فرصت برقی ایران

گروه انرژی- صادرات برق ایران به عراق در یک سال گذشته به دلیل تمدید معافیت‌های تحریمی عراق از سوی آمریکا تحت‌الشعاع قرار گرفته اما سوال این است که ایران در ماه‌های گذشته از این فرصت و مهلت چه استفاده‌ای کرده است.
فروش برق ایران به عراق سال‌هاست با نرخ‌های پنهانی انجام می‌شود اما آنچه که در یک سال گذشته صادرات برق ایران به عراق را تحت‌الشعاع خود قرار داده نه قیمت آن و نه بدهی‌های این کشور به ایران است بلکه تمدید معافیت‌های تحریمی عراق برای واردات برق از ایران بوده است.
دو روز پیش سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد معافیت تحریمی عراق برای واردات گاز طبیعی و برق از ایران به مدت ۱۲۰ روز دیگر تمدید شده است. این پنجمین معافیت تحریمی عراق برای واردات انرژی از ایران است که از حدود یک‌سال پیش تاکنون توسط آمریکا صادر شده است. اولین بار یک معافیت ۴۵ روزه، سپس دو معافیت ۹۰ روزه و نهایتا در ماه ژوئن یک معافیت ۱۲۰ روزه صادر شده بود.
وضعیت تولید و عرضه برق بعد از حمله نظامی آمریکا به این کشور روز‌به‌روز بدتر شد به گونه‌ای که عراق از سال ۲۰۰۳ با کمبود برق مواجه بوده و از کشورهای همسایه مانند ایران برق وارد می‌کند. گفته می‌شود دولت عراق برای جبران این کمبود در ۱۲ سال گذشته ۴۰ میلیارد دلار هزینه کرده است.
در زمانی که آمریکا یک فرصت ۴۵ روزه به عراق برای واردات برق از ایران داده بود تمام کارشناسان انرژی بر این نکته تاکید داشتند که خرید برق غیر از ایران به خصوص از کشور عربستان در این مدت کوتاه و جایگزین کردن کشور دیگری جز ایران شدنی نیست. همین موضوع باعث شد تا عراقی‌ها متوجه این موضوع شوند که ایران را تنها نباید در قامت واردات برق ببینند چرا‌که به دلیل تلفات بالای برق در شبکه برق این کشور بهتر است از ایران برای کاهش تلفات انرژی نیز کمک بگیرند.
همین موضوع باعث شد هیاتی عراقی به ایران آمده و از ایران بخواهد به کمبود برق این کشور و کاهش تلفات برق کمک کند. پس برای بازسازی صنعت برق عراق توسط ایران‌، تفاهمنامه برقی با ایران امضا‌ شد. حال این اقدام این سوال را در ذهن متبادر می‌سازد که در هشت ماه گذشته عراقی‌ها چه اقدامی برای اجرایی شدن این برنامه مهم خود پیش روی ایران گذاشته و آن‌را تسهیل کرده‌اند. پس مقامات بلندپایه وزارت نیرو باید این موضوع را به خوبی درک کنند که مبادا عراق بعد از مهلت‌های تمدیدی از سوی آمریکا زمان را خریده و سپس کشور دیگری را جایگزین ایران کند و تفاهمنامه‌ها هم اجرایی نشود.
سپهر برزی‌مهر دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌و‌گو با فارس در خصوص تمدیدهای چند‌باره آمریکا برای واردات برق از ایران گفت: شبکه برق عراق دچار مشکلات عدیده‌ای است و با سه ماه مهلت نمی تواند ترمیم پیدا کند چرا که عراق با کاهش عرضه برق مواجه است.
وی با بیان اینکه در خوش‌بینانه‌ترین حالت احداث نیروگاه سه سال زمان می‌برد اظهار داشت: کسری برق در کشور عراق به گونه‌ای است که با مهلت‌های سه ماهه نمی‌تواند این کسری را جبران کند. حال این مشکل باید از سوی ایران به فرصت تبدیل شود و جای خود را برای تامین انرژی این کشور تثبیت کند.
برزی‌مهر با تاکید بر اینکه ایران تنها نباید به فروش برق به عراق اکتفا کند افزود: ایران در کنار فروش برق به عراق باید به احداث نیروگاه و کاهش تلفات برق در شبکه این کشور اقدام کند و باید هر چه زودتر تفاهمنامه‌ای که حدود هشت ماه قبل امضا‌ شده بود تا ایران شبکه برق عراق را توسعه دهد اجرایی کند.
دبیر سندیکای صنعت برق ادامه داد: ظاهرا فشارهای آمریکا به این کشور باعث شده عراق جدیتی برای اجرایی شدن این تفاهمنامه از خود نشان ندهد اما خوشبختانه در وزارت نیرو کارگروهی برای محقق شدن این تفاهمنامه تشکیل شده تا تفاهمنامه به سمت انعقاد قرارداد کشیده شود.وی تاکید کرد: به هر حال باید ایران تنها به فروش برق به عراق اکتفا نکند و برای احداث نیروگاه و بازسازی شبکه برق عراق نیز عجله کند هر چند خود عراق نیز می‌داند که ایران بهترین گزینه برای خرید برق است.
پیام باقری نایب‌رییس سندیکای صنعت برق نیز با اشاره به اینکه عراق هم می‌داند که ایران بهترین گزینه برای خرید برق است گفت: در آبان‌ماه سال گذشته نیز وزارت خزانه‌داری آمریکا یک مهلت ۴۵ روزه به عراق برای جایگزین کردن خرید برق از ایران داد تا این کشور در این مدت فکری برای جایگزین کردن واردات برق از یک کشور دیگر داشته باشد حال با گذشت یک سال از این ماجرا باز هم می‌بینیم که واشنگتن یک مهلت ۱۲۰ روزه برای واردات برق از ایران به عراق می‌دهد.
نایب‌رییس سندیکای صنعت برق خاطر‌نشان کرد: در همان روزها نیز تمام کارشناسان اعلام کردند که اگر عراق قصد دارد به صورت ریشه‌ای و دائمی مشکل کمبود برق خود را از کشورهای دیگری مثل عربستان که رقیب جدی برای ایران در بخش برق محسوب می‌شود حل کند این اقدام زمان‌بر خواهد بود پس بنابراین باید ایران همچنان خود را به عنوان‌ هاب انرژی مطرح و برق این کشور را به خوبی تامین کند.
باقری افزود: عربستان داعیه «هاب انرژی» در منطقه دارد پس یکی از بازارهای مهم برای تبدیل شدن عربستان به ‌هاب برق منطقه نیاز ۱۰ هزار مگاواتی عراق است پس ایران به دلیل دارا بودن استانداردها و ظرفیت‌های بالا در داخل برای تبدیل شدن به‌ هاب انرژی منطقه باید عجله کند چرا که تردید در سرعت دادن به اقدامات مناسب باعث می‌شود عربستان رقابت برای تبدیل شدن به‌هاب انرژی منطقه را از ایران پیروز شود.
به نظر می‌رسد تمدید معافیت‌های تحریمی آمریکا به عراق این فرصت را برای وزارت نیرو به گونه‌ای رقم زده است تا از این تمدیدها نهایت استفاده را برده و برای کشور فرصت ایجاد کند. پس ایران باید به گونه‌ای حرکت کند که بازنده اقدام جدید آمریکا نباشد چرا که احتمال می‌رود آمریکا در دادن این مهلت‌ها به عراق خرید زمان برای جایگزین کردن کشور دیگری به جای ایران برای واردات برق باشد.