فرصت طلایی برای حذف قیمت‌گذاری دستوری

«جهان‌صنعت»- وعده اخیر رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادر مبنی بر مخالفت با قیمت‌گذاری دستوری باعث واکنش مثبت فعالان بازار سرمایه شد و همین قول‌ها تابلوی بورس را در روزهای اخیر بعد از چندین روز سبزپوش کرد. به نظر می‌رسد در حال حاضر با وعده‌های مطرح شده بازار سرمایه به سمت نوعی پارادایم شیفت در حال حرکت است، اتفاقی که نشانه‌های آن از هم‌اکنون بروز کرده است. البته تاثیر این وعده‌ها آن طور که کارشناسان می‌گویند در کوتاه‌مدت نمایان خواهد شد و در میان‌مدت و بلندمدت بازار منتظر اقدامات عملیاتی خواهد ماند. از این رو باید دید که وعده‌های رییس سازمان بورس تا چه میزان در حد حرف و تا چه میزان به عرصه عمل خواهد آمد اما به طور کلی و به گفته کارشناسان و براساس بررسی‌‌‌‌ها، بازارها در دنیا بلوغ کافی برای تنظیم‌‌‌‌گری و کشف قیمت به دست آورده‌‌‌اند و دولت‌ها این مهم را به دست توانمند بازار و جدال میان عرضه و تقاضا می‌‌‌سپارند؛ این در حالی است که در کشور ما دولت در رأس امور هرگونه قیمت‌گذاری قرار دارد و بعضا یک‌ شبه و با یک بخشنامه یا اطلاعیه همان نرخ‌های دستوری و تعیین ‌شده را هم تغییر می‌‌دهد و یک صنعت یا یک زنجیره صنایع به‌هم ‌پیوسته را دچار چالش می‌کند. سیاست تعیین دستوری قیمت در بلندمدت آثار زیان ‌‌‌بار بسیاری هم برای شرکت‌های تولید‌کننده و هم برای شرکت‌های مصرف‌‌کننده دارد و از این‌‌رو شکست مدل‌‌‌های اقتصاد دستوری را در روند تاریخ اقتصادی دنیا شاهد بوده‌‌‌ایم چرا‌که ثبات در تصمیم‌گیری و اصل پیش‌بینی‌‌پذیری به‌عنوان مولفه‌های اقتصاد رو به توسعه را زیر سوال می‌‌‌برد. در ماده ۴۸ قانون برنامه هفتم توسعه، قیمت‌‌گذاری دستوری به‌ استثنای کالاهای اساسی، یارانه‌‌‌ای، کالا و خدمات انحصاری و دولتی در دیگر کالاها منع شده و شاید مهم‌ترین اقدام اقتصادی دولت حرکت در همین راستاست. این اقدام، قدرت تحلیل و پیش‌بینی در بازارهای مالی را افزایش می‌دهد و از میزان رانت و تعداد دارندگان اطلاعات نهانی می‌‌‌کاهد. در حال حاضر برآیند مهم‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌‌کنندگان و ارائه‌دهند‌گان خدمات کشور در بورس‌‌‌های اوراق بهادار، یعنی بورس و فرابورس لیست شده‌‌‌اند. بسیاری از همین شرکت‌ها محصولا‌تشان را در بورس ‌‌‌کالا و بورس انرژی می‌‌‌فروشند و تعدادی نیز مواد اولیه تولیدشان را از این دو بورس ‌کالایی تهیه می‌کنند. شروع از صنایع موجود در بازارسرمایه و زنجیره تولید آنها می‌‌‌تواند گام اول باشد. «جهان‌صنعت» در گفت‌وگو با یک کارشناس و تحلیلگر ارشد بازار سرمایه به بررسی این موضوع پرداخته است.
نگاه کارشناسی
امیرعلی امیر‌باقری، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمـــایه در گــفــت‌وگو بــا «جهان‌صنعت» اظهار کرد: به طور کلی هفته گذشته با ورود جریان نقدینگی نسبتا هوشمندی به بازار مواجه شدیم که پس از آن هم جریان خرد نیز وارد بازار سرمایه شد و تاثیر آن را در زمینه شاخص هم‌وزن مشاهده کردیم. او افزود: می‌توان از چند بعد این اتفاقات را مورد تحلیل قرار داد.
از بعد سیاسی نکته این است که تا حدودی فعالان بازار سرمایه به بازگشت عقلانیت به کلان تصمیم‌گیری اعتقاد پیدا کردند و در بعد اقتصادی هم صحبت‌های وزیر اقتصادی و تاثیرش بر بازار‌ها را مشاهده کردیم.
البته در کوتاه‌مدت این تاثیر پایدار خواهد بود ولی در میان‌مدت و بلندمدت عملا باید نتیجه وعده‌هایی که در هنگام رقابت‌های انتخاباتی داده شد را مشاهده کنیم.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: برای هفته آینده هم با توجه به روش‌های ارزش‌گذاری قیمت‌ها در بازار سهام چه از بعد نسبت‌های بازاری و چه از بعد سایر روش‌های ارزش‌گذاری می‌توانیم تا حدودی به ورود جریان نقدینگی به کلان بازار سرمایه امیدوار باشیم.
ضمن اینکه دیدگاه تکنیکال هم این نظریه را پشتیبانی می‌کنند، چراکه اکثر قیمت‌ها در بسیاری از صنایع و شاخص‌ها در نقاط حمایتی خوبی قرار گرفته‌اند و انتظار می‌رود با ورود جریان نقدینگی و انطباق آن با اخبار معقول و مناسب شاهد روندهای مناسبی در کلان اقتصاد بازار باشیم. امیر باقری عنوان کرد: به طور کلی در کوتاه‌مدت از بعد مالی – رفتاری و بعد روانشناسی بازار به این حرف‌ها اعتنا خواهد کرد اما در میان‌مدت و بلندمدت ما باید شاهد عملیاتی شدن این وعده‌ها باشیم و همان‌طور که می‌دانیم پرهیز از قیمت‌گذاری دستوری صرفا در اختیار یک نهاد مانند بازار سرمایه یا نهادهای موازی نیست، بلکه یک همت جمعی و یک دیدگاه کلانی در اقتصاد می‌طلبد که پارادایم‌ها از اقتصاد دستوری به سمت بازار آزاد حرکت کند و در حقیقت وقتی این اتفاق می‌افتاد که اقتصاد بازار آزاد و رقابت را به رسمیت بشناسیم اما در شروع تاکید برای جملات و وعده‌ها مناسب است، هرچند که باید قدرت چانه‌زنی و به واقعیت پیوستن این شعارها در عمل و در میان‌مدت و بلندمدت مشاهده و سنجش بشود.