29 - 11 - 2019
فساد سازمانیافته در اقتصاد ایران
مجیدرضا حریری*
چرخش بدهیها در اقتصاد ایران هرچند نهادهای مختلف کشوری را در زنجیره بدهیها قرار داده است، با این حال تاکنون رقم واقعی و درستی از میزان بدهیهای دولت از سوی مسوولان منتشر نشده است.
اما با وجود خودداری مراکز دولتی از انتشار آمار دقیق بدهیها، برآوردها نشان میدهد بیشترین میزان بدهیها طی سالیان گذشته، مربوط به بدهی دولت به بانک مرکزی بوده است که به چاپ پول بدون پشتوانه در سالهای قبل و افزایش دامنهدار نرخ تورم منجر شده است؛ موضوعی که در خوشبینانهترین حالت نرخ تورم کنونی را به بالای ۳۵ درصد رسانده است.
اما با وجود نتایج حاصل از رویه سیاستی دولت طی دهههای گذشته، دولت نه تنها خود را متعهد به پرداخت بدهیهای انباشتهشدهاش نمیکند که ادامه رویه سیاستگذاریاش، حجیم شدن دولت را طی سالیان گذشته موجب شده است. به نظر میرسد در شرایط کنونی، اندازه اقتصاد چنان از حالت طبیعی خود خارج شده که در قالب آمارهای بالای تورمی و رشد منفی اقتصادی بروز کرده است.
هرچند در اقتصاد بیمار ایران بخش زیادی از بدهیهای دولت از طریق برداشت از منابع بانکی تامین میشود، با این وجود چرخه بدهیها نشان میدهد که بانکها نیز خود از جمله بزرگترین بدهکاران حاضر در صحنه اقتصادی هستند. بر این اساس چرخه بدهیهای دولتی را میتوان زنجیرهای از اقتصادی دانست که تا بن دندان فاسد شده است.
با این حال تجربه سیاستگذاری اقتصاد ایران نیز نشان میدهد طی سالیان گذشته نه تنها گام مثبتی در جهت شفافیت و رقابتی کردن اقتصاد برداشته نشده است که همواره با محدودیتهای عمدهای برای آزاد کردن بازار اقتصادی مواجه بوده است.
بر این اساس میتوان این گونه استدلال کرد که اقتصاد ایران در طول چهار دهه گذشته همواره در مسیر اشتباهی در حرکت بوده که این موضوع به تمام دولتهای بعد از انقلاب تعمیم یافته است به طوری که بعد از دولت اصلاحات، تصمیمات غلط اقتصادی با فساد سازمانیافتهای ترکیب شد که بلای جان اقتصاد طی سالیان گذشته شده و تداوم بیماریهای وسیعی همچون وابستگی به نفت را موجب شده است.
با همه اینها و با وجود سیاستهای غلطی که در طول سالیان گذشته اتخاذ شده است، بهترین سیاستگذاری میتواند چارهاندیشی برای عبور از شرایط سخت کنونی باشد.
تنها در این شرایط است که ادامه تنفس اقتصاد کشور ممکن خواهد شد.
*نایبرییس اتاق بازرگانی ایران و چین
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد