فراکسیون پایداری علیه دولت و مجلس

گروه سیاسی- مجلس دوازدهم را از همان روزهای آغازین فعالیتش نیز نمی‌شد با مجلس یازدهم مقایسه کرد. مجلسی که اکثریت کرسی‌هایش را کماکان اصولگرایان در اختیار داشتند و خروجی انتخاباتی بود که از حیث نوع استقبال رای‌دهندگان، جریان‌های سیاسی و البته چگونگی بررسی صلاحیت کاندیداها ازسوی 6فقیه و 6حقوقدان شورای نگهبان، تفاوت چندانی با انتخاباتی که 4سال پیش از آن برگزار شده و زمینه‌ساز تشکیل «مجلس انقلابی» شده بود، نداشت. درنتیجه همین شرایط مشابه در چندوچون برگزاری انتخابات این دو مجلس نیز باعث شد در مجموع مجالسی یکی پس از دیگری بر سر کار بیایند که از بسیاری جهات، به یکدیگر شباهت داشتند.
مجلس دوازدهم که اوایل خردادماه امسال آغاز به کار کرد و خروجی انتخاباتی بود که اسفندماه 1402 برگزار شد اما باوجود اینکه با مشارکتی حتی کمتر از انتخابات 4سال قبل برگزار شد و در نتیجه رکورد کم‌ترین میزان مشارکت انتخاباتی را نسبت‌به تمامی انتخابات ادوار مجلس شورای اسلامی که تا آن زمان برگزار شده بود، جابه‌جا کرد، به‌لحاظ ترکیب نهایی و حضور نمایندگانی برآمده از گرایش‌ها و طیف‌های گوناگون سیاسی و جناحی، دست‌کم نسبت‌به مجلس پیش از خود، متکثرتر و رنگارنگ‌تر بود. هرچند استفاده از تعابیری همچون «تکثر» و تعدد طیف‌های جناحی و سیاسی درون پارلمان یا حتی استفاده از واژه «رنگارنگ»، وقتی قرار است درباره دسته‌بندی و فراکسیون‌های سیاسی مجلس دوازدهم سخن بگویم، به هیچ عنوان دقیق و معقول به نظر نمی‌رسد. با این همه چون این تعابیر را مشخصا به‌منظور مقایسه ترکیب مجلس دوازدهم و مجلس یازدهم به‌کار گرفته‌ایم و وقتی از «تکثر سیاسی در ترکیب مجلس دوازدهم» سخن می‌گوییم، مشخصا بنا داریم از این ترکیب به‌نسبت متکثر در قیاس با ترکیب کاملا یکپارچه و یک‌سر یکدست مجلس یازدهم سخن بگوییم، چندان هم بیراه نگفته‌ایم.
به بیان دیگر اگرچه نمی‌توان مجلس دوازدهم را مجلسی متشکل از نمایندگانی با دیدگاه‌های سیاسی متفاوت توصیف کرد اما وقتی قرار است در رابطه با این ویژگی مجلس دوازدهم در قیاس با شرایط حاکم بر مجلس یازدهم یا همان «مجلس انقلابی» سخن بگوییم، طبیعتا می‌توانیم از ‌درصد و میزانی تکثر سیاسی و گفتمانی صحبت کنیم و از وزن و نفوذ و عده و عُده طیف‌ها و جناح‌های سیاسی این مجلس صحبت و در این رابطه بحث کنیم که هرکدام از این طیف‌ها، چه تعداد از کرسی‌های پارلمان را به خود اختصاص داده‌اند!
مجلس دوازدهم البته همچون مجلس یازدهم یا همان مجلس انقلابی، مجلسی است دوفراکسیونی که یک فراکسیون اکثریت اصولگرا دارد و یک فراکسیون اقلیت، متشکل از چندده نماینده میانه‌رو، اصلاح‌طلبِ میانه‌رو و اصولگرای میانه‌رو! وضعیتی که ازقضا بر مجلس یازدهم یا همان مجلس انقلابی نیز عینا حاکم بود. با این همه این تفاوت مهمی که از این حیث، میان مجلس کنونی و مجلس انقلابی وجود دارد، این است که در مجلس انقلابی، فراکسیون اقلیت، صرفا گعده‌ای بود تا نمایندگان میانه‌روی مجلس هم هرازگاه دور هم جمع شوند و خیلی احساس غربت نکنند. حال آنکه فراکسیون اقلیت مجلس دوازدهم، تنها در سطح نام‌گذاری به‌عنوان «فراکسیون اقلیت» شناخته می‌شود. درواقع آنگاه که ادعاهای اعضای هیات موسس و شورای مرکزی این فراکسیون سیاسی را وقتی تازه مجلس دوازدهم تشکیل شده بود، ملاک داوری قرار دهیم و صدق و صداقت آنچه را که این نمایندگان در آن مقطع به دفعات مطرح کردند، بپذیریم، باید بگوییم که این فراکسیون به اصطلاح «اقلیت»، فراکسیونی است متشکل از دست‌کم 100 نفر از 290 نماینده مجلس. آن هم در حالی که در مجلس دوازدهم نیز همچون تمامی مجالس پیشین، هرگز نمی‌توان مدعی شد که تمامی 290نماینده مجلس، در فراکسیون‌های سیاسی عضویت دارند. چه آنکه همواره در تمامی ادوار مجلس، نهایتا چیزی در حدود200 تا 250نفر از نمایندگان به عضویت فراکسیون‌های سیاسی درمی‌آیند و در بدبینانه‌ترین حالت، دست‌کم حدود50نفری از نمایندگان یا از عضویت در فراکسیون‌های سیاسی سر باز می‌زنند یا عملا به فراخور زمان و موقعیت، در جلسات این یا آن فراکسیون سیاسی شرکت می‌کنند.
آنچه اما در این چند روز گذشته باعث شده صحبت از طیف‌بندی‌های سیاسی مجلس جدی‌تر شود، این است که در چندهفته‌ گذشته دولت چهاردهم به ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان آغاز به کار کرد و در اتفاقی حقیقتا دور از انتظار، تمامی 19وزیر پیشنهادی رییس‌جمهور، موفق به دریافت رای‌ اعتماد از اکثریت نمایندگان مجلسی شدند که تا پیش از آن، گمان می‌رفت مجلسی است متشکل از نمایندگان عمدتا اصولگرا که اگرچه به اندازه مجلس انقلابی، تندوتیز نیست اما آنقدرها هم در گرایش‌های اصولگرایانه، دست‌کمی از مجلس پیشین ندارد.
این ماجرا به‌ویژه وقتی جالب‌تر می‌شود که نگاهی بیندازیم به روند بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی و مشخصا چندده نماینده‌ای که در جریان بررسی صلاحیت این 19گزینه پیشنهادی مسعود پزشکیان، در قامت مخالفان کابینه نطق کردند؛ نطق‌هایی که البته سرانجام آنگاه معلوم شد که در عمل کارساز نبوده که بالاخره در واپسین روز بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی، رای‌گیری نهایی برای یکایک این گزینه‌ها انجام و مشخص شد که تمامی 18مرد و یک‌زنی که پزشکیان به‌عنوان وزیران پیشنهادی خود به مجلس معرفی کرده، موفق به کسب مجوز و رای ‌اعتماد شده‌اند. این در حالی بود که از میان ۵۰نماینده‌ای که طی ۵روز بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی در صحن علنی مجلس، در مخالفت با وزیران پیشنهادی پزشکیان نطق کردند، ۴۳نفر از اعضای فراکسیون اکثریت یا همان فراکسیون انقلاب اسلامی بودند و تنها ۷نفر از فراکسیون اقلیت که به‌‌عنوان فراکسیون مستقلین شناخته می‌شود. جالب آنکه مسعود پزشکیان نیز پیش از آنکه درپی پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم، به‌طور خودکار کرسی نمایندگی‌اش را ترک کند و از این سمت کناره‌گیری کند، ازجمله اعضای ارشد همین فراکسیون مستقلین بود؛ شرایطی درست مشابه آنچه در مورد غلامرضا نوری‌قزلجه نیز پیش از آنکه به‌عنوان وزیر جهادکشاورزی دولت پزشکیان، «بهارستان» را به مقصد «پاستور» ترک کند، صادق بود. همزمان اما از میان ۵۹نماینده‌ای که در جریان بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی، در موافقت با این یا آن وزیر پیشنهادی نطق کردند، ۴۲نماینده از فراکسیون اکثریت بودند و ۱۷نماینده هم از آن نمایندگانی که عضو فراکسیون اقلیت بودند. نکته حائز‌اهمیت آنکه در نهایت وقتی نوبت به رای‌گیری نهایی رسید، بی‌تردید این تنها رای اعضای فراکسیون اقلیت نبود که با آرایی قاطع، تمامی وزیران پیشنهادی پزشکیان را راهی «پاستور» کرد، بلکه قطعا به جز آن حداکثر یکصد نماینده عضو فراکسیون اقلیت، جمع چشمگیری از اعضای فراکسیون اکثریت نیز به تمامی وزیران پیشنهادی پزشکیان رای دادند. اتفاقی که به‌ویژه در این چندروز گذشته که به قول معروف آب‌ها از آسیاب افتاده، منجربه آن شده که تندروهای فراکسیون اکثریت یا همان پایداری‌های پارلمان، خشم‌شان را علنی و آشکار کنند و صراحتا به زمین و زمان بتازند! تا جایی که حالا حتی برخی اعضای این فراکسیون، از انشعاب تندروهای اصولگرا خبر داده و اعلام کرده‌اند که پایداری‌ها که به‌شدت نسبت‌به همراهی یاران قالیباف با وزیران پزشکیان دلخور و عصبانی‌اند، در تلاشند تا مگر در اسرع‌وقت، مسیرشان را از یاران رییس مجلس جدا کنند و قدم در مسیری بگذارند که خود می‌پسندند.
جبار کوچکی‌نژاد که از جمله چهره‌های به‌نسبت تندرو در جریان اصولگرایی است و اگرچه در مجالس کنونی و پیشین، بیش از جبهه پایداری، به قالیباف نزدیک شده اما در سال‌های پیش از آن، وقتی علی لاریجانی ریاست مجلس را برعهده داشت، بیشتر به تندروهای جبهه پایداری متمایل بود، روز گذشته از «تشکیل فراکسیونی جدید در مجلس» خبر داده و به پایگاه خبری-تحلیلی خبرآنلاین گفته: «فراکسیون انقلاب اسلامی تحت‌ عنوان اصولگرایان دو نگرش دارند؛ یعنی داخل اصولگرایان حاضر در مجلس دونگاه وجود دارد که اولین گروه به اعتدالیون نزدیک هستند که جمعیت قابل‌قبولی را تشکیل می‌دهند و عده‌ای هم مقابل این نگاه هستند. در اوایل تشکیل فراکسیون انقلاب اسلامی پیش‌بینی ما هم بر همین اساس قرار داشت که این فراکسیون در بحث‌های سیاسی فراکسیون منسجمی نمی‌شود، به همین دلیل معتقدم در مجلس فراکسیون جدیدی تحت‌ عنوان فراکسیون انقلابی یا یک‌چنین اسمی شکل می‌گیرد.» این نماینده اصولگرای مجلس که مدعی است «اعضای این فراکسیون جدید، احتمالا نزدیک به ۱۰۰نفر خواهند بود»، می‌گوید: «بنابراین احتمالا مجلس دوازدهم، مجلسی سه‌ فراکسیونی باشد؛ مانند زمان ریاست لاریجانی بر مجلس دهم -که ۳فراکسیون اصولگرایان، اعتدالیون و اصلاح‌طلبان فعال بودند- اکنون هم احتمالا چنین جمعی شکل می‌گیرد.» نماینده اصولگرای رشت در مجلس دوازدهم می‌گوید: «اینها داخل فراکسیون انقلاب اسلامی درباره نگاه‌های سیاسی، اعتقادی، نگاه به بیرون، نگاه به داخل و مسائل اقتصادی با هم هماهنگ نیستند و نمی‌توانند کنار هم بایستند و حتی اختلافاتی باهم پیدا می‌کنند.»
کوچکی‌نژاد درباره ترکیب این فراکسیون جدید نیز اظهارنظر کرده و گفته: «جبهه پایداری بخشی از این فراکسیون است اما همه اعضای این فراکسیون جدید، عضو جبهه پایداری نیستند.» او که حتی از این نیز فراتر رفته و مدعی است، اگرچه تاکنون نام هیچ فراکسیون جدیدی مطرح نشده اما جلساتی به این منظور در حال برگزاری است، گفته است: «قاعدتا جلساتی شکل گرفته! شاید روی آن اسم نمی‌گذارند اما نشست‌ها گویای این نکته بوده که این فراکسیون جدید شکل گرفته است.»