فروش سهام آرامکو کلید خورد

گروه انرژی- فروش سهام آرامکو که مدت‌هاست حرف آن بر سر زبان‌ها بود بالاخره به شکل رسمی صورت گرفت.
پس از سه سال شک و تردید در عرضه سهام دولتی پرسودترین شرکت دنیا، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در نهایت با اعلام عرضه اولیه عمومی سهام شرکت نفتی دولتی آرامکو در روز یکشنبه موافقت کرد.
در این میان اما شک و تردیدها در خصوص ارزشگذاری نهایی آرامکو بسیار است تا جایی که بانک‌های آمریکایی طرف قرارداد با دولت سعودی اعلام کرده‌اند تا نهایی شدن قیمت اولیه سهام این شرکت نمی‌توانند به‌طور دقیق روی ارزشگذاری دو تریلیون دلاری آرامکو مهر تایید بزنند.
اما کارشناسان معتقدند نکته‌ای که بیش از همه در این فرآیند آشکار است، تصمیم بزرگ دولت سعودی در خارج شدن از بنگاه‌داری نفتی و کاهش وابستگی به اقتصاد نفت است.
طبق گزارش شبکه العربیه روند مشخص شدن قیمت‌ها از ۱۷ نوامبر تا ۷ دسامبر است که در این زمان مقرر شده یک تا دو درصد به ارزش ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار از سهام آرامکو در بورس داخلی عربستان به فروش برسد.
در این بین خبرگزاری‌های محلی عربستان از حمایت همه‌جانبه ولیعهد و شاهزاده‌های خاندان سعودی از فروش اولیه سهام در بورس TADWUL که بازار سهام این کشور است خبر داده‌اند.
براساس گزارش آسوشیتدپرس ابتدا قرار است سهام این شرکت در بازار بورس داخلی عربستان، تداول، و باقی سهام در بازارهای خارجی عرضه شود.
سازمان بورس عربستان نیز اعلام کرده آگهی انتشار سهام شرکت آرامکو تا آغاز جمع‌آوری درخواست‌ها منتشر خواهد شد.
این اطلاعیه شامل تمام اطلاعات لازم جهت تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران از جمله صورت‌های مالی مورد تایید این سازمان خواهد بود.همچنین این سازمان بیان کرده اطلاعیه عرضه اولیه دلیلی بر تایید یا عدم تایید سرمایه‌گذاری در خرید سهام آرامکو نبوده و تنها به جهت جمع‌آوری سفارش‌های خرید و تعیین قیمت خواهد بود.
بهای نهایی و میزان عرضه پس از تکمیل درخواست‌های سرمایه‌گذاران اعلام می‌شود.
با این وجود اما بن‌سلمان ارزش شرکت را که روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت، چیزی در حدود ۱۰ درصد کل تولید نفت جهان را دربر دارد، رقم دو تریلیون دلار می‌داند؛ عددی که به اعتقاد بسیاری خوش‌بینانه و غیرواقعی است.
به عقیده کارشناسان با این رقم بن سلمان رقمی نزدیک ۱۰۰ میلیارد دلار به دست می‌آورد که قرار است برای طرح‌های توسعه‌ای به کار گرفته شود، همچنین برای اشتغالزایی که هم‌اکنون چیزی بالای ۱۰ درصد ارزیابی می‌شود.
این در حالی است که بانکدارانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند به دولت عربستان سعودی اظهار کرده‌اند که سرمایه‌گذاران احتمالا ارزش آرامکو را ۵/۱ تریلیون دلار تعیین می‌کنند که کمتر از دو تریلیون دلار مورد نظر دولتمردان سعودی خواهد بود.
به هر حال نگرانی‌های اقتصادی، جنگ تجاری چین و آمریکا و افزایش تولید نفت در ایالات متحده قیمت انرژی را پایین آورده است. سوای این مساله حملات ۱۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی آرامکو همین حالا هم برخی سرمایه‌گذاران را ترسانده است.
براساس این گزارش‌، آرامکو در کسب‌وکار نفت یک غول بزرگ به شمار می‌رود و به تنهایی حدود ۱/۰ از نفت جهان را تولید می‌کند.
این شرکت سال گذشته میلادی ۱۱۱ میلیارد دلار درآمد خالص داشت که تقریبا دو برابر سود اپل و بسیار بالاتر از رقیبانی مانند اکسون‌موبیل و رویال‌داچ‌شل بود.با اعلام تصمیم دولت عربستان ممکن است آرامکو رکورد بزرگ‌ترین عرضه اولیه عمومی سهام جهان را به نام خود ثبت کند و از رکورد قبلی ۲۲ میلیارد دلار فروش شرکت تجارت الکترونیکی چینی علی‌بابا در یک روز در سال ۲۰۱۴، فراتر رود.

عربستان، نفت و چالش خصوصی‌سازی
سعید ساویز* – عربستان سعودی این روزها خود را برای عرضه دو درصد از سهام شرکت آرامکو که شرکت ملی نفت عربستان به حساب می‌آید مهیا می‌سازد؛ شرکتی که سال‌ها پیش با همکاری آمریکایی‌ها شکل گرفت و سپس ملی شد و در طول تمام این سال‌ها بخشی از درآمد حاصل از فروش نفت آن صرف زیرساخت عربستان کنونی شد.عرضه سهام آرامکو به مفهوم خصوصی‌سازی بخشی از این شرکت دولتی در بازار سهام است و در درجه اول می‌توان گفت که این گامی برای پادشاهی سعودی جهت عبور از اقتصاد متکی به پول نفت است. اما اینکه این حجم‌ اندک ارائه شده به بازار چگونه خواهد بود و تا چه میزان سهام ارائه شده می‌تواند روی تسلط خاندان سلطنتی بر منابع عظیم نفتی این کشور تاثیر بگذارد خود قصه‌ای است که باید ماند و دید که در آینده چگونه رقم خواهد خورد.
چنانچه عرضه سهام بیشتر در آینده به هر نحو تسلط پادشاهی عربستان را بر بازار نفت و تصمیمات اوپک کاهش دهد قطعا جبهه متحد آمریکا و عربستان در بازار نفت ضعیف‌تر خواهد شد و این به معنای قوی‌تر شدن جبهه سایر کشورهای اوپک که متمایل به افزایش قیمت نفت تا مرز ۸۰ دلار هستند می‌شود و شاید از همین رو است که اخیرا برزیل تقاضای پیوستن به اوپک را مطرح کرده است.
البته بعید به نظر می‌رسد که این خصوصی‌سازی بتواند تاثیر زیادی روی نفوذ خاندان سلطنتی و کشور عربستان روی اوپک و بازار نفت داشته باشد.از سوی دیگر باید توجه شود که سپردن بخشی از سهام به بخش خصوصی می‌تواند به چالاکی و چابکی شرکت دولتی بسیار کمک کند و در عوض در رکود و شرایط زیان‌ده قطعا تحمل بخش دولتی که قرار است با پول فروش نفت بودجه کشور را ببندد از سهامدارانی که تنها به دنبال سود هستند بیشتر است. نمونه این داستان را می‌توان در کاهش اخیر سرمایه‌گذاری روی نفت شیل دید.
با این وجود باید صبر کرد و دید که تا چه حد این خصوصی‌سازی می‌تواند نشان از تغییر ماهیت ذهنی سعودی‌ها از نگاه به نفت به عنوان یک صنعت تا به عنوان یک سلاح اقتصادی و سیاسی باشد و آیا در کنار اقتصاد عربستان که تلاش می‌کند از سایه دلارهای نفتی بگریزد، سیاست عربستان نیز قصد عبور از سلاحی به نام نفت را دارد یا خیر.
در پایان می‌توان گفت که درصد بیشتر سهام ارائه شده در آینده و ترکیب خریداران و همچنین تغییراتی که در آینده نزدیک و در نشست آتی اوپک ممکن است تحت تاثیر این خصوص‌سازی به وجود آید می‌تواند به گمانه‌زنی‌ها برای پیش‌بینی افزایش یا کاهش قیمت نفت کمک کند.
*کارشناس حوزه انرژی