فقط ۳ دهک جامعه بالای خط فقر هستند!

گروه جامعه- پیش از شیوع کرونا حال اقتصاد خوب نبود، البته او سال‌هاست دچار ذات الریه حاد شده است و با گسترش کووید۱۹ هم حالش وخیم تر شد و در حال حاضر در بخش‌ آی‌سی‌یو بیمارستان بستری شده است. در پی بستری شدن آن سفره و جیب‌های مردم هم روز به روز خالی تر از قبل شده است. اگر چه به عقیده کارشناسان طبقه متوسط جامعه در شرف نابودی است. همچنین براساس گزارش‌ها خط فقر به ۱۰ میلیون تومان رسیده است. با این اوصاف بیش از نیمی از جامعه زیر خط فقر قرار دارند. خطی که حالا به دو نیم تبدیل شده است؛ نیمی فقیر و نیمی غنی! منشأ آن هم طبق گفته کارشناسان بیکاری، عدم نقدینگی دولت، تحریم و سیاست‌های غلط دولت بیان شده بنابراین ادامه این روند در پاندمی کرونا به صلاح هیچ‌کس نیست چه‌بسا اعتراضات مدنی را در پی دارد و میزان مشارکت مردم در جامعه کمتر می‌شود. گرانی‌ها باعث شده قیمت‌ها و فقر افسارگسیخته افزایش پیدا کند و در چنین شرایطی باید منتظر وقوع اتفاقات ناخوشایند در جامعه باشیم به طوری که افزایش آسیب‌های اجتماعی و جرایم بخشی از آنهاست. در سه‌ماهه اول سال ۵۰ درصد سارقین خرد شناسایی شدند که سرقت اولی هستند. این افراد معمولاً به خاطر معیشت و فقر گرفتار این جرایم می‌شوند. هنگامی که موضوع فقر مطرح می‌شود، همیشه باید این ترس را داشته باشیم که پس‌لرزه‌های آن عموما خانواده‌هایی را درگیر می‌کند که تحت پوشش نهادهای حمایتی، حاشیه‌نشین در سکونتگاه‌های غیررسمی، زنان و کودکان بی‌سرپرست و… هستند. مستمری‌ که دولت برای خانواده ۵ نفری و بیشتر پرداخت می‌کند ۵۰۰ هزار تومان در ماه است و طبیعی است که خانواده‌های تحت پوشش امداد و بهزیستی از فقر و گرانی در امان نیستند. چرا که این افراد به طور عمده هیچ محل درآمد دیگری ندارند. اگر تورم ۳۰ تا ۴۰ درصد گسترش یابد، نهایت مستمری که افزایش پیدا می‌کند ۱۵ درصد است؛ چیزی که امسال نیز اعلام شد و این مبلغ حتی جبران شرایط عادی تورم را هم نمی‌کند چه برسد به اینکه این افراد بخواهند خدمات دیگری را نیز دریافت کنند. چرا که عموم خدمات و قیمت‌های آنها چندین برابر شده است.در حال حاضر بر اساس آمارها افراد بیکار و ساکنین سکونتگاه‌های غیر رسمی ۱۱ میلیون نفر و همچنین جمعیت ساکن در محله‌های ناکارآمد شهری ۲۱ میلیون نفر را تشکیل می‌دهند که از حداقل خدمات عمومی برخوردار نیستند. خانواده‌های دارای بیمار خاص و نادر و معلول نسبت به سایرین شرایط‌شان چندین برابر بدتر است و نگرانی کارشناسان از این است که با این روند شاهد افزایش فقر و بالا رفتن خط فقر به صورت افسارگسیخته و پوشش بیشتر جمعیت کشورمان به زیر خط فقر باشیم.
از طرفی تعداد زیادی از بازنشستگان و افراد دیگر با حقوق سه میلیون تومان که اعلام شده خود به خود زیر خط فقر قرار می‌گیرند در این شرایط یا باید سازمان‌های حمایتی را بزرگ‌تر کنیم که طبیعتا بزرگ‌تر شدن این سازمان‌ها خودش مستلزم بازنگری در ساختار، تقویت ساختار و تامین بودجه بیشتر است که دولت توان انجام این کار را ندارد. در چنین شرایطی سوءتغذیه و مشکل عدم مراجعه مردم برای دریافت خدمات درمانی و بالا رفتن هزینه‌های درمان را مشاهده خواهیم کرد. حدود ۵ میلیون نفر از جمعیت کشور در سه دهک پایین از هرگونه چتر حمایتی اجتماعی و بیمه‌های اجتماعی محرومند که دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از آنها را سالمندان تشکیل می‌دهند. فراموش نکنیم گسترش فقر رابطه مستقیمی با افزایش جرم و آسیب‌های اجتماعی دارد. البته نمی‌گوییم همه فقرا درگیر جرم و آسیب هستند اما هیچ‌کس نمی‌تواند رابطه فقر و جرم و آسیب اجتماعی را منکر شود. در دین هم عنوان شده فقر، همسایه دیوار به دیوار کفر است به دلیل پیامدهای منفی فقر اقتصادی است. چاره‌اندیشی در این حوزه مستلزم همکاری قوا، تجمیع منابع و اولویت دادن به افراد دارای نیازهای خاص و همچنین استفاده از ظرفیت بنگاه‌هاست و در این صورت شاید بتوانیم گره کوچکی از این مشکلات برداریم. فراموش نکنیم هر چه فقر عمیق‌تر شود، صدای تخریب و درد فقر بلندتر می‌شود. در نتیجه گریز از این شرایط تنها با تغییر سیاست‌های دولت امکان‌پذیر است.
وضعیت وخیم فقر
وضعیت معیشت مردم به‌ اندازه‌ای وخیم گزارش شده که دیروز رییس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران در این خصوص اعلام کرده: توجه به مسوولیت اجتماعی و جنبه اجتماعی بودجه اهمیت زیادی دارد و امروز هفت دهک فقیر داریم و فقط سه دهک جامعه بالای خط فقر هستند. هیچ‌گاه چنین وضعیتی نداشته‌ایم.
مجید فراهانی با اشاره به کسری بودجه سال ۹۹ به دلیل تحریم‌ها و شیوع کرونا اظهار کرد: غفلت از بودجه‌ریزی در شرایط حاضر سبب ایجاد مشکلات می‌شود و باید به همه جوانب توجه ویژه نشان داد.
وی افزود: مساله آسیب اجتماعی در شهر تهران اهمیت زیادی دارد. طی بازدید هفته گذشته از گرمخانه‌ها مشخص شد مراجعات به گرمخانه‌ها دو برابر شده است. میزان سرقت بیش از دو برابر شده و طبق پایش‌های صورت گرفته آسیب‌های اجتماعی در طبقه متوسط و فقیر بیشتر شده است.فراهانی تاکید کرد: توجه به مسوولیت اجتماعی و جنبه اجتماعی بودجه اهمیت زیادی دارد. امروز هفت دهک فقیر داریم و فقط سه دهک جامعه بالای خط فقر هستند. هیچ‌گاه چنین وضعیتی نداشته‌ایم.رییس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران درباره طرح الزامات و اولویت‌های تدوین بودجه سال ۱۴۰۰ شهرداری تهران گفت: همه‌گیری کووید ۱۹ اثرات مستقیم و غیر مستقیمی بر منابع و مصارف بودجه سال ۱۳۹۹ دولت و شهرداری تهران داشته است. با توجه به تداوم شرایط ناشی از همه‌گیری و در پیش بودن تدوین و ارائه لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ ضروری است بودجه‌ریزی در سایه کرونا به عنوان وجه تمایز بودجه سال ۱۴۰۰ با بودجه سال‌های گذشته مورد توجه قرار گیرد.وی افزود: بدیهی است غفلت از این مهم در فرآیند بودجه‌ریزی سبب خواهد شد غافلان با چوب بودجه از رویاپردازی بیدار شوند. بودجه دربر دارنده برنامه‌های ما برای دستیابی به اهداف به همراه پیش‌بینی مالی مورد نیاز در دستیابی به اهداف است، بر همین اساس ما در سال ۱۴۰۰ به عنوان سال سوم اجرای برنامه پنج ساله سوم توسعه شهر تهران نیازمند توجه به تکالیف مقرر برای اجرا در این سال هستیم.
هشدار بانک جهانی
اگرچه مدتی پیش هم بانک جهانی هشدار داد به علت اختلالات به وجود آمده با بحران غیرعادی کرونا در سال ۲۰۲۰ فقر شدید برای اولین‌بار در ۲۰ سال اخیر افزایش خواهد یافت.
طبق گزارش جدید پاندمی کرونا باعث می‌شود ۸۸ میلیون تا ۱۱۵ میلیون نفر امسال به فقر مطلق دچار شوند و این رقم تا سال ۲۰۲۱ به ۱۵۰ میلیون نفر خواهد رسید.
بر اساس گزارش بانک جهانی فقر مطلق که به معنای زندگی با ۹۰/۱ دلار در روز است، امسال گریبان ۱/۹ تا ۴/۹ درصد از جمعیت جهان را خواهد گرفت. این نشان‌دهنده سیر قهقرایی به سوی نرخ ۲/۹ درصدی فقر مطلق سال ۲۰۱۷ است. اگر بحران کرونا به وجود نمی‌آمد امسال فقر مطلق به ۹/۷ درصد جمعیت جهان کاهش می‌یافت.
دیوید مالپاس رییس گروه بانک جهانی گفت: پاندمی کرونا و رکود اقتصادی جهان امسال ۴/۱ درصد از جمعیت جهان را به تعدادی که دچار فقر مطلق بودند اضافه کرد. برای بازگرداندن روند این سقوط جدی در کاهش فقر و توسعه جهان، کشورها باید خود را برای اقتصاد پسا کرونا آماده کنند و به سرمایه‌ها، مهارت‌ها و نیروی کار اجازه دهند به بخش‌ها و تجارت‌های جدیدی منتقل شوند.
بانک جهانی تخمین زد نرخ فقر مطلق جهانی تا سال ۲۰۳۰ به ۷ درصد برسد.در حالی که در حال حاضر کمتر از ۱/۰ جمعیت جهان با درآمد کمتر از ۹/۱ دلار در روز زندگی می‌کنند (خط فقر مطلق)، نزدیک به یک‌چهارم جمعیت دنیا درآمدی کمتر از ۲/۳ دلار در روز دارند (خط فقر) و بیش از ۴۰ درصد جمعیت جهان (حدود ۳/۳ میلیارد نفر) با کمتر از ۵/۵ دلار در روز زندگی می‌کنند.