عوامل بنیادی رکود بورس

«جهان‌صنعت»- بنیامین نجفی- با تشدید عوامل و تنش‌های سیاسی در منطقه شوک‌های جدیدی به بازار سرمایه وارد شده است که نتیجه و برون‌داد آن در وضعیت بازار دیروز نیز مشاهده شد. شاخص کل با بیش از ۸ هزار واحد کاهش به روند نزولی بازگشت و پیش‌بینی می‌شود که احتمالا در روزهای آینده تا حدودی این روند ادامه داشته باشد. با وجود این، کارشناسان معتقدند آنچه بازارها از جمله بازار سرمایه را وارد فاز رکودی بلند‌مدت کرده، عوامل بنیادی در داخل است. به‌طور مشخص سیاست انقباضی بانک مرکزی باعث این وضعیت شده و سبب پرتاب تورم و افزایش نرخ ارز به آینده شده است. اتفاقی که رکود سنگینی را به بازار سرمایه و سایر بازارهای مالی تحمیل کرده است. با وجود این، نشانه‌هایی از هم‌اکنون برای خروج بازارها از رکود دیده می‌شود، اما نگرانی در جایی است که دیگر سیاست بانک مرکزی جوابگو نباشد و آن وقت اقتصاد کشور با یک شوک ارزی دوباره که شاید از دفعات قبلی شدید‌تر باشد، روبه‌رو شود. اگرچه رشد دلار به صورت یک‌باره و در اثر شوک سیاسی و اقتصادی باعث تحرک بورس خواهد شد، اما طبیعی است که چنین شوکی نمی‌تواند در بلند‌مدت برای بازار سرمایه مثبت باشد، چراکه افزایش تورم و تداوم آن به ضرر وضعیت مالی شرکت‌های بورسی است. اگر شرایط رکودی بازار تا پایان سال تداوم پیدا کند – که احتمال آن ضعیف است – این سناریو محتمل است که در شروع سال آینده شوک قوی به بازارها وارد شود. «جهان‌صنعت» در گفت‌وگو با یک کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه به بررسی عوامل بنیادی که بورس را وارد رکود کرده، پرداخته است.
نشانه‌های خروج از رکود برای بورس
برزو حق‌شناس کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: طبیعتا وقتی ریسک‌های سیاسی بالا برود، بازارها واکنش نشان می‌دهد. دیروز فشار عرضه‌ها بالا رفت، البته بازار خیلی منفی نشد و این طبیعی بود. از سوی دیگر روند دلار و سکه افزایشی شده است. با وجود این، بازارهای ما سیگنال‌هایی را مخابره کرده‌اند که می‌خواهند از رکود خارج شوند و این کار را هم تا پایان سال انجام می‌دهند. او افزود: موضوع افزایش دلار و سکه ارتباطی به حملات دوشنبه‌شب یا اتفاقات مربوط به یمن ندارد. دلیل این اتفاق‌ها بحث‌های بنیادی است که یک‌سال است کارشناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند. او ادامه داد: طبیعی است که این مدل سیاست انقباضی و بازی با داده‌ها و آمارها نمی‌تواند جلوی افزایش تورم را بگیرد. امروز کماکان هم تصمیمات غلط گرفته می‌شود. در دفعات گذشته شاهد بودیم که نتیجه عرضه طلا در دوره‌های مختلف به صورت اقلام سکه چگونه بوده ولی اصرار است که این تصمیمات گرفته شود. مسوولان با این تصمیمات یک‌سال است که فنر بازارها را در شرایط تورمی فشار داده‌اند و گفته شده که پایه پولی مهار شده است، اما آمارها می‌گویند که این حرف‌ها درست نیست و بازارها وارد رکود شده‌اند و در جای دیگری این سیاست جواب نمی‌دهد. حق‌شناس تصریح کرد: الان صحبت از دلار بالای ۶۰ هزار تومان واقعا ترسناک است. خیلی سخت است که بانک مرکزی تا پایان سال بتواند این سیاست را ادامه دهد. هر چقدر ادامه پیدا کند تبعات آن در آینده بدتر خواهد بود.
امیدوارم این سیاست نتواند ادامه پیدا کند، چون هر چقدر ادامه پیدا کند اثراتش خطرناک‌تر است. اگر دلیل بنیادی وجود نداشته باشد رشد دلار و سکه گذرا می‌شود، ولی الان دلار پله به پله بالا می‌آید و کف جدید ایجاد می‌کند. این دلیل بنیادی دارد و نه دلیل سیاسی. این کارشناس بازار سرمایه افزود: هربار که شوک ارزی داریم مسوولان در دولت‌های مختلف می‌گویند افزایش دلار دلیل بنیادی ندارد، اما می‌بینیم که قیمت در همان کف جدید می‌ماند.
به هر حال این اتفاق برای بازارها محرک است و یک سیکل تورمی دیگر ایجاد می‌شود، اما می‌بینیم که از الان گفته شده است که کانال‌های تلگرامی مقصر هستند. طبیعی است که سرمایه‌گذار از این اتفاقات استقبال می‌کند، ولی واقعیت آن است که وقتی قیمت دلار و طلا را به صورت مصنوعی و در شرایط تحریمی و بدون توجیه بنیادی زیر ارزش واقعی نگه می‌دارید، عواقب آن مشخص است و بعد بازار حباب مثبت پیدا می‌کند. مشکل بعدی این است که در شرایط تحریمی انگار یارانه برای خروج سرمایه از کشور داده می‌شود. در شرایط تحریمی بانک مرکزی باید حباب مثبت ایجاد کند، برای اینکه کسی که سرمایه‌اش را خارج می‌کند یک مالیاتی هم بدهد و نه اینکه یارانه بگیرد و سرمایه‌اش را خارج کند.