهایی کرسی‌های هیات‌مدیره بانک سپه و ایمیدرو هر کدام دارای دو کرسی هیات‌مدیره و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی یک کرسی هیات‌مدیره کچاد را در اختیار دارند. در نماد کگل، فولاد مبارکه اصفهان، گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید، سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، توسعه معدنی و صنعتی صبانور و سرمایه‌گذاری سپه دارای کرسی‌های هیات‌مدیره هستند و در مجموع بانک سپه و ایمیدرو از منظر سهامداران نهایی کرسی‌های هیات‌مدیره هر کدام به ترتیب دارای دو و سه کرسی هستند. در مجموع بانک سپه دارای ۴۷‌درصد کرسی‌های هیات‌مدیره (۷‌کرسی) و ایمیدرو ۴۰‌درصد (۶کرسی)، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نیز دارای یک کرسی در سه نماد کچاد، کگل و کگهر هستند. اطلاعات این بخش، نشان‌دهنده وجود دو قدرت وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت صنعت، معدن و تجارت در صنعت استخراج کانه‌های فلزی و عدم وجود تمرکز مدیریتی تخصص در صنعت استخراج کانه‌های فلزی است. بررسی‌های انجام شده از محصولات اصلی تولید شده در سه نماد کگهر، کچاد و کگل و در برهه زمانی ۱۲ماه منتهی به سال‌۱۴۰۲ نشان‌دهنده آن است که گندله و کنسانتره سنگ آهن جزو محصولات اصلی دو نماد کگهر و کگل بوده‌اند، نماد کچاد علاوه بر گندله و کنسانتره سنگ‌آهن، تولید‌کننده محصولات فولاد و آهن اسفنجی بوده است. کنسانتره سنگ‌آهن و گندله به ترتیب ۵۵ و ۴۰درصد از سبد تولید نمادهای کگهر، کچاد و کگل را تشکیل می‌دهند. در ادامه این گزارش، سهم گروه‌های قدرت (کرسی‌های هیات‌مدیره) از تولید محصولات صنعت استخراج کانه‌های فلزی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، وزارت امور اقتصادی و دارایی با ۴۵درصد و وزارت صنعت، معدن و تجارت با ۴۴درصد ایفاکننده مهم‌ترین نقش در تعیین خط‌مشی‌ها و تصمیمات کلیدی هستند که بر وضعیت تولید و سودآوری سبد محصولات صنعت استخراج کانه‌های فلزی تاثیر می‌گذارد.